Birinci Dünya Savaşı’nın ayırt edici özelliklerinden biri, kimyasal siIahların yaygın olarak kullanılmasıydı. Hardal gazı, fosgen ve göz yaşartıcı gaz dahil olmak üzere çeşitli ölümcül kimyasal gazlar, düşmanları etkisiz hale getirmek ve öldürmek için kullanılmıştır.
Her ne kadar Dünya Savaşı sırasında kimyasal siIahlar önemli bir rol oynasa da kullanımı çok daha eskilerde başlamış olabilir.
Batı edebiyatında kimyasal siIah kullanımı ile ilgili en eski örneklerden biri, kahramanın oklarını zehirli yapmak için Hydra’nın kanına batırdığı Yunan Herkül efsanesinde bulunabilir.
Ayrıca zehirli okların Homer tarafından hem İlyada hem Odyssey destanlarında bahsedildiği iddia ediliyor. Kimyasal siIah kullanımının kayıtları Doğu ‘nun eski medeniyetlerinde de görülmektedir. Örneğin Hindistan’da, savaş sırasında zehir kullanımına hem Mahabharata hem Ramayana’da rastlanabilir. Dahası, Hindistan’ın Mauryan dönemine tarihlenen Kautilya ’daki Arthashastra ’da zehirli siIah tarifleri bulunabilir.
Zehirli Gazlar
Çin’de, toksik gazların bir şehrin koruyucuları tarafından nasıl kullanılacağını tanımlayan yazılar vardır. Hardal topları veya diğer zehirli sebzelerin yakılması sonucu ortaya çıkan zehirli dumanlar, körükler kullanılarak kuşatma ordusu tarafından açılan tünellere pompalanırdı.
Batı dünyasına geri dönersek, zehirli dumanların kullanımı, 5. yüzyılda gerçekleşen Peloponez Savaşı’na kadar izlenebilir.
Spartalılar ve Atinalılar arasındaki savaşlardan birinde, Spartalılar dumanın askerleri etkisiz hale getireceği ve bu sayede Spartalı saldırısına direnme yeteneklerini kaybedeceği umuduyla, Atinalıların duvarları altında odun, zift ve kükürt karışımı yaktı.
Şimdiye kadar verilen örnekler, hayatta kalan edebi kanıtlarla elde edildi. Bununla birlikte, kimyasal siIah kullanımına ilişkin en eski arkeolojik kanıtlar için, Suriye’de Fırat Nehri’nin kıyısında bulunan Dura-Europos’un bulunduğu yere bakmak gerekir. Dura-Europos, 3. yüzyılın ortalarında Sasanilere yenik düşen bir Roma kentiydi.
Dura-Europos 1920 ‘lerde ve 30 ‘lu yıllarda Fransız ve Amerikalı arkeologlarca araştırıldı. İlk yorum, Sasanilerin Roma savunucularını başarılı bir şekilde kovduğu tünelde şiddetli bir savaş başladığıydı.
2009 yılında, kanıtların yeniden incelenmesi kuşatma sırasında meydana gelen olayların yeniden yorumlanmasına yol açtı.
Leicester Üniversitesi ‘nde bir arkeolog olan Prof. Simon James ‘in önerdiği alternatif yorum, Sasanilerin Roma savunucularını öldürmek için zehirli gazlar kullandığıydı.
Sülfür ve bitüm ateşe atıldığında, boğucu bir gaz haline geldi ve Roma savunucuları tarafından solunduğunda sülfürik aside dönüştü. Birkaç dakika içinde tünele giren Romalılar öldü.
Dura-Europos’taki arkeolojik buluntular, kimyasal savaşın antik çağda zaten kullanılmakta olduğunu ortaya koyuyor ve edebi kaynakların bulunmadığı ilk fiziksel kanıtı sunuyor.
Bu tür kimyasal siIahların ne sıklıkla kullanıldığı başka bir soru. Dura-Europos, kimyasal siIah kullanımının eşsiz bir örneği midir, yoksa bu tür siIahlar daha yaygın mıydı?
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Nanoteknolojinin 1600 Yıl Önce Keşfedildiği Öğrenildi
- M.Ö. 87 Yılından Kalma Bilgisayar, Antik Yunan Gemi Enkazında Bulundu.
- Antik Yunanistan Hakkında Çözülmemiş 10 Gizem
- Günümüzde kullandığımız vinç mekanizması antik Yunanlılara dayanıyor
- Neden Bu antik eserlerdeki ‘Hayvanların Efendisi’ tasvirlerine tüm dünyada rastlıyoruz?
Saygılarımla. Duygu ARDIÇ
Kaynaklar:
- https://www.ancient-origins.net/history/archaeological-evidence-1700-year-old-chemical-warfare-002420
- https://www2.le.ac.uk/departments/archaeology/people/james/roman-soldiers-in-the-city/final-siege
http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7837826.stm
