Breath’in yazarı olan James Nestor, neden ağızdan nefes almak yerine, burnumuzdan nefes almamız gerektiğini açıklıyor.
Uzun zamandır burundan nefes almak ağızdan nefes almaktan üstün olarak kabul ediliyor. 1915’ten beri ‘ağızdan nefes almak’ aptal insanlar için hakaret olarak kullanılıyor ve bazen çekici olmadığı da söyleniyor.
Ancak ağızdan nefes almak yerine burundan nefes almak için kendinizi eğitmek sizi güzel ve zeki yapmazken, dişlerinizden zindeliğinize kadar sağlığınız üzerinde çok gerçek etkileri olabilir.
Instant Genius poadcast’inin bilim yazarı James Nestor ile konuştuk. 2021 Royal Society Bilim Kitabı Ödülü’nde finale kalan Breath: The New Science of a Lost Art’ın yazarıdır. Neden hayvan krallığında en kötü nefes alanlar olduğumuzu, ağızdan nefes almanın, sağlığı nasıl etkilediğini ve burundan nefes almak için kendinizi nasıl eğitebileceğinizi açıkladı.
Nasıl Nefes Aldığımız Neden Önemlidir?
Vücudumuz otomatik olarak nefes alır, bu yüzden bizim için en iyi olun varsayılan bu nefes alma şekli olduğunu düşünürüz. Ne yazık ki durum böyle değil. Nestor “Nefes almaya ihtiyacımız olduğunda bunu bilinçsizce yaparız.
Ancak buradaki problem bunu yanlış ve verimsiz yapmamızdır ve bu bizim alışkanlığımız haline gelmiş olabilir.” diyor. “Bu alışkanlık hayatımız boyunca bize eşlik edecektir ve doğru nefes almadığımızda da ciddi sağlık sorunları yaşayabiliriz.”
Daha da kötüsü, bu hastalık eşi benzeri olmayan bir problem gibi görünüyor. Nestor “Bizler hayvan krallığındaki en kötü nefes alanlarız.” diyor. “Bu bir iddia. Ancak bana inanmıyorsanız, vahşi yaşama çıkın ve bir bakın, hayvanlar nasıl nefes alıyorlar.”
“Primatlara bakarsanız, midelerinden nefes alıyorlar. Aldıkları nefes oldukça akıcı ve sakindir. Saatte km koşan bir çitaya bakarsanız, burnundan sakince nefes aldığını görebilirsiniz.”
Atalarımız bile bizden farklı nefes alırlardı. Atalarımızın kafataslarına bakıp bizimkiyle karşılaştırdığımızda çıkan sonuçlar şaşırtıcı olacaktır.
Nestor “Dünyadaki en büyük endüstri öncesi kafatası koleksiyonu olan Morton Collection için Pennsylvania Üniversitesi’ne davet edildim. Afrika’dan, Asya’dan, Güney Amerika’dan, Polinezya’dan ve daha binlere yerden kafatasları.” dedi.
“Ve her biri mükemmel derece düz dişlere sahiptiler. Yani, çarpık dişler modern bir problemdir. Şimdi size sormak istediğim ilk şey, neden dişlerimiz çarpık? Ağzımız çok küçük olduğundan dişlerimiz çarpık. Ağzımız küçüldüğünde dişlerin düz çıkmak için gidecek yeri kalmıyor bu yüzden de çarpık olarak çıkıyorlar. Küçük bir ağız yanında küçük bir hava yolu getiriyor bu da solunum ve solunum problemlerine davetiye çıkarıyor.”
Burundan Nefes Almak Neden Önemlidir?
Vücudumuza bir şekilde girdiği sürece havanın sadece hava olduğunu düşünürüz, solunumu nasıl yaptığımızın bir önemi yoktur. Bu tamamen doğru değildir, nefes alma tekniği düşünüldüğünde ağızdan alınan hava ile burundan alınan hava birbirinden farklıdır.
Nestor “Burundan nefes aldığınızda tüm bu karmaşık yapıların içinden geçen havayı zorladığınızdan dolayı bu, bu kadar önemlidir. Hava bu yapıların içerisinden geçerken ısıtılır, nemlendirilir, basınçlandırılır ve filtrelenir.” diyor. “Yani, hava akciğerlerinize ulaştığında kan dolaşımınıza çok daha kolay geçiş yapar.”
“Ağzımızdan aldığımız nefese kıyasla burnumuzdan %20 daha fazla nefes alırız.” Özellikle de egzersiz yaparken bu farkın büyüklüğünü anlayacaksınız. 1996’da yapılan bir çalışma burnunuzdan nefes aldığınızda daha az nefes aldığınızı ve dayanıklılığınızın önemli seviyede arttığını göstermiştir. Üstelik bunu yaparken daha rahat hissedebilirsiniz: Katılımcılar daha az efor harcadıklarını hissettiler.
Burundaki filtre sistemi bağışıklık sisteminde de önemli bir rol oynuyor. Hava ilk olarak polen ve diğer alerjenleri yakalayan burun kıllarından geçer. 2011’de yayınlanan bir çalışma burun kılları yoğun olan saman nezlesi hastalarının astıma yakalanma olasılığının daha az olduğunu gösterdi.
Daha sonra hava mukus ve silia olarak adlandırılan kıl benzeri filtrelerle kaplı olan burun boşluğuna geçer. Bunlar toz, is, döküntü ve hatta bakterileri toplar. Nestor “Burun, virüslere ve bakterilere karşı ilk savunma hattımızdır.” diyor.
Burundan Nefes Almak İçin Kendinizi Eğitebilir misiniz?
Bazı insanlar septum eğriliği ya da nazal polipler gibi burunda meydana gelen problemler sebebiyle ağızdan nefes alırlar. Bu durumda doktora danışılarak hastalığa göre cerrahi veya steroid gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Nestor “Ancak büyük çoğunluğumuz alışkanlıktan dolayı bunu yapıyor.” diyor. “Burnumuz kendisine verilene cevap verecektir. Burnumuz erektil doku ile kaplıdır, yani bu doku esneyecek, esneyecek ve kapanacaktır. Ağızdan daha fazla nefes aldığınızda bu doku kapalı kalacaktır. Burnunuzdan daha fazla nefes almaya başladığınızda bu doku daha da açılacaktır.”
“Bu gerçekten de ‘kullan ya da kaybet’ organı”
Eğer yeni kaybettiyseniz geri alabilirsiniz, ilk başlarda kullanmak kolay olmasa da. “Genelde 4 hafta hatta aylarca perişan olursunuz. Ancak bir kez bunu aştığınızda, defalarca kez gördüğümüz gibi toparlanma süreniz azalacak performansı artacak ve daha etkili kullanabileceksiniz.”
Gün boyunca nefesinizi eğitmek yeterince kolay hale gelecek: ağızdan nefes aldığınızı fark ettiğinizde bilinçli olarak ağzınızı kapatacak ve burnunuzdan nefes alacaksınız. Ancak uyurken burnunuzdan nefes almak çok farklı bir konudur. Uyumaya gittiğinizde dudaklarınıza cerrahi bant yapıştırarak kendinizi deneyebilirsiniz.
Nestor “Stanford’dan bir araştırmacı bunu bütün hastalarına önerdiğini söyledi.” dedi. “Teknoloji oldukça basit olmasına rağmen uykumu kesinlikle değiştiriyor. Ve binlerce insandan bunun sağlıkları için yaptıkları en büyük hack olduğunu duydum.”
Geceleri ağızdan nefes alıp almadığından emin değilsen, sabahları kuru bir ağızla uyanıp uyanmadığına dikkat et. Gereğinden fazla su ihtiyacı hissediyor ve sabahları kötü bir nefesle uyanıyorsan ağızdan nefes alıyor olabilirsin.
Ağızdan nefes almanın etkilerinden biri de horlamaktır. Bu yüzden partnerine horlayıp horlamadığını sorabilirsin. Ağızdan nefes almanın en büyük etkisi uykunuzun kalitesidir. Günün en önemli dinlenmesinden mahrum kalmadığınızdan emin olmak adına uyku kalitenizi ölçmek için bir takip cihazı kullanmayı düşünebilirsiniz.
Çeviren: Habibe İrem ER
