Albert Einstein Bir Kez Daha Haklı Çıktı!

Albert Einstein yine haklı çıktı. Biliyoruz ki Newton’un kütleçekim yasası uzun yıllarca kabul gördü. Ancak bu kütleçekim yasasının açıklayamadığı bazı şeyler vardı. Örneğin: Merkür’ün yörüngesini tam olarak açıklayamıyordu.

Hepimizin bildiği gibi 20. Yüzyılın başlarında sahneye Albert Einstein çıktı ve Newton’un “ Her bir noktasal kütle diğer noktasal kütleyi, ikisini birleştiren bir çizgi doğrultusundaki bir kuvvet ile çeker “ diyerek tanımladığı kütleçekim tanımını : Kütleçekim bir kuvvet değil, kütlenin yani enerjinin düzensiz dağılımının yol açtığı “ uzay-zaman eğrilidir”. Diyerek değiştirmiştir.

İlgili makale: Albert Einstein: Muhteşem Bir Fizikçinin Gerçek Hayatı.

Uzay-zaman eğriliğini düşünce deneyine döküp hayal etmesi ve mantığa oturtması kolaydır. Ancak bu durumu denklemlere taşımak o kadar da kolay değildir. Neyse ki yeni araştırmalar, kullanılan yeni metotlar bizi bu zor durumdan kurtarıyor.

Ölü Bir Yıldız ve Uzay-Zaman

Yeni yapılan bir araştırma doğrultusunda,  Einstein’ın genel görelilik teorisinin öngördüğü “ çerçeve sürüklenmesi “ ( yani uzay-zaman dönüşü) olgusu doğrulandı.

Peki çerçeve sürüklenmesi ne demek ?

Bu olgu , uzay zamanın dönen bir cisim etrafında salınacağını belirtir. Basite indirgemek gerekirse şöyle düşünebiliriz : Dünya’nın bal içinde olduğunu düşünün. Dünya döndükçe içinde bulunduğu bal bir girdap oluşturacaktır. İşte bu durum uzay-zaman içinde geçerlidir.

Uydular aracılığıyla elde ettiğimiz veriler , Dünya’nın kütleçekimi alanındaki çerçeve sürüklenmesini zaten gösteriyor. Ancak etki çok üçük,  bu nedenle ölçülmesi zor. Bu sebeple bilim insanları daha büyük kütlelere sahip ( dolayısıyla daha güçlü kütleçekim alanına sahip ) beyaz cücelere ve nötron yıldızlarına odaklandılar .

Çerçeve sürüklenmesini tespit etmek isteyen bilim insanları,  Güneş’in kütlesinin yaklaşık 1.27 katı olan , Güney haç takım yıldızında bulunan genç pulsar PSRJ1141-6545’i gözlemlediler. PSRJ1141-6545 pulsarı , manyetik kutupları boyunca radyo dalgaları yayan bir nötron yıldızıdır. ( Nötron yıldızları kısaca ölen yıldızların cesetleridir. Ancak bu yıldızları özel yapan şey: Sahip oldukları kütleçekim nötronları oluşturmak için elektronlarla birlikte protonları ezecek kadar güçlüdür. )

Bu nötron yıldızının etrafında bir de beyaz cüce yıldız bulunuyor. Hesaplamalara göre beyaz cüce , nötron yıldızı etrafında 5 saatlik bir yörüngede dönüyor.

Bilim insanları Avustralya’daki Parkes ve UTMOST radyo teleskoplarını kullanarak pulsardan gelen eşleşme sinyallerini Dünya’ya 20 yılda bir 100 mikrosaniye geldiğini ölçtüler .

Peki bu ölçüm ne ifade ediyor ?

Bu ölçüm, pulsar ve beyaz cüce yıldızının birbirinin yörüngesinde “ uzun vadeli sapma “ yaşadığını ve sürüklenme nedeninin çerçeve sürüklenmesi olduğunu ifade eder. Hızla dönmekte olan beyaz cücenin uzay zamandaki ‘girdap’ sebebiyle , pulsarın yörüngesinin zaman içinde yönünü yavaşça değiştirmesine neden oldu.

Bilim insanları,  çerçeve sürüklenmesi seviyesine bağlı olarak , beyaz cücenin saatte yaklaşık 30 kez kendi ekseninde döndüğünü hesapladılar . VenkatramanKirshnan ve ekip arkadaşları,  bu kadar hızlı dönen yıldız hakkında fikir edinebilmek için çerçeve sürüklenmesi kullandılar ve Einstein’ın bir öngörüsü daha doğrulanmış oldu.

Editörün Yorumu: Yazıdan anlayacağınız üzere bu öngörüler Einstein’ın Genel Görelilik Teorisi’nde barınmaktadır. Konuya ilgisi olan arkadaşlar için kitap tavsiyesi : Thomas Bührke – Einstein’ın Görelilik Kuramı .

Bizimle kalın, BİLİMLE kalın.

Bunlar da ilginizi çekebilir:

• Fizikçiler Galileo ve Einstein’ın neden teorilerinde hata olabileceğinde ısrarcılar?
• Einstein’ın Çözülmesi Zor Olan Bu Bilmecesini Çözebilecek Misiniz?
• Albert Einstein’in Türkiye Cumhuriyetine Yazdığı Mektup`un Hikayesi

Çeviren: Alper Kirlioğlu