Bağırsağınızdaki o hissi biliyor musunuz? Bunun, karnın derinliklerinde harekete geçen ve eğer izin verirsek davranışlarımıza rehberlik eden doğuştan gelen bir sezgi olduğunu düşünüyoruz. Aynı zamanda, bilim insanlarının “bağırsak-beyin ekseni” diye adlandırdığı bir metafor, bağırsak ve mikrobiyal mukimlerinin beyne sinyaller gönderdiği biyolojik bir gerçekliktir; ki bu da tam tersidir. Beynin bağırsaktan gelen sinyallere karşılık vermesi, sindirimle ilgili bazı fonksiyonları başlatması bir sürpriz değildir.
Beyin sapı tarafından yönetilen bu tür eylemlerin çoğu otomatiktir. Peki ya, yüksek beyin (yani düşünme, duygusal merkezler vs.) bağırsaktan gelen bu sinyallerden etkileniyorsa? Illunois Üniversitesi’nin farelerle yaptığı yeni bir araştırma gösteriyor ki; tüm beyin bağırsağa, özellikle de ince bağırsağa nöronal bağlantılar aracılığı ile karşılık verir.
Bağırsak Beyin İlişkisi
Araştırmacılar; bağlantıları haritalandırmak için, farelerin ince bağırsaklarına nöron seven virüsler yerleştirdiler. Ve virüsleri Vagus (akciğer-mide siniri) ve Spinal (omurilik sinirleri) ve beyin boyunca nörondan nörona takip ettiler. Virüsün hareketi, normal sinyallerin bağırsaktan sırt ve beyne nöronlar aracılığı ile yolunu taklit ediyordu.
“Beyin sapı ve arka beyin bölgelerinde birçok bağlantı gördük. Bu bölgelerin vücudun organlarını algılama ve kontrol etme ile ilgili olduğunu biliyorduk, dolayısıyla büyük bir sürpriz olmadı. Ama virüsler, beynin bilişsel yerleri olarak kabul edilen, duygusal merkezler ve öğrenme merkezlerine doğru ilerledikçe işler daha ilginç bir hâl aldı,” diyor Calton Parker.
Bilim insanları uzun süre, bağırsak ya da vücudun herhangi bir yerinden gelen hislerin bir dizi nöron (duyusal nöronlar) ile beyne gittiğini, sonrasında da beynin talimatları doğrultusunda ayrı bir dizi nöron (motor nöronları) boyunca geri döndüğünü farz ettiler.
Ancak bu haritalama çalışmasında nöronların yaklaşık yarısının hem duyusal hem motor sinyalleri ilettiğini fark ettiler: Aynı nöron içinde çapraz konuşma yeteneğine sahiplerdi. Çalışma yazarı Elizabeth Davis: “Korteksten beyin sapına, araştırdığımız hemen hemen her bölgede, duyusal ve motor sinyallerinin %50’si çakışıktı, beynin her yerinde, sürekli,” dedi.
“Bu çalışma, duyu-motor döngülerinin beynin tüm seviyelerinde çok olduğunu göstermektedir. Şimdiye kadar, ince bağırsaktaki besin maddeler veya başka herhangi bir şey hakkında bilginin beyne nasıl ulaşabileceği ve bilişsel-duygusal süreçleri nasıl etkileyebileceği ve daha sonra bu süreçlerin bağırsağı nasıl etkileyebileceği bilinmiyordu. Daha fazla araştırma ile, açlık arzusunun bizi nasıl aç ve sinirli yapabildiği ya da stresli bir günün nasıl rahatsız bir bağırsağa sebep olduğunu öğrenebiliriz,” dedi Parker.
