Bilime Göre Solak İnsanlar Sağlaklara Göre Daha Yaratıcı.
Beyin taramaları solak olmanın insanları daha yaratıcı yapabileceğini ortaya çıkardı.
Yazarken ve dişlerinizi fırçalarken hangi elinizi kullandığınızın genel olarak baktığınızda çok önemli olmamalı.
Ancak bilim insanları bir yüzyıldan fazladır insanların baskın elleri hakkında araştırma yapıyor ve insanların beyinlerinin ne kadar farklı çalıştığı hakkında çok şey gösterebileceğini keşfettiler.
Araştırmacılar, yaratıcılığın nasıl düşündüğümüzün bir ölçüsü olduğunu ve bu yüzden beynimizin içinde olduğunu söylüyor. Yani solak insanların daha yaratıcı olduğuna dair herhangi bir kanıt sinir devrelerimizde gizleniyor olmalı.
Solak insanların beyinleri sağlak insanların beyinlerinden farklı
Solak insanların beyinlerinin aslında sağlak insanların beyinlerinden farklı olduğu ortaya çıktı.
Daha açıklayıcı olmak gerekirse, Drexel Üniversitesinden nöropsikoloji profesörü Eric Zillmer, sağlaklardan daha az tek taraflı beyin eğilimi (beyin lateralizasyonu) gösterdiklerini söylüyor.
Beyin lateralizasyonu, insan beyninin her tarafın kendi fonksiyonları olmak üzere sağ yarımküre ve sol yarımküre adında iki yarım küreye bölündüğü fikridir.
Sol taraf genellikle konuşma, yazma aritmetiği, dil ve anlama ile ilişkilendirilmişken sağ taraf yaratıcılık, müzikal beceriler ve sanatsal anlatımı kontrol etmektedir.
Eğer bir araştırmacı sizinle sohbet başlatmışsa ve bu süreçte beyninizi fFMRI ile taramışsa, dille bağlantılı sol taraf sağ taraftan daha öne çıkmalıdır.
Ve araştırmacıların bulduğu da bu; çoğu sağlak için dil ve konuşma içeren görevlerde, beynin sol tarafı sağ tarafından daha aktifti.
Ama bilim insanları bunun solaklar için aynı olmadığını fark etti.
Çoğu solak insan dil içeren görevlerde beynin sağ tarafını daha aktif kullanıyorlar. Çünkü solaklar beyinlerinin sor taraflarına daha az ihtiyaç duyarlar, Zillmer araştırmacıların bunu daha az beyin lateralizasyonu göstermeleri olarak tanımladıklarını söylüyor.
Ve sağ ve sol beynin tek ayrıldığı yer dil değil.
2010 yılında kullanılan el ve yüz algısı üzerine bir çalışma solakların yüzlere bakarken beyinlerinin hem sağ hem solunu kullandığını keşfetti. Ama çalışmadaki sağlaklar için yüzleri tanımak için çoğunlukla beynin sağ tarafı ile sınırlanmış.
Peki bunun ne kadar yaratıcı olduğunuz ile alakası nedir?
Zillmer beyin lateralizasyonundaki bu farklılıklar solaklara daha farklı düşünmeleri ve daha yaratıcı olmaları için yardımcı olabilir
Yaratıcılık solaklar için daha kolay olabilir
El becerisi ve yaratıcılığı birbirine bağlayan en inandırıcı araştırmalardan bazıları belki de yüksek düzeyde şizotipi, şizofreniye benzeyen ama o kadar da aşırı olmayan kişilik özelliklerine sahip olan insanlar üzerinde yapılan çalışmalardan elde edilmektedir. (Şizotipi psikoz ve daha belirli anlamda şizofreni ile ilgili karakteristik ve deneyimler barındıran kişilik tipini tanımlayan psikolojik terimdir.)
2000li yılların başında, birden fazla araştırma grubu profesyonel müzisyenler ve görsel sanatçılar gibi son derece yaratıcı insanlar ve yüksek düzey şizotipi arasında ilgi çekici bir bağlantı buldu.
Dahası, belirgin şizotipi olanlar solak ve iki elini de kullanan insanlarda bulunana benzer tipik olarak sol yarımkürenin baskın olduğu görevler için sağ yarımkürenin daha aktif olduğu tipik olmayan beyin lateralizasyonu sergiledi.
Yani eğer düzensiz beyin lateralizasyonu yüksek düzeyde şizotipi, insanlarda daha yüksek yaratıcılığa bağlıysa, o zaman daha az beyin lateralizasyonuna sahip solakların da daha yaratıcı olabileceği önerisi mantıklıdır. Ama tabii ki, bu bağlantıyı doğrulamak için daha fazla araştırma gereklidir.
Sağ yarım kürenin belirli bir soruna karşı benzersiz çözümler üretebilme yeteneği olan ıraksak düşünme ile ilgili olduğunu belirtmekte fayda var. (Iraksak düşünme, mevcut bilgiden çoklu veya alternatif cevaplar üretmeyi içermektedir.) Yani, Eric Zillmer, eğer solaklar beynin o tarafını kullanmaya daha yatkınlarsa potansiyel olarak yaratıcı sağ beynin problem çözmeye erişimini kolaylaştırabilir diyor.
Solakların daha yaratıcı olma ihtimalleri onların sürekli olarak sağlaklar için tasarlanmış bir dünyaya ayak uydurmaya çalışmalarından kaynaklanıyor olabilir.
Daydreamers şirketinin ortak kurucusu ve klinik psikoloji araştırmacısı Katina Bajaj, bu solaklara hayal güçlerini daha sık kullanmak için fırsat sağlıyor, bu da insanların yaratıcı olmasına yardımcı olabildiğini söylüyor.
‘’Yaratıcı beynimiz yeni alışılmadık deneyimler yaşarken kullanılır. Çünkü solak insanlar sürekli farklı düşünmelerini gerektiren bir dünyada yönlerini bulmaya çalışıyorlar, hayal güçlerini daha sık kullanıyorlar.’’
Yani solak olmak otomatik olarak sizi daha yaratıcı yapmıyor ama beyniniz gelişip uyum sağladıkça daha yaratıcı olan bir düşünme şekli benimseyebilirsiniz.
Solak insanlar neden var?
Araştırmacılar insan popülasyonun yaklaşık %10 ‘unun neden solak olduğunu bilmiyor. Ama bazı çalışmaların baskın ellerin nasıl ve neden belirlendiği hakkında fikirleri var.
Bir çalışmada, araştırmacılar rahimde hangi elle hareket ettiklerine bakarak hangi elini baskın kullanacağını belirleyebileceklerini buldular.
2020’de yapılan daha yakın bir araştırmada baskın elin kısmen aileden geçtiğini ve genetik faktörlerle belirlenebileceğini buldu.
Ama Zillmer çevresel faktörler görmezden gelinemez diyor. Örneğin solak bir ebeveyne sahip bir çocuk anne karnında tercih ettiği el fark etmeksizin taklit ettiği için solak olabilir.
Zillmer ‘’Büyük olasılıkla bu durum genlerin dışa vurumu. Ama beynin esnekliği yüzünden küçük etkilerle baskın eli değiştirmek mümkün.’’ diyor
Aynısı yaratıcılık için de geçerli. Psikoloji araştırmacısı Katina Bajaj ‘’bazı araştırmalar bazı insanların diğerlerine göre daha açıklıkla doğduğunu ima ediyor, benim bakış açımdan; yaratıcılık pratik gerektirir ve biz yetiştirdikçe daha da büyür.’’ Diyor.
Sonuç olarak: Eğer daha yaratıcı olmak istiyorsanız, pratik yapın. Eğer sol elinizi daha sık kullanmak istiyorsanız, pratik yapın. Yeterli iradeyle beyniniz sizin şekillendirmenize ve manipüle etmenize açık.
Çeviren: Özge ŞENYURT
