Beyda GÜLAL
4 Ağustosta yayınlanan habere göre, Beyrut’taki bir limanda 100’den fazla kişiyi öldüren ve en az 4.000 kişi yaralayan yıkıcı patlama büyük miktarda amonyum nitrat barındıran bir depolama biriminden kaynaklandığı söyleniyor.
İlk patlama bir ateş yakarken, ikincisi gökyüzünü kıyametli bir mantar bulutunda bürüdü. Ve şehir boyunca dalgalanan, binaları düzleştiren ve binlerce insanı yaralayan bir şok dalgası gönderdi.
Gübre ve bomba yapımında kullanılan amonyum nitrat, amonyum ve nitrik asitten yapılmış bir tuzdur ve oldukça patlayıcıdır. Daha fazla amonyum nitrat veya NH4-NO3, patlayıcı kapasitesi artırır.
Limanda çok fazla amonyum nitrat olduğu bildirildi: Lübnan Başbakanı Hassan Diab, 2014’ten beri limanda 2.700 metrik ton veya 2.900 tondan fazla amonyum nitrat depolandığını söyledi .
Diab ayrıca, liman yetkililerinin limanda çok fazla patlayıcı kimyasal depolamanın tehlikeli olduğu konusunda uyardığını söyledi.
Gübrenin azot içeriğini arttırmak için sıklıkla Amonyum Nitrat eklenir. Çoğu koşulda nispeten üretimi daha ucuzdur. Bu da kimyasalın daha pahalı azot kaynaklarına alternatif olmasını sağlar.
Ancak Amonyum Nitrat bileşik, bir amonyum ve bir nitrat kökünün bileşik oluşturmasıyla elde edilir. En bilinen kullanım alanı tarımsal gübrelemedir. Aynı zamanda güçlü bir patlayıcıdır
Bunun daha pratik anlamda anlamı, bu yakıtlar için mevcut olan oksijeni artırarak yakıtların yanmasını arttırmasıdır. Reaksiyonu başlatmak için, amonyum nitrat açık alev veya başka bir ateşleme kaynağı ile temas etmelidir. Beyrut olayında uzmanlar havai fişekler ile ilişkili olduğunu ileri sürüyor.
Bir reaksiyon ortaya çıktığında, amonyum nitrat şiddetle patlar.
Beyrut patlamasından kaynaklanan bu patlayıcı kuvvet, şehir boyunca dalgalanan bir şok dalgasını tetikledi.
The Associated Press’in bildirdiğine göre, patlamadan hemen sonra patlayan turuncu mantar bulutu, nitratlarla oluşan toksik (zehirli) azot dioksit gazına dayandırılabilir.
Azot dioksit (NO2) çok zehirli bir gazdır. Fosil yakıtlarının, yani Gaz, Kömür ve Yağ’ların yanması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden düşük konsantrasyonda fark edilmesi zor olmaktadır. Bu gazın solunumu sonucunda baş ağrısı ve baş dönmesi gibi belirtileri ortaya çıkmaktadır.
Amonyum nitrat ölümcül felaketlerde ilk değil. ABD tarihinin en ölümcül endüstriyel kazası 1947’de Texas City, Texas limanında meydana geldi. Dikkatsizce atılan bir sigara izmariti, kağıt torbalarda paketlenmiş yaklaşık 2.300 ton (2.086.000 kg) amonyum nitrat taşıyan bir gemide yangın başlattı.
Kimyasal patladığında, 16 kilometre uzaklıktaki Teksas Galveston’da insanları yere vuracak kadar güçlü bir patlamaya neden oldu.
Bu patlama, aynı zamanda amonyum nitrat da taşıyan yakındaki bir gemi patladığında, limanın yakınındaki kimyasal tanklarda ve petrol rafinerilerinde yangın çıkardığında zincirleme reaksiyona neden oldu. Felakette tahmini olarak 581 kişi öldü.
The Associated Press’in haberine göre, uzmanlar patlamanın limanda depolanan havai fişekleri tutuşturabilecek bir kıvılcımdan geldiğini düşünüyor.
İlginizi çekebilir: Havai Fişekler Havada Zehirli Metaller Bırakıyor.
Tehlikesi ve teröristlerin potansiyel kullanımı nedeniyle, amonyum nitrat çoğu yerde sıkı düzenlemelere tabidir.
NBC News’e göre, 2011 yılında İç Güvenlik Bakanlığı, inşaat ve madencilik endüstrilerinde de patlayıcı olarak kullanılan bileşiğin satışını sınırlayan kurallar oluşturdu.
Beyda GÜLAL
