Doctor Who’dan Deadpool’a kadar, bilimkurguda rejeneratif yeteneklerde hiçbir eksiklik yoktur. Deniz yıldızı, semender, yengeç ve kertenkele gibi gerçek hayattaki bazı hayvanlar bile uzuvlarını yeniden büyütmeyi başarabilir. Ne yazık ki, tıp çok geride kaldı.
Ancak Science Advances’te yayınlanan bir çalışmada, araştırmacılar Afrika pençeli kurbağalarında eksik bacaklarını yeniden çıkarmayı başardılar.
“Neredeyse tamamlanmış” olarak nitelendirilen bacaklar, dokunma uyaranlarına tepki verebildi ve kurbağaların normal şekilde hareket etmesine ve yüzmesine olanak sağladı.
Ancak bazı farklılıklar vardı ki örneğin ayak parmaklarında kemik yoktu
Tufts Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi’nin Wyss Enstitüsü’ndeki bilim adamlarından oluşan bir ekip, “BioDome” adı verilen bir silikon başlık aracılığıyla uygulanan beş ilaçtan oluşan bir kokteyl oluşturdu. Sadece 24 saatlik tedaviden sonra BioDome çıkarıldı ve rejenerasyon süreci başladı.
İlk birkaç gün içinde araştırmacılar, gelişmekte olan bir embriyoda normalde kullanılan moleküler yolların aktive olduğunu gördüler. Sonraki 18 ay boyunca, kurbağalar yavaş yavaş kemik yapısı, nöronlar dahil iç doku ve hepsi kurbağaların orijinal bacaklarına benzeyen “ayak parmakları” olan bir bacağı yeniden büyüttüler. Fakat ayak parmaklarında kemik göremediler.
Uzuvlar yapısal olarak karmaşıktır, bu nedenle onları yeniden büyütmek kolay bir iş değildir. İnsanların bile bazı yenilenme kabiliyetleri vardır: bir yarayı kapatmak için dokuyu yeniden büyütebiliriz ve karaciğerlerimizin yüzde 50’sini kaybetsek bile onları tam boyutuna geri getirebiliriz.
Dolayısıyla, bir gün insan uzuvlarını yeniden büyütmeyi umuyorsak, gidilecek yol, vücudun kendi kendini nasıl inşa edeceğine dair doğuştan gelen bilgisinden yararlanan böyle bir yöntem olabilir.
Takımın bir sonraki adımı, tekniği memelilere uygulamaya çalışmak !
Tufts Üniversitesi’nde araştırma görevlisi ve makalenin ilk yazarı olan Nirosha Murugan, “Seçtiğimiz ilaçların neredeyse tam bir uzuv oluşturmaya yardımcı olduğunu görmek heyecan verici” dedi. “Aylarca sürecek bir yenilenme sürecini harekete geçirmek için ilaçlara yalnızca kısa bir süre maruz kalmanın gerekli olduğu gerçeği, kurbağaların ve belki de diğer hayvanların harekete geçirilebilecek uyku halindeki rejeneratif yeteneklere sahip olabileceğini düşündürmektedir.”
Önceki araştırmada ekip, kurbağaların bacaklarını yeniden büyütmeye çalışmak için BioDome’u progesteron adlı bir ilaçla birlikte kullanmıştı.
Kurbağalar “önemli” miktarda dokuyu yeniden büyütmeyi başarmış olsalar da, uzuvlar sivri uçluydu ve işlevsel değillerdi. Bu kez ekip, iltihabı azaltmayı, kan damarlarının, kasların ve nöronların büyümesini teşvik etmeyi ve yara dokusu oluşumunu engellemeyi amaçlayan beş ilaçtan oluşan bir kokteyl hazırladı.
Takımın bir sonraki adımı, tekniği memelilere uygulamaya çalışmak. Tufts Üniversitesi’nde Vannevar Bush Biyoloji Profesörü olan ilgili yazar Michael Levin, “Açık yarayı BioDome’un altında doğru ilaç kokteyli ile sıvı bir ortamla kapatmak, yenilenme sürecini harekete geçirmek için gerekli ilk sinyalleri sağlayabilir” dedi..
“Bu, yetişkin hayvanlar hala vücut yapılarını yapmak için gereken bilgilere sahip olduklarından, karmaşık büyümeyi mikro düzeyde yönetmeye değil, uykuda, doğal anatomik modelleme programlarını tetiklemeye odaklanan bir stratejidir.”
Çeviri: Gülcan Gören
