Ali Erinç AYAZ
Bilim kurgu filminden çıkma gibi duruyor fakat yeni ortaya çıkan Shadow-Effect Energy Generator (SEG) gerçek bir prototip. Bu etkileyici cihaz evimizdeki enerji üretim şeklini tamamen değiştirebilir.
SEG aydınlık ile karanlık arasındaki kontrasttan faydalanarak elektrik üretebiliyor. SEG, silikon yonga plakaları ve altın şeritlerin esnek bir plastik taban üzerine üst üste, yonga plakası altta olacak şekilde, yerleştirilmesiyle yapılıyor.
Gölge normalde güneş panellerinin elektrik üretmesini engelleyen bir faktörken bu yöntemde gölge elektrik üretiminin önemli bir parçası. Yapımcılarına göre üretimi güneş panellerine göre daha ucuz olan bu teknoloji, küçük bir miktarda enerji üretiyor ve bu enerji taşınabilir cihazlarda kullanılabilir.
Örnek olarak:
“Gölgeleri her zaman her yerde gördüğümüz için onların varlığı üzerine kafa yormuyoruz,” diyor NUS (National University Of Singapore)’dan malzeme mühendisi Tan Swee Ching. “Enerji üretmek için istikrarlı bir ışık kaynağına ihtiyaç duyan geleneksel güneş pilleri ya da optoelektronik cihazlarda gölge bu cihazların performansını düşürmesi sebebiyleistenmeyen bir faktördür.” (optoelektronik: Işık ve elektrik enerjisinin birbirine dönüşümünü inceleyen bir bilim dalı. )
SEG’i etkili yapan aydınlık ile karanlık arasındaki kontrast
“Bu çalışmada, dolaylı enerji kaynağı olarak gölgelerin sebep olduğu aydınlanma kontrastına odaklandık. Aydınlanma sırasındaki kontrast gölge ile aydınlık kısım arasında voltaj farkına sebep oluyor ve bu akım oluşmasını sağlıyor. Enerji üretirken gölgelerden faydalanması bu yöntemi eşsiz kılıyor.
SEG’i etkili yapan aydınlık ile karanlık arasındaki kontrast: hareketli gölgelerin olduğu bir ortamda SEG, geleneksel güneş panelleriyle karşılaştırıldığında iki kat daha etkili oluyor.
SEG tamamen gölge ya da ışık altında kaldığında (şeritlerin üzerindeki voltaj birbirine yakınken), cihaz çok az enerji üretiyor ya da hiç üretmiyor.
Fakat hareketli gölgelerin – bulutlar ya da sallanan bir ağaç, ya da basitçe güneşin gün içerisindeki hareketi bu durumlara örnek olarak verilebilir – bulunduğu bir ortamda cihaz dijital bir saati (1.2 V) çalıştırabilecek miktarda enerji üretebiliyor. Bu miktar ise gelecekte arttırılabilir.
“Ayrıca bulduğumuza göre, elektrik üretimi için optimumu koşullar SEG’in hücrelerinin yarısının aydınlık yarısının karanlık olduğu zamanlarda sağlanıyor. Böylelikle yüklerin sırasıyla üretilmesi ve toplanması için yeterli yer oluyor,” diyor NUS’dan fizikçi Andrew Wee.
SEG ayrıca önünden geçen gölgeleri algılayabilmesi sebebiyle sensör olarak da kullanılabiliyor. Ve bu şekilde akıllı ev sistemlerinde kullanılabileceği gibi kendi enerjisini sağlayan bir sensör yapımında da kullanılabilir.
Fakat daha önünde uzun bir yol var. Şu anda araştırmacılar SEG’in fiyatını azaltmanın yollarını arıyor, belki altın şeritleri başka bir materyalle değiştirmek bunun yolu olabilir. Ayrıyetten ilerleyen zamanlarda giyilebilir teknolojiye de uyumlu olması sağlanabilir.
Gelecekte, yenilenebilir enerji üretmenin yeni yollarını buldukça yaptığımız aletlerde daha yaratıcı olabilir ve fosil yakıtlara daha az bel bağlayabiliriz. Kar yağışı ve uzay boşluğunun soğuğundan faydalandığımız alternatif enerji üretim yöntemlerinin yanına gölgeyi de ekleyebiliriz.
Araştırmacılar yayınladıkları makalede “Fiyat verimliliği, basitliği ve dengeli yapısıyla SEG, çevre şartlarında temiz enerji üretmenin yeni bir yolunu sunuyor ayrıca özellikle binalarda kullanılabilecek akıllı sensör sistemlerinin bir parçası olarak da büyük bir potansiyele sahip,” diye yazdı.
Ali Erinç AYAZ
