Bilim İnsanları Oksijene İhtiyaç duymadan Yaşayan İlk Canlıyı Keşfetti. Evrenle ve içindeki deneyimimiz hakkında bazı gerçekler değişmez görünüyor. Hiçbir şey ışıktan hızlı gidemez. Çok hücreliler yaşamak için oksijene ihtiyaç duyar. Ancak, bir tanesini yeniden düşünmemiz gerekebilir.
Bilim insanları, oksijene ihtiyaç duymayan ilk çok yönlü organizma olan, deniz balığı benzeri bir parazit’in mitokondriyal genoma sahip olmadığını keşfettiler. Bu da, bunun nefes almadığı anlamına geliyor. Aslında yaşamını oksijene bağlı olmadan sürdürür.
Hayat,1.45 milyar yıl önce solunum yapmaya başladı. Daha büyük bir Arkea (veya Arkebakteriler) daha küçük bir bakteriyi yuttu ve bir şekilde bakterinin yeni yuvası her iki taraf için de kazançlıydı ve ikisi birlikte yaşamlarını sürdürdü. Bu ortak yaşar ilişki, birlikte gelişen iki organizma ile sonuçlandı ve sonunda içine yerleşen bakteriler mitokondri adı verilen organeller haline geldi.
Kırmızı kan hücreleri hariç vücudunuzdaki her hücrenin çok sayıda mitokondrisi vardır ve bunlar solunum süreci için gereklidir. Bazı organizmaların düşük oksijenli veya oksijensiz koşullarda gelişmesine izin veren uyarlamalar olduğunu biliyoruz. Bazı tek hücreli organizmalar anaerobik metabolizma için mitokondriye bağlı organelleri geliştirdi.
Ancak sadece anaerobik çok hücreli organizmaların olasılığı bazı bilimsel tartışmaların konusu olmuştur. Yani, İsrail’deki Tel Aviv Üniversitesi’nden Dayana Yahalomi liderliğindeki bir araştırmacı ekip, Henneguya salminicola adlı ortak bir somon parazitine bir kez daha bakmaya karar verdi.
Bu, mercanlarla,denizanalarıyla ve deniz şakayıklarıyla aynı soya ait bir sölenteradır. Balık etinde oluşturduğu kistler göze hoş görünmese de, parazitler zararlı değildir ve tüm yaşam döngüsü boyunca somon ile yaşayacaktır.
Ev sahibinin içine sıkışmış olan küçük sölentera oksijensiz koşullarda hayatta kalabilir. Ama tam olarak nasıl olduğunu, yaratığın DNA’sına bakmadan bilmek zordur- bilim insanları da bununla uğraşıyor.
H. salminicola ile ilgili yakın bir çalışma yürütmek için derin sıralama ve flüorışıma mikroskopisi kullandılar ve mitokondriyal genomunu kaybettiğini buldular. (flüorışıma, florasan lambaların soğuk beyaz ışığının kaynağıdır. )
Yakın ilişkili bir sölentera balık paraziti olan Myxobolus squamalis’de aynı sıralama ve mikroskopik yöntemler bir kontrol olarak kullanıldı ve açıkça bir mitokondriyal genom gösterdi. Bu sonuçlar, hayatta kalmak için oksijene ihtiyaç duymayan çok hücreli bir organizma olduğunu göstermektedir. İlgili makale: Çok hücreli hayvanlar nasıl gelişti?
Tam olarak nasıl hayatta kaldığı hala bir gizem. Adenosin trifosfatın ev sahibinden sızması olabilir, ancak bu henüz belirlenmemiştir. Uzun yıllar boyunca, temelde özgür yaşayan bir denizanası atasından bugün gördüğümüz çok daha basit parazite dönüştüler.
Orijinal denizanası genomunun çoğunu kaybettiler, ama garip bir şekilde – denizanası iğne hücrelerini andıran karmaşık bir yapıyı koruyorlar. Bunları sokmak için değil, ev sahiplerine yapışmak için kullanıyorlar. Bunları yukarıdaki resimde görebilirsiniz. Bunlar, göz gibi görünen şeylerdir.
Keşif, balıkçılığın parazit ile başa çıkma stratejilerini uyarlamalarına yardımcı olabilir; insanlar için zararsız olmasına rağmen, hiç kimse küçük garip denizanası ile dolu somon almak istemiyor.
Ama bu aynı zamanda yaşamın nasıl işlediğini anlamamıza yardımcı olan bir keşif.
Araştırmacılar, “keşfimiz, anaerobik bir ortama uyumun tek hücreli ökaryotlara özgü olmadığını, aynı zamanda çok hücreli, parazitli bir hayvanda da geliştiğini doğruladı.”diyor. “Bu nedenle, H. salminicola bir aerobikten özel bir anaerobik metabolizmaya evrimsel geçişi anlamak için bir fırsat sunmaktadır.”
Araştırma PNAS‘ta yayınlandı.
Çeviri: Ayhan Mete GÜNAY
