Uzay yemekleri bilindiği üzere yetersi kalıyor. Ama yeni teknoloji astronot yemeklerinde yavaş yavaş devrim gerçekleştiriyor. Oysa ilk astronotlar diş macununkine benzer tüplerle besleniyorlardı.
Bugünün astronotları dondurma ve taze meyve yiyebiliyor hatta yiyeceklerini sıvı tuz ve biberle tatlandırabiliyorlar.
İlgili: Hiç merak ettiniz mi? Astronotlar Uzayda Ne Yer?
Ama hala mikro yerçekimine karşı koyabilecek türdeki yiyecekler için kısıtlamalar mevcut. Mesela kırıntı oluşturabilecek yiyecekler tehlikeli olarak görülüyor. Çünkü bu yiyecekler uzay aracının elektrik sistemlerini veya filtrelerini tıkayabilir.
Yiyeceklerin ayrıca devam eden görevlerin kötüye gitmesi durumunda uzun süre dayanabilmesi gerekiyor.
Bu yüzden teknoloji şirketleri uzay aracında yiyecek üretebilmenin yollarını arıyorlar. Eylül ayının sonlarında, bir İsrail gıda teknoloji şirketi olan AlephFarms, 3D yazıcıları ile uzayda ilk defa et üretmeyi denedi.
Deney tamamen yeni bir deney değil. AlephFarms 2018 Aralık’tan beri laboratuarda üretilen biftekleri pişiriyor. Şirket, etin her türlü zor koşulda üretilebileceğini kanıtladı.
Kozmonotlar et hücrelerini bir 3D yazıcısıyla beslediler.
Laboratuvarda üretilen etleri yapmak için AlephFarms ineklere küçük bir biyopsi yaparak hücreler elde etti. Hücreler daha sonra ineğin içyapısına benzer özellik taşıyan bir besin sıvısına yerleştirildi. Oradan ince bir biftek olarak büyüdüler.
Ürünü tadanlar onun arzulanan bir tat bıraktığını söylüyor. Bu, ürünün geleneksel bifteğin tadını ve dokusunu taklit ettiği anlamına geliyor.
Eti uzayda üretebilmek için AlephFarms işlemlerini biraz değiştirmek zorunda kaldı. Öncelikle, inek hücrelerini ve besin suyunu kapalı şişelere yerleştirdiler. Daha sonra, şişeleri Kazakistan’daki Soyuz MS-15 uzay aracına yüklediler. 25 Eylül’de, uzay aracı Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Rus kesimi için yola çıktı ve Dünya’dan yaklaşık 400 mil öteye gitti.
Rus astronotlar manyetik bir yazıcıya 3D Bioprinting Solutions yerleştirdiler
Şişeler istasyona vardığında, kozmonot olarak bilinen Rus astronotlar, onları Rus şirketi 3D Bioprinting Solutions firmasından manyetik bir yazıcıya yerleştirdiler. Yazıcı, daha sonra et üretmek için bu hücreleri kopyaladı. Örnekler kozmonotlar tarafından tüketilmeden 3 Ekim’de Dünya’ya geri döndü.
3D Bioprinting Solutions proje yöneticisi GrigoriyShalunov Business Insider’a “Bu deney kesinlikle konseptin kanıtıydı” dedi. Şirketin gelecekte Ay ve Mars’taki derin uzay görevleri ve ilk koloniler için bir protein kaynağı sağlamayı umduğunu söyledi.
Bu deneme uzayda yapay olarak gıda yetiştirilen ilk deneme değil. 2015 yılında astronotlar Uluslar Arası Uzay istasyonunda marul yetiştirmişlerdi. NASA şu anda çeşitli meyve ve sebze üretebilen “uzay bahçesi” geliştiriyor.
Bu deney etin Dünya’nın herhangi bir yerinde üretilebileceğini gösteriyor. Etleri mikro yerçekiminde üretme kabiliyeti, sadece astronotlar için iyi bir haber değil ayrıca şirketlerin Dünya üzerindeki aşırı ortamlarda – özellikle de su veya toprakların az olduğu yerlerde – et üretilebileceğinide gösteriyor.
Normalde doğal yollardan 1 kilogram biftek üretmek 5,200 galon sudan daha fazla su gerektiriyor. Ama laboratuarda et üretmek doğal yollardan üretmeye kıyasla 10 kat da az su ve arazi gerektiriyor. Laboratuarda et üretmek çok daha hızlı. AlephFarms bu üretimi dakikalık biftek olarak adlandırıyor. Çünkü pişirmesi birkaç dakika alıyor.
Doğal kaynakları korurken daha fazla yiyecek üretme ihtiyacı öncesine kıyasla çok daha acil. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Panelindenyeni bir rapor, bizim yiyecek endüstrimizin toplam sera gazı yayılımının yüzde 37’sini oluşturduğunu ortaya çıkardı.
Business Insider’a verdiği demeçte AlephFarms, uzay deneyinin bu zorluklara doğrudan bir cevap olduğunu söyledi. Şirket “Amerikalılar ve Rusların, Araplar ve İsraillilerin; çatışmaları bir kenara bırakıp takım kurmak ve iklim krizi – gıda güvenliği ihtiyaçlarını ele almak için bilimin arkasında birleşmesinin zamanı geldi. Hepimiz aynı gezegeni paylaşıyoruz.” dedi.
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Laboratuvarda üretilen et, 2021’de Piyasaya Sürülebilir
- NASA Uzayda Yetiştirecekleri İlk Meyveyi Duyurdu
- Uzay Giysisi Simülasyonu: Bir Astronot Kıyafeti Giyinmek Nasıldı?
- Korkutan Araştırma: Yerçekimsiz Ortam Astronotların Beyinlerini Daha Hızlı Yaşlandırır
Çeviren: Zehra AYDIN
