Bu dersler sizi matematik aşığı yapacak.
“Matematik çalışmaları tüm entelektüel ve ruhsal ilerlemelerin vazgeçilmez bir temelidir.” R.M.Cornford
Matematik doğanın konuştuğu bir lisan. Üretkenliğiyle bilinen 20. Yüzyıl fizikçilerinden Paul Dirac bir keresinde belirtmiştir ki: “ Tanrı evreni yaratırken güzel olan matematiği kullanmıştır.” Bizler matematiği farkında olup olmadan gündelik hayatımızda, bir şeyler alıp satarken, aşçılıkta, ölçümlerde ve daha fazlasında kullanıyoruz.
Eğer matematiği siz de benim gibi seviyorsanız eminim ki siz de çevrimiçi matematik kaynakları araştırıyorsunuzdur. Son 20 makalede yer almış bazı parlak matematikçilerin arasından izlemeniz gereken 5 adet muhteşem matematik konferansına değineceğim. Yazıda bahsedeceğim her ders ise ücretsiz olarak izlenebilir veya okunabilir. Tabi biraz İngilizce bilmek gerek. Ya da altyazı seçeneği ile Türkçe anlayabilirsiniz. Keyifli okumalar dileriz.
1- Profesör Terence Tao’nun Erdős Tutarsızlık Problemi Üzerine
Terence Tao şüphesiz ki zamanımızın en parlak matematikçilerinden biri. Epey erken yaşta sayılarla ilgilenen Tao dahi bir çocuktu.
Prof. Tao bu zamana kadar üç yüzden fazla makale yayınladı ve aynı zamanda Milenyum problemlerinden biri olan Üç Boyutlu Navier-Stokes denklemi; matematiğin en “tehlikeli” problemlerinden biri sayılan Collatz Sanrısı ve çok daha fazlası gibi matematiğin en önemli problemlerinden bazılarına da katkılarda bulundu. Prof. Tao matematik alanında Nobel ödülü sayılan 2006 Fields madalyasını da içeren birçok farklı onur ödüllerine layık görülmüştür.
Bu derste ise Tao, Kaliforniya Üniversitesinde Erdős Tutarsızlık problemi üzerine bir ders sunuyor. Ders ise 2015 yılında Soyut ve Uygulamalı Matematik Enstitüsü tarafından yüklenmiştir.
2- Profesör Benoit Mandelbrot’un Fraktallar Üzerine
Profesör Mandelbrot ayrıca geometrik yapıların fraktal boyutlarıyla ilgilenen matematik alanı olan fraktal geometrisinin babası olarak biliniyor. Bilmeyenler için fraktallar, bilgisayar temelli grafiklerin, animasyonların ve oyunların yaratılmasında önemli bir yer oynuyor.
Mandelbrot ayrıca farklı alanlarda IBM fraktalları üzerinde çalışmıştır. Konferans ise 2001 yılında MIT’de verilmiş ve MIT yapımları tarafından ücretsiz olarak yüklenmiştir. Ziyadesiyle izlemenizi öneririm.
3- Profesör John Nash Jr’ın Bilinen Son Konferansı
Konferans göreceli olarak kısa olsa da son derece özel bir yere sahip. Eğer hikayesini bu yazıda okuyorsanız John Nash alanda yeni bir birisi değildir.
Diferansiyel denklemler, oyun teorisi, kriptografi, iktisat ve daha fazlasını içeren çeşitli matematik alanlarına önemli katkıları olmuş üretken bir matematikçi ve oyun teorisyeniydi. Prof. John Nash’in dehası ise Sylvia Nasar tarafından 1998’de yazılmış Akıl Oyunları eserinde harika bir şekilde betimlenmiştir.
Yukarıda yer alan, Oslo Üniversitesinde verdiği 20 Mayıs 2015 tarihli konferans usta matematikçinin bilinen en son konferansıdır. 23 Mayıs tarihinde ise Prof. Nash ne yazık ki bir kazada hayatını kaybetmiştir.
Bu konferansta Prof. Nash “Enteresan bir Denklem”den bahsediyor. İzlemenizi önerip motive olacağınızı iddia ediyorum. Videosu ise Abel Ödülleri kanalı tarafından yüklenmiş halde duruyor ve konferansını ne zaman izlesem ilham alıyorum.
Prof. Nash bir keresinde René J. Muller’in 2013’te kaleme aldığı Doing Psychiatry Wrong: A Critical and Prescriptive Look at a Faltering Profession adlı eserinde de belirttiği gibi “İnsanlar her zaman mental rahatsızlığa sahip bireylerin acı çektiğini söyler.
Bence delilik bir kaçış olabilir. Eğer bir şeyler yolunda gitmiyorsa, bazı şeyleri daha güzel hayal edebilirsiniz. Ben ise her delirdiğimde dünyanın en önemli insanı olduğumu hayal ederdim.” diyor.
4- David Hilbert’ın 1900’deki Sorbonne Üniversitesi Konuşması
David Hilbert varyasyonlar hesabı, sayılar teorisi, geometri ve daha fazla alana değerli katkıları bulunan; 20 yüzyılın en aydın matematikçilerinden, Hilbert 1900 yılında Uluslararası Matematikçiler Kongresinde matematikteki çözülememiş problemler ile alakalı konuşma gerçekleştirmiştir. İşte bu Sorbonne Üniversitesi konferansı 20. Yüzyıl matematiğinin gelişmesinde de etkili olmasının yanı sıra tarihteki en önemli derslerden biri olma özelliğini taşıyor.
Konferansta buna benzer 10 problemden bahsedilmiştir; ve sonra ise Hilbert aynı yıl, Hilbert Problemleri olarak bilinen 23 tane matematik problemini yayınlamıştır. Hilbert Problemlerinden bazıları son birkaç on yılda çözülmüş olsa da diğer problemler hâla gizliliğini koruyor. 1990 yılındaki konuşmada sunulan Hilbert Problemlerinin tümü HTML formatında çevrimiçi olarak okunabilir.
David Hilbert’ın yazısını buradan okuyabilirsiniz.
5- Profesör John H. Conway’in Yaşam Oyunu Üzerine
Oyun teorisi alanında John Norton Conway tanınmış bir isim. Hatta çoğu kişi tarafından oyun teorisini yaratan kişi olarak bilinir. Bununla beraber sayılar teorisi, grup teorisi ve geometri dallarına da çok sayıda katkıları olmuştur.
Horton akademik kariyerinin ilk yarısını Cambridge Üniversitesinde; geri kalanını ise Prince Üniversitesinde geçirmiştir.
Conway Princeton Üniversitesinde açılış konuşmacısı ve lektör olmakla birlikte onun tarafından verilen her ders birbirinden zevklidir.
Onun bu kayıtlarını izleyerek oyun teorisi, hücresel otomasyon, simetri ve mantık ile alakalı pek çok şey öğrendim. Aralarından en sevdiklerimden biri ise yaşam oyunu ve kümeler kuramıyla ilgili matematiksel zorluklarla ilgili konuştuğu ders.
