Meryem Sena Babacan
İnsan göz küresinin hızlı ve ağrısız bir şekilde taranması, doktorların erken ölüm riski daha yüksek olan ‘hızlı yaşlıları’ tanımlamasına yardımcı olabilir.
Yaşlanmanın herkesin vücudu üzerinde etkisi olduğu açıktır, ancak iki kişinin aynı sürede yaşamış olması, fiziksel olarak aynı oranda geriledikleri anlamına gelmez.İnsanların gözlerinin derinliklerine bakmak, onların gerçekte olan biyolojik yaşlarını ölçmekte çok daha iyi bir yol olabilir ve bu da hastaların gelecekteki sağlığı hakkında fikir verebilir.
Bir makine öğrenim modeline, insanların yaşam yıllarına sadece gözün arkasındaki doku olan retinaya bakarak tahmin etmesi programlanmıştır.Yapılan algoritmanın doğruluk payı o kadar yüksektir ki, Birleşik Krallık’taki yaklaşık 47.000 orta yaşlı ve yaşlı yetişkinin yaşını 3,5 yıllık bir parantez içinde tahmin edebiliyor.
Bu retinalar tarandıktan on yıldan biraz daha uzun bir süre sonra, 1.871 kişi öldü ve daha yaşlı görünümlü retinaları olan kişilerin bu gruba düşme olasılığı daha yüksekti
Örneğin, algoritma bir kişinin retinasının gerçek yaşından bir yaş büyük olduğunu tahmin ederse, önümüzdeki 11 yıl içinde herhangi bir nedenle ölüm riski yüzde 2 artar. Aynı zamanda, kardiyovasküler hastalık veya kanser dışındaki bir nedenle ölüm riskleri yüzde 3 artmış olur.
Bahsedilen bu bulgular tamamen gözlemseldir, bu da bu ilişkiyi biyolojik düzeyde neyin yönlendirdiğini hala bilmediğimiz anlamına gelir. Yine de elde edilen sonuçlar, retinanın yaşlanmanın meydana getirdiği zararlara karşı oldukça hassas olduğuna dair kanıtları desteklemektedir. Bu görünür doku hem kan damarlarını hem de sinirleri barındırdığından, bize kişinin damar ve beyin sağlığı hakkında önemli bilgiler verebilir. Önceki çalışmalar, insan gözünün arkasındaki hücrelerin kardiyovasküler hastalık, böbrek hastalığı ve diğer yaşlanma belirtilerinin başlangıcını tahmin etmemize yardımcı olabileceğini öne sürmüştü. Ancak bu, ‘retina yaş farkını’ bir bütün olarak ölümün güçlü bir belirleyicisi olarak sunan ilk çalışmadır.
Yazarlar, “Retina yaş farkı ile kardiyovasküler olmayan / kanser dışı ölüm arasındaki anlamlı ilişki, göz ve beyin arasındaki bağlantının artan kanıtlarıyla birlikte, retinanın nörolojik hastalıkların ‘penceresi’ olduğu fikrini destekleyebilir” diye yazıyor.
Çalışmadaki sadece 20 kişi bunama nedeniyle öldüğü için, yazarlar bu spesifik beyin bozukluğunu retina sağlığı ile ilişkilendiremediler
Ayrıca tıp, bir zamanlar ölümcül olabilecek olayları önlemeye devam ederken, son yıllarda kardiyovasküler bağlantılı ölümlerin azaldığına da dikkat çekiyor. Bu, retina sağlığının, kardiyovaskülerin ölüm ile bağlantısının olmamasına rağmen, insan sağlığında hala önemli bir mercek olabileceği anlamına gelir.
Örneğin önceki çalışmalar, retina fotoğraflarının kardiyovasküler risk faktörlerini tahmin etmede yardımcı olabileceğini göstermiştir.Yazarlar, “Bu çalışma, retinanın yaşlanma sürecinde önemli bir rol oynadığı ve ölüm riskini artıran yaşlanmanın kümülatif hasarlarına duyarlı olduğu hipotezini desteklemektedir” diyor.
Nöro görüntüleme, DNA metilasyon saati ve transkriptom yaşlanma saati gibi biyolojik yaşın mevcut diğer belirleyicileri, retina yaş aralığının göründüğü kadar doğru değildir. Bu yöntemler aynı zamanda maliyetli zaman alıcı ve istilacı olabilir.
Nöro görüntülemenin aksine retina, 5 dakikadan daha kısa sürede kolayca taranabilir. Bu doku tabakasının vücudun geri kalanıyla nasıl bağlantılı olduğu hakkında daha fazla şey öğrenebilirsek, uzmanların ellerinde yeni ve mükemmel bir alet olabilir.
Çeviren:Meryem Sena BABACAN
