Gelgitlerin depreme neden olmasının sebebi nedir? Gelgitler gezegen üzerinde dolaştığında, okyanusların deniz tabanına uyguladığı kuvvet de değişir. Sismologlar bu değişimlerin su altı depremleriyle ilişkilendirilebileceğinden şüphe duymuyorlardı.
Fakat bekledikleri ilişkinin tam tersini gözlemlediler. Bu bulmacanın ortaya atılmasından yıllarca sonra, bu değişimlerin karada da önemli etkileri olabileceği konusunda bir cevap verildi.
Depremleri tetikleyen şeyin bilinen teorisine göre, yukarıdan uygulanan baskı en yüksek olduğunda düşük gelgitlerdeki deprem hareketleri yerine,okyanuslardaki yüksek gelgitlerde tektonik plakaların birbirine karşı hareketini gözlemlemeliyiz.
Okyanus ortasındaki faylar tektonik levhalardan birinin diğerinden daha yüksek olduğu birleşme noktalarıdır. Bu yüksek plakalar kaydığında depremler meydana gelir.
Ayrıca okyanusların ağırlığından kaynaklanan ekstra baskı da bu olayı kolaylaştırıyor gibi görünüyordu. Bu nedenle de hareketlerin yüksek gelgitlerle çakışması bekleniyordu. Columbia Üniversitesi’nden Profesör ChristopherScholz, bu beklentinin tam tersinin gözlendiğine dair bir açıklama yaptı.
Magma Odası
Scholz yaptığı bir açıklamada, “Bu bir gelgitler sebebiyle genişleyip büzülen ve fayları hareket ettiren magma odasıdır” dedi. Scholz, Okyanus gelgitlerinin 3 metre olduğu Washington kıyısındaki Juan de FucaRidge’in bir parçası olan Axial Volcano etrafına yerleştirilen sensörlerden gelen verileri kullandı.
Nature Communications’da bunun düşük gelgit seviyesinde magma odasının genleşerek daha düşük baskıya nasıl yanıt verdiğinin ortaya çıktığını anlatıyor. Bu, çevredeki kayalara baskı uygular ve alt plakayı yukarı doğru hareket ettirerek depremlere neden olur.
Yüzeyde yaşayan insanlar olarak, bu problemehep yukarıdan bakarak yanıtlamaya çalışıyorduk. Oysaki sorunun çözümü için okyanus tabanının altından bakmak daha açık olacaktır.
Sensörlerin çıktısı sürecindeScholz, fosil yakıt endüstrisi için istenmeyen bazı haberler de buldu.Depremlere sadece gelgitlerin sebep olmadığını, bazılarının oldukça küçük olmasına rağmen uzaktan gelen titreşimlerin de buna etki ettiğini söyledi.
Hatta hareketin gerçekleşmesi için aşılması gereken sürtünme kuvvetlerinin, laboratuvar modellerinin önerdiğinden 10 kat daha düşük olduğunu gözlemlediler.
Scholz“Hidrolik kırılma işinde çalışanlar deprem oluşturmayacak ve pompalayabileceğimiz herhangi bir baskının(stress) olup olmadığını merak ediyorlardı” dedi. “Ve bulduğumuz cevaplara göre böyle bir baskı seviyesi maalesef yok. Herhangi bir baskı altında deprem gerçekleşebilir.”
Çoğu zaman, bazılarının gaz veya petrol için ödemeye değer bir fiyat olarak kabul edebileceği kirletici atık suların pompalanması,baskıyı arttırmasından dolayı küçük depremler üretir. Bununla birlikte, atık bertaraf işlemi tamamen terk edilmediği sürece, depremlerin göz ardı edilemeyeceği de belirtilmiştir.
Editör / Yazar: Burak AKTEPE
Link: https://www.iflscience.com/physics/the-tides-trigger-earthquakes-and-we-might-finally-know-why/
Konya’da kadir kapıcı isminde bir arkadaş var hatta googlede kadir kapıcı diye yazın bakın weo.siteleri var depremleri önceden hissediyor