2021’de çıkan Dune filminin kahramanı Paul Atreides’in yıllar boyunca üzerine çalışılan genetik mühendisliğinin bir sonucu olarak insanüstü güçlere sahiptir. Seçici bir şekilde “seçilmiş olanı” yetiştirmek gerçek olabilir mi?
Dune’nin kahramanı Paul Atreides inanılmaz yeteneklere sahip olduğunu farkeder.İnsanüstü güçler, önsezi ve her şeyi bilmek gibi. Bu bir rastlantı değil. Paul, Bene Gesserit olarak bilinen bir topluluk tarafından birçok nesiller boyunca üzerine çalışılan genetik mühendisliği ve seçici üremenin sonucudur.
Soru şudur: Gerçek dünyada “seçilmiş olanı” üretebilir veya genetik olarak düzenleyebilir misiniz ?
Kasım 2018’de dünya, genetiği değiştirilmiş ilk insan bebeklerin Çin’de doğduğu haberiyle şok oldu. Projenin arkasındaki dolandırıcı bilim insanı He Kiankui’ye göre, ikiz kızların genetik yapıları, babaları HIV-pozitif olduğu için, onlara HIV’e karşı doğuştan direnç kazandırmak için değiştirilmişti.
Bu CRISPR-Cas9 adlı bir gen düzenleme tekniği kullanarak yapıldı. Bu esasen kelime işlemcimizdeki ara ve değiştir işleminin genetik versiyonudur. Hedeflenen bir genetik kod yığını için bir genomu tarayabilir ve ardından onu yeni bir özel diziyle değiştirebilir.
O zamandan beri insan embriyolarına gen düzenlemesinin uygulanmasını yasaklayan Çin yasalarını ihlal ettiği için 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Şu anda, az sayıda ülke buna izin veriyor ve bu tür embriyoların rahme implante edilmesi hiçbir yerde yasal değil. Ama teknoloji olgunlaştıkça bu değişebilir.
Her türlü değişikliği yapmak mümkün olacak
2020 Nobel Kimya Ödülü’nü CRISPR’nin geliştirilmesindeki rolüyle paylaşan Berkeley’deki California Üniversitesi’nden Profesör Jennifer Doudna, ”30 yıl içinde, herhangi bir genomda esasen her türlü değişikliği yapmak mümkün olacak” diyor.
“Gelecekte, ebeveynlerimizden miras kalan DNA’ya bağlı olmadığımızı hayal edebilirsiniz, ama aslında genlerimiz hedeflediğimiz şekilde değiştirebiliriz”
Doğal olarak, bu tür değişiklikler konuyu süper kahraman güçleriyle donatmak yerine hastalığın tedavisi ve önlenmesi, güç ve zekâ gibi insan yeteneklerinin geliştirilmesi ile sınırlı olacaktır. Öyle olsa bile, DNA düzenleme tartışması etrafında çekinceler devam ediyor.
Superior: The Return Of Race Science’ın yazarı Angela Saini “Gen düzenlemeyle ilgili sorun, insanların güç, güzellik ve zekâ gibi seçici olarak üremek isteyebilecekleri karmaşık özelliklerin çoğu için genlerin basit bir şekilde bire bir çalışmaması ve genlerin de çevrelerindeki çevre ile etkileşime girmesidir” diyor.
“Daha temel olarak, neden bunu yapmak isteyelim ki? Benim ideal dünyam, tüm insanları olduğu gibi görkemli, dağınık çeşitliliklerinde kabul ettiğimiz dünyadır.”
Çeviren: Hakan Özkan
