Soğuk karanlığın içinde Kuiper kuşağından geçen Voyage 1, Dünya’dan gidebildiği yere kadar ki seyahatine devam ediyor. Şimdilik, gezegenimizden 20 milyar kilometre (13 milyar mil) uzaklıkta. Bu neredeyse Dünya ile Güneş arasındaki uzaklığın 140 katı. Yine de onunla iletişim kurabiliyoruz.
Geçen hafta NASA’da görevli bilim adamları, 37 yıldır hareketsiz kalan uzay gemisini yöneten yedek idare roketlerini (iticileri) etkinleştirmek için talimat gönderdi. Uzay aracından geri haber almaları 19 saat 35 dakika sürdü. JPL tahrik teknisyeni Todd Barber, “Voyager ekibi, roketin güç testinde her kilometre taşıyla birlikte daha da çok heyecanlandı. Bu iyi dinlenmiş roketlere şahit olduktan sonra ekibin modu daha çok şaşkınlık ve sevince dönüştü. Sanki o kadar zaman geçmemiş gibiydi” dedi.
Voyager 1’in 5 Eylül 1977’de piyasaya sürülmesinden bu yana 40 yılı aşkın süredir, tutum kontrolü hep ana roketlerin işi oldu. Uzay boşluğu bir vakumdur. Bu nedenle geminin itici gücü olmaz. Ancak onunla iletişim kurabilelim diye, yüksek kazançlı anteninin Dünya’ya işaret yollayabileceği çok özel bir yolda kalması gerekir. Roketler, NASA’nın ‘puf’ adı verdiği mili saniyelik darbelerle çalışır. Böylelikle Voyager’i yüksek hassasiyetle 1 dakikada 85 gramlık bir itme kuvvetiyle hizaya getirir.
Fakat on yıllar boyunca bu roketler, aynı tutum ayarlamalarını yapmak için daha fazla puf gerektiren noktaya gelinceye kadar giderek bozulmuştur. Bu nedenle, tamirat için asla geri getiremeyeceğiniz bir alana bir şey gönderirken arıza telafileri eklemek iyi bir fikirdir. Bu durumda Voyager 1, yörünge düzeltme manevraları (TCM) için kullanılan ek iticilere sahiptir. Ancak TCM iticiler, 1980’den beri hareketsiz kaldıklarından, görev ekibinin onların halen çalıştığından emin olması gerekiyordu.
JPL baş mühendisi Chris Jones, “Voyager uçuş ekibi onlarca yıl önce elde edilmiş verileri araştırdı ve iticileri güvenle test edebilmemiz için eski bir montaj dilinde kodlanmış yazılımı inceledi” dedi.
TCM iticiler, boyut ve işlevsellik yönünden tutum kontrol iticileri ile aynıdır. Fakat, uzay aracının arkasında durur ve tutum kontrol iticilerine göre çok farklı kullanılırlar. Kısa puflar kullanmak yerine sürekli ateşleme modunda konuşlandırılırlar. İhtiyaç duyuldukları son tarihse, Voyager 1’in Satürn’e uçarken yolda kaldığı 8 Kasım 1980 idi.
Voyager proje yöneticisi Suzanne Dodd, “37 yıllık işlevsizlikten sonra halen işlev görebilen bu iticilerle Voyager 1 uzay aracının ömrünü 2 ile 3 yıla kadar uzatacağız” dedi.
Voyager’in iticileri hidrazin ile güçlendiriliyor ve onları 2040 yılına kadar çalışır durumda tutacak kadar yeterli hidrazin var. Ama muhtemelen o zamandan uzun süre önce uzay aracı ile teması kaybedeceğiz. Voyager 1’in bilimsel aletleri plütonyumla güçleniyor ve bu 2025’e kadar sürebilir. Ancak 2023’te elektrik üretmeyi durdurması bekleniyor.
Bu arada test çok iyi gitti. Ekip, önümüzdeki bir kaç yıl içinde yıldızlar arası alana girmesi beklenen Voyager 2’de de aynı testi yapmayı planlıyor.
Kaynak: http://www.sciencealert.com/voyager-1-fires-backup-thrusters-after-37-years-dormant
