Burak AKTEPE
İnsanlar dünyada artık daha uzun yaşıyorlar. Belirgin inişler ve çıkışlar olmasına rağmen, genel olarak doğumlarda beklenen yaşam süresi yıllardır istikrarlı bir şekilde artmaktadır. Son iki yüzyılda da iki kattan fazla artmıştır.Bu artış daha öncesinde bebek ölümlerindeki azalmalar nedeniyle ortaya çıkmıştı. Ancak 1950’lerden bu yana ana neden yaşlıların ölüm oranlarındaki azalmalar olmuştur. Örneğin; ulusal nüfus verilerinin 16. yüzyılın ortasından beri toplandığı ve çok kaliteli olduğu İsveç’te, yaşam süresi yaklaşık 150 yıldır artmaktadır. Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya da dahil olmak üzere birçok ülkedeyaşam süresinin arttığı gözlenmiştir. Bu araştırma 100, 110 yıl ya da daha fazla yaşayan çok yaşlı insanların sayısındaki hızlı bir artış hakkında da katkıda bulunmuştur. İlk onaylanmış süper asıllı kişi (110 yaş ve üstü), 1899 yılına kadar 110 yıl, dört ay yaşayan Geert Adrians-Boomgaard idi. Tabi O zamandan beri rekoru başkaları tarafından kırıldı.
Doğrulanmış ilk kadın süper asıllı Margaret Ann Neve, 1903 yılına kadar 110 yıl, on ay yaşamış ve neredeyse 23 yıl boyunca rekoru elinde bulundurmuştur. Delina Filkins, 1928’de 113. yaşının yedinci ayında vefat etti. Rekoru da 52 yıldan fazla elinde tuttu. Mevcut kayıt sahibi ise, 4 Ağustos 1997’de ölen, 122 yıl beş ay yaşayan Fransız kadın Jeanne Calment’tir. 1970’lerin başlarından bu yana süper asıllı erkeklerin sayısı katlanarak artmasına rağmen, Calment sicilini sağlam tutuyor ama daha uzun süre tutamayacağı da muhtemel.
100 yaşından sonra hayatta kalmak
Bu yükselen yaşam süresi yaygın olmasına rağmen, tam olarak da belirli değil. Bir durgunluk döneminden sonraki Danimarka’nın ölüm oranlarındaki son gelişmeler, yüzyıllık yaşam alanlarının orada artacağından şüpheleniliyor. Bu durum son zamanlarda bazı yavaşlamaların yaşandığı İsveç’te yakın zamanda gözlemlenenden oldukça farklıdır. Şüphelerin doğru olup olmadığını görmek için yakın kültürel ve tarihi bağlara sahip komşu ülkeler olan Danimarka ve İsveç’te 1870 ve 1904 yılları arasında doğan 16.931 asırlık (10.955 İsveçli ve 5.976 Danimarkalı) üzerine çalışmalar yapıldı.
Her ne kadar İsveç’teki çoğu yaş aralıkları Danimarka’dan daha düşük ölüm oranlarına sahip olsa da, İsveç’te son yıllarda bir artış olduğuna dair bir kanıt bulunamamıştır. Bununla birlikte, Danimarka’da en yaşlı olanların daha yüksek yaşlarda öldüğü gözlendi ve yüz yaşını aşanların sadece% 6’sının ömrü, dönem boyunca tutarlı bir şekilde yükseldi. Danimarka ve İsveç gerçekten pek çok açıdan birbirine benziyor, ancak bu durum yaşam süresi eğilimleri için çok farklı. Farklılık, tamamen açıklanması kolay olmayan birkaç nedenden ötürü olabilir. Fakat birkaç fikir de var tabi ki.
Sağlık sistemleri
İlk olarak, iki yaşlı nüfus arasında farklı sağlık seviyeleri vardır.Son çalışmalarda, Günlük Yaşam Aktiviteleri (ADL)tarafından ölçülen verilere görebanyo yapmak veya giyinmek gibi bağımsız bir yaşam sürmek için gerekli temel görevler, Danimarka’da sağlıkta iyileşmelerin olduğu gözlemlenmiştir.İsveç’te ise aksine, yaşlılar için bu tür eğilimler daha az iyimser olmuştur. Özellikle de son zamanlardaiki sağlık sistemindeki fark da başka açıklamalar için bizlere bir yol gösterebilir. Bir dizi ekonomik kriz nedeniylekamu hizmetlerine yapılan harcamalar1990’ların başında İsveç’te azalmıştır. Tabi bu durumdanyaşlılar için uygulanan sağlık hizmetleri de etkilenmiştir. Örneğin, yatan hasta bakımında, hastanelerden bakım evlerine kayma ve bakım evlerinde yatak sayısında azalma oldu. Bu kesintiler bazı yaşlıları, özellikle de en düşük sosyoekonomik gruptakileri risk altında bıraktı.
Ayrıca, iki ülke o zamandan beri yaşlı bakımı için biraz farklı yollar izlemiştir: İsveç, en zayıf olanları hedefleme eğilimindeyken, Danimarka biraz daha geniş bir yaklaşım izlemektedir.
İleri yaşlara ulaşan insanlar seçkin bir gruptur ve kesinlikle çok dayanıklıdırlar. Belki de doğal dirençleri ve özel fizyolojileri nedeniyle, yaşam koşullarındaki ve teknolojideki gelişmelerden en iyi şekilde faydalanabilirler. Özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerin olduğu yerlerdekikarşılaştırmalı çalışmalar diğer ülkeler için bazı ilginç şeyler ortaya koymaktadır. Bu bulgular, en yüksek yaşlarda sağlıkta iyileşmeler sağlanabilirse ve yüksek kaliteli yaşlı bakımı da yaygın olarak sağlanabiliyorsa, ömrü uzatmanın mümkün olabileceğini göstermektedir. Eğer öyleyse, o zamanuzun ömürlü insan devrimi hâla bir süre daha devam edecek demektir.
Çeviri: Burak AKTEPE
Kaynak Linki: https://www.livescience.com/65676-how-long-can-humans-live.html
