Yaklaşık 15 milyon kişiye ev sahipliği yapan ve nüfus bakımından Batı Asya’nın en büyük şehri olan İran’ın başkenti Tahran, her yıl 25 santimetre kadar toprağa gömülüyor. İnsanlığın doğaya nasıl zarar verdiğinin detayları haberimizde.
Nüfus bakımından Batı Asya’nın en kalabalık şehri Tahran batıyor!
Bu korkutucu detay 2003 ile 2017 yıllarında çekilmiş uydu görüntülerinden alınan veriler ışığında paylaşılmış.
Potsdam Almanya Yerbilimleri Enstitüsünde görevli yer bilimciler Mahdi Motagh ve Mahmud Haghshenas Haghighi’nin elde edilen son verilere göre paylaştığı veriler pek de iç açıcı değil.
Çarpık kentleşmenin yaygın olduğu Batı Tahran ovası ile Veramin ovası’nın bulunduğu bölge her yıl 25 santimetre ve uluslararası hava alanının bulunduğu şehrin güneybatı bölümü ise her yıl 5 santimetre toprağa gömülüyor.
Çökmenin bir yan etkisi, bazı bölgelerde aniden dev çatlakların ve obrukların ortaya çıkmasıdır.
Tahran’daki Bina ve Konut Araştırma Merkezi’nin mühendislik sismolojisi başkanı Ali Beitullahi Nature’a verdiği demeçte; bir çiftçinin durduğu yerde bir çatlak açıldıktan sonra 20 fit derinliğindeki (6 metre) bir düdende saatlerce mahsur kaldığını söyledi. .
Tarlaların yakınında oluşan çatlaklar, susuz toprağı sulamak için kullanılan suyu tahliye ettiğinden ekinleri de etkiliyor.
Uydu verilerinin bu yeni çalışmasında, araştırmacılar, kuraklık, baraj inşaatı ve artan nüfus nedeniyle yeraltı suyu kaybıyla Tahran’ın mevcut çökme oranının dünyadaki en yüksek oranlar arasında olduğunu buldu.
Bir başka rahatsız edici keşif, yağışların tükenen yeraltı suyu rezervlerini yenilememesiydi, bu da arazinin toparlanması için çok geç olabileceğini düşündürdü.
Sorunun yaşandığı bölgelerde petrol boru hatlarından, doğal gaz boru hatlarına kadar pek çok tesis ve yaklaşık 250,00 adet bina bulunmakta.
Batan şehir yalnız Tahran değil. Uydu gözlemleri; Venedik , İtalya; batı Teksas ve kıyı Louisiana bölgeleri ; Kaliforniya’daki San Joaquin Vadisi ve San Francisco Uluslararası Havaalanı da, çökmeden muzdarip olanlar arasında.
Kaçak sulama en büyük neden
Bilim insanları şehrin bu hale gelmesindeki en büyük sebebin, civardaki tarım alanlarının kaçak olarak açılan kuyularla sulanması olarak görüyor. Yetkililer, sayısı 100 bine yaklaşan kaçak kuyuyu mühürlemiş olmalarına rağmen, halen 30 bine yakın kaçak kuyunun faal olduğu ifade ediliyor.
İzinsiz olarak açılan kuyular, yer altı su kaynaklarının tükenmesine ve toprağın yapısının bozulmasına neden oluyor. Korkutucu olan ise suyun, yağmur yağmasına rağmen bu kaynaklarda tekrar birikememesi.
Kayaların gözeneklilik (porozite) özelliğini kaybettiğinin bir işareti olan bu durumun engellenmesi, bilim insanlarına göre neredeyse imkânsız. Gidecek yer bulamayan su ise Avustralyalı bilim insanı Linlin Ge’ye göre ani sel baskınlarına neden oluyor.
Kaynak: doi: https://doi.org/10.1038/d41586-018-07580-x
