Köpeklerin imrenilecek bir yön duygusu vardır. Tamamiyle yabancı bir yerde dahi evcil hayvanlarımızın kestirme bir yolu bulmada esrarengiz bir metotları var.
İlk defa Çek bilim insanları köpeklerin Dünya’nın manyetik alanını kullanarak algıladığına ve yön bulduğuna dair kanıt buldu.
İlginizi çekebilir: İnanılmaz Hayvan Duyuları
Elbette bunu nasıl ve ne ölçüde yaptıkları hala net değil fakat öyle gözüküyor ki bu magnetoreception olarak bilinen saklı duyu kuşların, semenderlerin ve kurbağaların da içinde bulunduğu diğer bir çok hayvan grubunda var. (Magnetorepeption, bir organizmanın yön, yükseklik veya konumu algılaması için manyetik bir alanı tespit etmesini sağlayan bir duyudur. )
Dört ayaklı dostlarımızdaki bu gizli yetenekten çoktandır söz ediliyordu. Ancak böylesine titiz bir teste tabi tutulmamışlardı.
Bu çalışmaya dahil olmayan ama kuş ve kaplumbağalardaki magnetoreceptionu inceleyen biyolojist Catherine Lohmann, Science News’e konuştu: “Bu bilgiden gerçekten çok etkilendim.”
ilginizi çekebilir: Köpekler hakkında her şey: Köpekler ile ilgili 101 Gerçek bilgi
Bazı köpekler avlanırken koku duyularını kullanarak basitçe avlarının adımlarını takip eder. Ancak diğerleri bazen tamamen yeni bir yol izleyerek başlama noktalarına dönerler. Araştırmacılar buna ‘scouting’ yani izcilik adını verdi.
Bu ilginç bir yetenek. Ancak şimdiye kadar,hayvanların kendilerini nasıl yönlendirdiğini ve bunun manyetik alanla ilişkisi köpeklerden ziyade diğer türlerde çok daha fazla inceleniyordu.
Dünya’nın Manyetik Alanını Algılama
Birkaç yıl önce Çekya’daki bilim insanları köpeklerin kuzeyden güneye bir eksen boyunca dışkılama ve idrar yapma eğiliminde olduklarını, bu sebepten de Dünya’nın manyetik alanını algılayabildiklerini öne sürdüler; şimdiyse aynı üniversiteden benzer bir ekip iz sürmenin de bu gizli duyuya dayandığına dair kanıtlar buldu.
İlginizi çekebilir: Köpekler Neden Bu Kadar Dost Canlısı?
Bir köpeği test ederken tek bir duyguyu izole etmek zordur. Ancak araştırmacılar eşsiz bir yöntem geliştirdiler. GPS verilerini ve aksiyon kameralarındaki video kayıtlarını kullanarak on farklı türden 27 köpeği 62 farklı ormanlık bölgede başlangıç noktasına dönme imtihanına tabi tuttular.
2014 ve 2017 yılları arasında bu köpekler 600’den fazla deneme yaptı. Bu denemelerde bir izin peşine düşüp sonra tekrar sahiplerine döndüler.
Yalnızca iz sürme durumlarını takip eden araştırmacılar, bir hayvanın kokusunun izini süren köpeklerin, sahiplerinin nerede durduğuna bakmaksızın, kuzey-güney ekseni boyunca yaklaşık 20 metre koşarak sahiplerine geri dönmeye başladığını buldular.
Araştırmacılar buna ‘pusula koşusu’ adını verdi ve köpeklerin yolculuğa başlamadan önce sözü edilen manyetik sensörlerini hazırladıklarından şüpheleniyorlar. Çünkü orman köpekler için bir bilinmeyendi, ortalıkta izini sürecekleri hiçbir koku yoktu.
Ayrıca insandan köpeğe koku taşıyacak bir rüzgar da yoktu ve sık ağaçlar güneş ışınlarını geçirmiyor, patikaları da çoğunlukla gizliyordu. Bir diğer yandan, Dünya’nın manyetik alanı azalmayan evrensel bir dayanaktır.
Tüm bu değişenleri göz önünde bulundurarak araştırmacılar av köpeklerinin sahiplerine dönerken gerçekten de ‘magnotoreception’u kullanıyor olduklarını öne sürüyorlar.
Bu beceri sadece uzun mesafelerde gerekli değildir. Ekip bunun “memeli mekansal davranış ve biliş anlayışımızdaki eksik olan en önemli bileşen” olduğunu düşünüyor.
İlginizi çekebilir: Köpekler Kelimeleri Tanıyorlar
‘Magnetoreception’ muhtemelen bildiğimizden çok daha fazla türde bulunmakta. Hatta bizde bile saklı olmasının ufak bir ihtimali var. Kuşlardaki bu gizli altıncı histen sorumlu olduğu düşünülen bu molekül, son zamanlarda köpeklerde, bazı primatlarda ve hatta ayılarda bulundu. Araştırma hala başlangıç aşamasındadır.
Enes AKINCI
