Köpeklerde bunama belirtileri, köpekten köpeğe değişse de, köpek sahiplerinin dikkat etmesi gereken birtakım ortak davranışlar var.
Pek çok köpek sahibi farkında olmasa da, köpek dostlarımızda da bunama gerçekleşebilir.
Araştırma kuruluşu Kıdemli bir veteriner bilim direktörü Gary Landsberg, köpeklerde bunama (köpek bilişsel işlev bozukluğu sendromu olarak da bilinir) genellikle insanlarda olduğu gibi benzer bir gelişim modelini izler, diyor.
Ayrıca, “Köpeklerin yaşla birlikte geliştirdikleri nörodejeneratif hastalık bozuklukları var, ilerleyici olabilir. Ancak insan durumunda olduğu gibi her zaman daha şiddetli bir bunamaya doğru ilerlemez.”
Köpek Bunaması Nedir?
Köpek bilişsel işlev bozukluğu (CCD), insanlarda Alzheimer hastalığının köpek versiyonudur. Köpek bunamasının başlangıcı, bilgileri hatırlayamama veya beyinde işleyememe sorununa yol açar. Buna karşılık, beynin vücuda verdiği sinyalleri etkiler.
Bu azalan bilişsel işlev, kısmen, beyin için toksik olan, köpek yaşlandıkça artan miktarlarda beta-amiloid proteininden kaynaklanmaktadır. Daha az kan akışı ve arızalı nöronlar da bunamanın ilk semptomlarına katkıda bulunabilir. Nöronlar, bir köpeğin beyni ve vücudu boyunca mesajların taşınmasına yardımcı olan bir hücre türüdür.
Peki, Hangi köpek ırklarında bunama olur?
Veterinerlere göre, bunama tüm köpek ırklarında oluşabilir.
Köpeklerde Bunama İşaretleri
Köpeklerde bunamanın belirtileri, köpeğiniz yaşlandıkça zamanla ortaya çıkar. Aşağıda, köpeklerde bunamanın başlıca belirtilerinden bazıları verilmiştir:
Köpeklerde bunama, köpeğe göre değişse de, evcil hayvan sahiplerinin dikkat etmesi gereken bazı yaygın belirtiler vardır.
Oryantasyon bozukluğu (Uyum), etkileşim, uyku, ev kirlenmesi ve aktivite değişiklikleri gibi.
Başka bir deyişle; köpekler normalde aşina oldukları odalarda mahsur kalabilir, asık suratlı veya depresif hale gelebilir, az ya da çok uyuyabilir, eğitimlerini unutabilir veya daha endişeli ve stresli olabilirler.
Landsberg, “Bu sosyal etkileşimlerin ve aktivite değişikliklerinin bazıları, insanların ilk fark edebileceği şeylerdir” diyor.
Vakanın ciddiyetine bağlı olarak, bir köpek birkaç tane veya daha fazla bunama belirtisi gösterebilir.
Landsberg, bu belirtilerin çoğunun bunama haricinde başka sağlık sorunlarının belirtileri olabileceğini de vurguluyor: “Bu işaretlerin tümü, hastalık veya bilişsel işlev bozukluğu için erken uyarı işaretleri olabilir. Bu nedenle veterinere bildirilmeli ve bu şekilde teşhis edilmelidir” diyor.
Ancak İngiltere merkezli yardım kuruluşu PDSA’da veteriner hemşire olan Sarah Walsh, bunun daha da karmaşık olabileceğini söylüyor. Köpek sahipleri bazen bu bilişsel işlev bozukluğu belirtilerini yaşlılıkla ilişkilendiriyor.
“Bunama yaşayan pek çok evcil hayvan bilindik yerlerde kaybolmuş gibi görünebilir veya bazen nasıl çıkacaklarını unuttukları için odalarda mahsur kalabilirler. Pek çok insan doğal olarak bunun ‘yaşlı köpek huyları’ olduğunu düşünür ve onlara (hayvanlara) yardım etmek için yapabilecekleri hiçbir şey olmuyor.”
Köpeklerde bunama kaç yaşında başlar?
Köpek bunaması, 9 yaş civarında köpekleri etkilemeye başlar. Ancak, 8 yaşındaki köpekler de bu durumu geliştirebilir. Ve köpeğinizin köpek bilişsel işlev bozukluğu sendromu geliştirme olasılığı, yaşlandıkça artar.
Bunama Teşhisinden Sonra Ne Yapılmalı?
Bununla birlikte doğru bir teşhisle, insanlarda olduğu gibi bunama için bir tedavi olmasa da, belirtileri tedavi etmenin ve ciddi vakaların başlangıcını yavaşlatmanın yolları var. Besleyici bir diyet sürdürmek buna iyi bir örnektir. Walsh, “Beyin fonksiyonlarını sağlıklı şekilde desteklemek için verebileceğiniz takviyeler ve beynin olabildiğince sağlıklı olmasını destekleyen özel reçeteli diyetler de buna örnektir.” diyor.
Landsberg’e göre köpekleri aktif ve zihinsel olarak ayakta tutmak (örneğin ödül eğitimi veya oyuncakları kullanarak) sağlıklı bilişsel işleve yardımcı olmanın başka bir yoludur.
“Basit şekilde diyet, beslenme, zengin besin çeşitleri ve belki bazı ilaçlar da bu sağlıklı beyin aktivitelerini destekler.”
Fakat köpek sahiplerinin yapması gereken en önemli şey, tüm uzmanların katıldığı üzere, köpeğinizde bahsedilen değişiklere rastlarsanız bir veterinere danışmaktır.
Landberg, “Eğer evcil hayvanınız orta yaşa geldiğinde (6,7 veya 8 yaşları) veterinerinizi yılda 2 kere kontrol amaçlı görme zamanınız gelmiştir” diyor. Bu yaşlarda yetişkinlikten itibaren değişen belirtilerin bildirilmesi ve bunları öğrenmek sizin ve evcil hayvanınız açısından önemli.
Ayrıca, sahiplerin evcil hayvanlarındaki değişiklikleri öğrenmek için kullanabileceği çevrimiçi kaynaklara da değiniyor. Bu tür düzenli değerlendirmeler, herhangi bir bunama başlangıcının veya diğer sağlık sorunlarının belirlenmesine yardımcı olabilir ve hedefe yönelik tedavinin mümkün olan en kısa sürede uygulanmasını sağlayabilir.
Walsh, bir evcil hayvan sahibi olarak, bu hastalığa evcil hayvanlarımızın yakalanmasının çok üzücü olduğunu da itiraf ediyor. Ama köpeklerin birçoğu tedavi olduktan sonra yüksek hayat kalitesiyle yaşamaya devam edebiliyor.
Zeynep BÜYÜKKARA
