Bilim insanları, laboratuvardaki biyomühendislik organlarını yeniden programlanmış olan insan derisi hücrelerinden büyütüp sonrasında ise fonksiyonel minyatür karaciğerleri sıçanlara başarıyla naklettiler. Hayvanlara karaciğer organları veren bu deney karaciğer yetmezliğine yönelik gelecekteki tedaviler için zemin hazırlayabilir. Bu, ABD’de her yıl 40.000’den fazla insanın hayatı demek oluyor.
Bu tekniğin insan hastalara doğrudan uygulanabilmesi için öncelikle yapılması gereken çok iş olsa da, araştırmacılar donör tedariğinin tam anlamıyla sınırlı olmasının yanı sıra, genellikle inanılmaz derecede pahalı prosedürler olan karaciğer nakillerine gelecekteki bir alternatifi destekler nitelikte olacağını belirtmiştir.
İlginizi çekebilir: İnsan Gelişimi İçin Büyük Adım, Laboratuvar Ortamında Yapılan İnsan “Embriyo”
Başka bir olumlu sonuç ise hastalarda karaciğer fonksiyonlarındaki başarısızlığı geçici olarak azaltmak için kullanmak olacaktır. Özellikle bu hayati organlar için bekleme listesinde olan insanların yaşamlarını olabildiğince uzatmaktır. Herhangi bir anda yaklaşık 14.000 Amerikalının karşı karşıya kaldığı bir durum ve bu hastaların çoğu ise nakil alamıyorlar.
Pittsburgh Üniversitesi’nden patolog Alejandro Soto-Gutiérrez, “Uzun vadeli hedefimiz organ bağışının yerini alabilecek organlar yaratmaktır, ancak yakın gelecekte ise bunu nakil için bunu bir köprü olarak görüyorum.”
İlginizi çekebilir: Laboratuvarda Yetiştirilen Kalp Hücreleri İlk Defa Bir İnsana Nakledildi!
Mini karaciğerlerini büyütmek için araştırmacılar, gönüllüler tarafından bağışlanan insan derisi hücrelerini aldı. Ve bunları diğer tür hücre modellerininelde edilebildiği uyarılmış pluripotent kök hücreler olarak bilinen bir kök hücre durumuna geri döndürdü. (Pluripotent:Gelişen bir embriyo’nun erken safhalarında var olan, canlıyı oluşturan özelleşmiş tüm hücre tiplerine dönüşebilme yeteneğindeki henüz farklılaşmamış hücreler için kullanılan bir tanımlama.)
Mini karaciğerler beş fareye nakledildi
Araştırmacılar daha sonra hormonlar ve diğer kimyasalların yardımıyla hücrelerde farklılaşmaya neden oldular. Ve laboratuvarda kültürlenen karaciğer hücreleri olmalarını sağladılar. Bir insanın karaciğerinin doğum anından itibaren olgunlaşması normalde iki yıl sürerken, araştırmacılar minyatür analoglarını sadece birkaç hafta içinde büyüterek, büyümüş hücreleri, sıçan hücrelerinden sıyrılmış bir sıçan karaciğer iskelesine ektiler.
Önceki deneysel karaciğer greft araştırması, iskeleye kemirgen hücrelerini dahil ederken, burada araştırmacılar, insan kök hücrelerini vasküler (damar) sistemi ve safra kanalı ağı ile birlikte karaciğerin fonksiyonel dokusunu doldurmak için kullandılar. (Greft: Vücuttaki herhangi bir dokunun, vücuttaki başka bir bölgeye nakil edilmek amacıyla, bu dokuyu besleyen damar ve sinir bağlantısı olmadan alınmasıdır.)
Mini karaciğerler beş fareye nakledildiğinde işlevsel olduğu görülmüştür. Dört gün sonra -bu noktada hayvanlar kurban edildi ve incelendi. Testler biyomühendislik karaciğerlerin safra asitleri ve üre salgıladığını ortaya koydu. Hayvanların kanındaki insan karaciğer proteinleri ise organların çalıştığının bir başka işaretiydi.
Ancak bu nakiller mükemmel işlemedi. Tromboz (pıhtı oluşumu) ve iskemiye (kansızlık) ek olarak greftte zayıf kan akışı olmuştur. Bunun yanı sıra, greftlerin bir hayvanın vasküler ağına düzgün şekilde bağlanmasında hala ciddi zorluklar olduğunu ortaya koymaktadır.
Bununla birlikte, bu hala kayda değer bir başarıdır. Kısa bir süre için, beş sıçan hayatlarını minyatür insan karaciğerleriyle yaşadı. Ve bu daha öncesinde ise ispatlanmamış bir şey değildi. Bu uygulama bizi bir gün insan hastaların yararına aynı teknikleri kullanmaya yakınlaştırabilir.
O gün uzun bir süre uzakta olabilir (araştırmacıların tahmini belki on yıl). Her ne kadar bu türden tasarlanmış olan transplantasyonların (organ nakli) gelecekte yapılacak çok çeşitli deneylere bağlı olmasına rağmen, insanlar için güvenli olduğu gösterilmelidir.
Bu arada, geçen sene aynı laboratuvarın öncülük ettiği çalışma da dahil olmak üzere bu gibi yöntemler, bu tür mini organların benzer hastalıkları incelemek ve farklı tedavi seçeneklerini test etmek için kullanılmasını sağlayabilir.
Soto-Gutiérrez, Inverse haber sitesine, “Bunun çok önemli bir adım olduğuna inanıyorum çünkü yapılabileceğini biliyoruz,” şeklinde açıklama yaptı.”Cildin bir hücresinden fonksiyonel olabilen bütün bir organ yapabilirsiniz.”
Bulgular Cell Reports’a (Hücre Raporları) bildirilmiştir.
Öykü ALICI
