6 Ağustos 2012 ‘de, altı aylık efsanevi bir yolculuğun ardından, NASA gezgini Curiosity en sonunda Mars’taki yeni evine ulaştı. Bu hafta, inişinden bu yana yedi Dünya yılını işaret ediyor ve Curiosity’nin İniş Günü ’nü bize getirdiği bazı harikalarla kutluyoruz.
Bu küçük gezgin Gale Kraterinde tamamen yalnız başına. Aslında, 15 yıldır aktifliğini sürdüren Opportunity ’nin bu yılın başlarında dev bir fırtınada kaybolduğu ilan edildikten sonra, tüm gezegendeki tek aktif gezgin oldu.
Buna rağmen Curiosity şaşırtıcı bir koşuşturma yaşıyor. Nükleer motorlu gezgin sadece iki yıllık bir görev için planlandı, ancak o kadar iyi gidiyordu ki, Aralık 2012 ‘de görev tarihi belirsizce uzatıldı.
Şimdiye kadar, Gale Krateri’nin 21 kilometre boyunca gezindi ve Mount Sharp ‘ın tabanından 368 metre tırmandı. Bu yolculuklarda Curiosity,hiç kimsenin görmediği manzaralara robotik gözlerini çevirdi, Mars topraklarını ve rüzgârını tattı ve eve bir veri hazinesi gönderdi.
İşte Curiosity gezgininin İniş Günü’nün yedinci yılında bize Gösterdiği 7 Şey:
1. Curiosity – Mars’ta Sıvı Su!
Şimdilerde Mars’taki sıvı su fikrine oldukça alışığız, ancak 2013’te çok büyük bir uğraş oldu. Curiosity, kurumuş bir nehir keşfetti. Bu konuyu, Gale Kraterinin bir zamanlar büyük bir göl olduğu ve nihayetinde Mars’ta bu güne kadar sıvı su olabileceğinin varsayımları izledi.
Diğer yörüngedekicihazlar da Mars’ı tozlu bir çöl olarak algılamamıza meydan okuyan ve gelecekteki kolonileşme girişimlerimiz için ilginç çıkarımlar sunan kanıtlar buldu.
2. Tüm Yaşam Bileşenlerinin Listesi
En eski bulgulardan biri de, Mars’ın bir zamanlar mikrobiyal hayata elverişli olabileceğidir. Toprağın altındaki ana kayadan delinip alınan örneklerde bilim adamları kükürt, azot, hidrojen, oksijen, fosfor ve karbonu tanımladılar. Bunlar, DNA oluşumu için temel kimyasal bileşenlerden bazılarıdır.
Mars’ın bir zamanlar yaşadığı ıslak ortamla, Dünya’daki yaşam hakkında bildiklerimiz birleştirildiğinde, oldukça yaşanabilir görünüyor.
NASA’dan Michael Meyer, “Bu görev için temel soru, Mars’ın yaşanabilir bir ortamı destekleyip desteklemediğidir.” Dedi. “Şimdiki bildiklerimize göre de cevap EVET…”
3. Bor
Curiosity, Mars’taki mineral borunu tanımlayan ilk gezgindi. Bu borSharp Dağı’na tırmanırken kayaya gömülü bir mineral damarındaydı.
Bu heyecan verici bir açıklama, Dünya’nın çöl bor birikintilerinde gördüklerimize dayanarak en muhtemel açıklama, borun buharlaştırıcı bir işlemle oraya serilmiş olmasıdır; yani, 0 ila 60 derece santigrat derece arasında olan ve o zamandan beri kurumuş olan sıvı suda çözülmüştür.
Bu yaşanabilir bir sıcaklıktır. Yine de bu hala mikropların doğrudan kanıtı ile aynı değildir, ancak Mars’ı bir zamanlar yaşanabilirliğe biraz daha yakınlaştıran başka bir parçadır.
4. Curiosity – Mars Gazı
Zamanla, CuriosityMars’ta kararsız metan seviyelerini tespit etti. Çok fazla değil ama merak uyandırıcı olacak kadar yeterli.
Gezegenimizde metan çoğunlukla biyolojik işlemlerle üretilir, bu nedenle Mars yüzeyinin altında yaşayan mikropların olduğu bir ipucu olabilir. Bununla birlikte, Güneş Sisteminin başka bir yerinde metan jeolojik işlemlerle üretilir, bu yüzden kendimizden çok daha fazlasını alamayız.
Gezegen bilimciler ve astrobiyologlar bunun dibine inmek için can atıyorlar. Dürüst olmak gerekirse biz de öyleyiz. Bu büyüleyici bir gizem!
5. Organik Bileşikler
Daha geçen yıl, Curiosity bize nihayet Mars ‘taki çeşitli organik bileşiklerin kesin kanıtlarını verdi. Delinmiş örneklerde, tiyofen, 2- ve 3-metiltiyofenler, metanetil ve dimetilsülfid tanımladı – bu da Marskiltaşındaki organik kimyanın, Dünya’daki kiltaşlarına oldukça yakın olduğunu gösteriyor.
NASA ‘dan Thomas Zurbuchen, “Bu yeni bulgularla, Mars bize rotayı sürdürmemizi ve yaşam kanıtlarını aramaya devam etmemizi söylüyor.” Dedi. Kendisi çok heyecanlı!
6. Zıt Gökyüzü
Mars’ın göklerinin Dünya göklerinden oldukça farklı olduğunu zaten biliyorduk, ama Curiosity, o muhteşem farklı gün batımından birini kendi gözlerimizle görmemize izin verdi. Ve gerçekten de farklı!
Gündüz gökyüzünün mavi olduğu ve gün batımı gökyüzünün ise kırmızıya döndüğü Dünya’dan farklı olarak, Mars’ın gündüz gökyüzünün kırmızı olduğu ve gün batımının mavi olduğu görülür.Yani tam tersi.
Çünkü Dünya gün batımı sırasında, spektrumun mavi ucundaki ışık dalga boyları atmosferdeki gaz molekülleri tarafından dağılır. Mars’ta bunlardan çok yok. Bunun yerine, bir sürü toza sahiptir – ve bu kırmızı dalga boylarını saçar, bu da Güneş battıkça mavi bir gökyüzü oluşturur.
7. Ay Tutulmaları
Mars’ta Phobos ve Deimos adında iki ay var. Deimos her 30.3 saatte bir Mars’ın yörüngesinde. Phobos için bu sadece 7.65 saat. Ay tutulmaları için bu çok fazla fırsat ve Curiosity bazılarını çekmeyi başardı.
Bu tutulmalar Dünya ‘nın güneş tutulmalarından çok farklı görünüyorlar: Güneşin önünden geçen ve hiçbir zaman ışığını tamamen engellemeyen bir kaya yığını gibi. (Bunun nedeni Dünya’nın aslında biraz garip olmasıdır. Bizim Güneşimiz ve Ayımız tam olarak doğru mesafelerdedir, bu yüzden Dünya’dan Gökyüzünde neredeyse aynı boyutta görünürler.)
Bunu zaten biliyorduk elbette. Ama bazen farklı bir bakış açısı görmek, içinde yaşadığımız harika bir evreni gerçekten vurguluyor.
Curiosity ’e Teşekkür Ederiz
Burak AKTEPE
Bunlar da ilginizi çekebilir:
Mars keşif aracı Curiosity teknik aksaklık nedeniyle operasyonlarına ara verdi
Uzay Yolculuklarının Önündeki Çözmemiz Gereken En Büyük 10 Problem
Mars Bileti Alma projesinde Türkiye 2,5 milyon ile 1. sırada kayıtlar sürüyor
