Metaverse, birçok insanın kendi sanal temsillerini (veya avatarlarını) birbirleriyle ve dijital nesnelerle etkileşime girebileceği, her zaman ulaşıma açık olan bir sanal ortam ağıdır.
Bu sanal ortam ağını sürükleyici sanal gerçeklik, devasa birçok oyuncuyla oynanan çevrimiçi oyunlar ve internetin bir kombinasyonu olarak düşünebilirsiniz.
Metaverse tam olarak nedir diye soracak olursak; Metaverse teknoloji endüstrisindeki birçok insanın günümüz interneti olarak öngördüğü bir bilim kurgu kavramıdır. Bu noktada metaverse sadece bir vizyondur, ancak Facebook gibi teknoloji şirketleri buna iş, oyun, eğitim ve alışveriş gibi birçok çevrimiçi etkinliğin de içinde olduğu düzenleme getirmeyi hedefliyor. Ve hatta, Facebook metaverse’e hükmetme çabasını vurgulamak için kendisini Meta olarak yeniden adlandırdı.
“Metaverse” kelime kökeni ve anlamı olarak, “meta” (ötesinde anlam) ve “evren” önekinin bir portmantosudur.
Bilimkurgu yazarı Neal Stephenson, 1992 tarihli “Snow Crash” adlı romanında, kahramanı Hiro ve onun avatarı aracılığıyla gerçek dünyadaki düşmanlarını sosyalleştirdiği, alışveriş yaptığı ve yok ettiği sanal dünyayı tanımlamak için bu terimi kullandı. Bu kavram “Snow Crash” önce gelir ve William Gibson’ın çığır açan 1984 romanı “Neuromancer” da “siber uzay” olarak popülerleştirmiştir.
Metaverse’in üç temel yönü vardır: varlık, birlikte çalışabilmek ve standardizasyon
Varlık, aslında sanal bir alanda başkalarıyla birlikte olma hissidir. Onlarca yıllık araştırmalar, bu somutlaşma duygusunun çevrimiçi etkileşimlerin kalitesini artırdığını göstermiştir. Bu varlık hissi, başa takılan ekranlar gibi sanal gerçeklik teknolojileriyle sağlanır.
Birlikte çalışabilirlik, avatarlar ve dijital öğeler gibi aynı varlıklara sahip sanal alanlar arasında sorunsuz bir şekilde gezebilmek anlamına gelir. Ready Player Me, insanların Animaze gibi uygulamalar aracılığıyla, çevrimiçi toplantılar da dahil olmak üzere, yüzlerce farklı sanal dünyada kullanabilecekleri bir avatar oluşturmasına olanak tanır. Bu arada, kripto para birimleri ve geri ödemesi olan jetonlar, dijital malların sanal ortam üzerinden yapılmasını da kolaylaştırmıştır.
Standardizasyon, metaverse genelinde platformların ve hizmetlerin birlikte çalışabilirliğini sağlayan şeydir. Tüm kitle iletişim teknolojilerinde olduğu gibi (matbaadan mesajlaşmaya kadar) yaygın olarak benimsenmesi için ortak teknolojik standartlar şarttır. Open Metaverse Interoperability Group gibi uluslararası kuruluşlar bu standartları tanımlar.
Metaverse Nasıl Kullanılır?
Metaverse duyurulduktan sonra; nasıl kullanılır, oyunları, projeleri nelerdir, arsa veya NFT nereden alınır satılır ve neler yapılabilir gibi birçok soruyu beraberinde getirdi. Biz de bu konuya açıklık getireceğiz okumaya devam edin ve Metaverse evrenini keşfedin:
Metaverse’in tam potansiyeli henüz keşfedilmemiş olsa da, bunu keşfedebilmenin zor olduğu anlamına gelmez. Yıllardır, birkaç şirket kripto para birimleri, küresel topluluklar ve tabii ki blok zinciri etrafında inşa edilmiş kendi “metaverse” ortamlarının varyasyonlarını geliştiriyor.
Ancak, meta veri deposuna nasıl erişileceğini bulmak her zaman o kadar basit değildir ve biraz rehberliğe ihtiyacınız olabilir. Yine bahsedildiği gibi, nasıl kullanabileceğinize dair pek çok platform aşağıda verilmiştir. Ancak dijital dünyaya erişimin sadece bu platformlarla sınırlı olmadığını unutmayın.
İşte, Metaverse kullanabileceğiniz bazı platformlar;
DECENTRALAND:
Decentraland, bugün Metaverse meraklıları için iyi bilinen platformlardan biridir. Bildiğimiz gibi, bu merkezi olmayan sanal dünya, her türden kullanıcının dikkatini hızla çekmeyi başardı. Ayrıca, merkezi olmayan içinde, sanat eserleri, sanal gayrimenkul ve NFT’ler inşa edebilir, satın alabilir ve satabilirsiniz.
Bireyler, 3B sanal dünya tarayıcı tabanlı bir platform olan platformda kendi avatarlarını oluşturarak meta veriye kolayca erişebilirler. Bu, meta veri deposuna giriş elde etmenin en iyi ve en basit yollarından biridir. Decentraland ayrıca avatarını oluşturmak isteyen herkesin web sitesinde bunu yapmasına izin verir.
Ayrıca Kullanıcılar, Decentraland meta veri tabanına tam erişim elde etmek için cihazlarında bir meta maske uzantısı tarayıcısının yüklü olması gerektiğinin farkında olmalıdır. Bağladığınızda, metaverse alemine erişim elde edeceksiniz ve isterseniz arsa satın alabileceksiniz.
HORIZON WORLDS:
Horizon Worlds, sanal gerçeklikle geliştirilmiş ve Oculus by Meta için oluşturulmuş ücretsiz bir çevrimiçi video oyunudur. Horizon Worlds ortamının, kullanıcıların diğer insanlarla çevrimiçi olarak sınırsızca özelleştirilebilir bir alanda etkileşime girmesine izin verdiği de bilinmektedir.
Başka bir deyişle, Meta’nın Metaverse’deki resmi başlangıcı olan Horizon Worlds, kullanıcıların bağlantı kurmasına ve çeşitli etkinlikler gerçekleştirmesine olanak tanıyan bir sosyal programdır. Ayrıca, kullanıcılar farklı konumlara gidebilir, diğer kullanıcılarla çeşitli etkinliklere katılabilir veya sadece dinlenip deneyimin tadını çıkarabilirler.
SANDBOX:
Sandbox’ın, yaratıcıların ve sanatçıların voksel oyun deneyimlerinden ve blok zincirindeki varlıklardan para kazanmalarına izin verdiği söylenen topluluk odaklı bir platformdan başka bir şey olmadığı biliniyor. Oyuncular sanal ortamlarda etkileşime girerek arsayı ve organizasyonu kendileri değiştirir. (Voxies (VOXEL) , bir blok zinciri üzerine inşa edilmiş bir 3D sıra tabanlı taktik RPG oyunu olan Voxie Tactics’in yerel yardımcı para birimidir.)
Sadece bu değil, aynı zamanda değiştirilemez jetonlar (NFT’ler) da oyuna yeni bir karmaşıklık katmanı sunuyor. Buna ek olarak, play-to-win fikri, oyuncuların SAND jetonları, yardımcı program jetonu ve oyun içi para birimi kazanabileceğini belirtir. (play-to-win: online oyun jargonunda belirli bir ücret ödeyerek ücret ödemeyen diğer oyunculardan üstün olma durumu.)
CRYPTOVOXELS:
Cryptovoxels, son birkaç ayda çok popülerlik kazanan Ethereum blok zinciri tabanlı bir sanal dünyadır. Tıpkı The Sandbox ve Decentraland gibi, Cryptovoxels’in sanal dünyasının da oyuncuların kolayca arsa satın alabileceği ve parsellere bölünebileceği biliniyor. Arsa aynı zamanda bir NFT olduğu için, istediğiniz her şeyi kolayca inşa edebilirsiniz. Cryptovoxels’in gezegeni, The Corporation’a ait sokakları ve bireysel kişilere ait parselleri içeren Origin City adlı bir şehirden oluşur. Ayrıca platformdaki kullanıcılar, Ethereum cüzdanları olduğu sürece bir paket satın almayı seçebilirler.
Tüm bu platformlar, tüm adımların aynı şekilde ne olduğunu ayrıntılı olarak bilmek isteyen bazılarınız için Metaverse’e erişmenize yardımcı olsa da, onlara hızlıca bir göz atalım, olur mu?
Metaverse üzerinde arsa nasıl alınır?
Metaverse’de arsa almaya karar verdiyseniz ve metaverse arazisine nasıl yatırım yaparım diye düşünüyorsanız, bu adımları takip ederek siz de Metaverse evreninde bir arazi sahibi olabilirsiniz.
İşte, adım adım nasıl Metaverse arsa alabileceğiniz:
- Arsa satın almak için ilk adım, Metamask veya Binance gibi bir kripto para cüzdana sahip olmanız gerekecek.
- İkinci adım, metaverse arsası alabilmek için; Ethereum, SAND (metaverinin oyun versiyonu, Sandbox ) veya MANA ( Decentraland platformuna bağlı) gibi kripto para birimlerini cüzdanınıza yüklemelisiniz. Örneğin arazi satın almak için Sand yükleyebilirsiniz.
- Bu kripto paraları Binance gibi global kripto para borsalarından satın alabilirsiniz. Hatta elinizde başka coinler var ise bunları SAND, DAI veya ETH ile değiştirebilirsiniz.
- Satın aldığınız veya elinizde mevcut olan bu coinleri, arsa alacağınız platformdaki hesaba yatırın.
- Yatırdığınız platformdan elinizdeki para miktarına göre ilk gayrimenkulünüzü yani ada veya parsel seçin.
Yukarıda verdiğimiz platformlar arsa alabilmek için şu anda popüler olarak bilinen platformlardır. Sanal dünyalarının bir parçası olan tanınmış şirketleri ve ünlüleri var. Arazi satın alma, doğrudan bu platformda yapılabilir veya herhangi bir satış NFT’lerin transferi yoluyla kaydedilir.
Bu platformların dışında, opensea.io veya nonfungible.com gibi üçüncü taraf satıcılardan metaverse üzerinde arazi alabilirsiniz.
JP Morgan, Snoop Dog, PwC ve Samsung gibi küresel işletmeler ve süperstarlar, çeşitli nedenlerle geliştirilmesi amaçlanan sanal alanlara zaten sahipler. Metaverse arsa fiyatı bir yıldan daha kısa bir süre önce, Decentraland veya Sandbox’taki (metaverse platformları) bir arsasının ortalama fiyatı 1000$ civarındayken, bugün aynı arsanın maliyeti 13.000$ civarındaydı.
Sandbox mı yoksa Decentraland mı daha iyi?
Platform erişimi açısından, Sandbox net olarak kazanan görünüyor. Sosyal medya veya e-posta hesabı veya bir Metamask cüzdanı aracılığıyla platforma girmek için birçok erişilebilir seçenek sunar. Ancak Decentraland, yalnızca bir cüzdan bağlayarak erişime izin verir.
Metaverse’ün Amacı Nedir?
Metaverse’ün amacı, Meta veri tabanındaki kullanıcılar sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR), yapay zeka, sosyal medya ve dijital para birimi gibi teknolojileri kullanarak fiziksel dünyanın özelliklerini taklit eden sanal bir dünyada dolaştırmaktır. Ancak, unutulmamalıdır ki, insanlar metaverse’de bir dereceye kadar “yaşayabilir”.
Neden Önemli?
Metaverse internetin varisi olursa, ekonominin ve toplumun geleceği için son derece önemli bir platform olacaktır. Facebook, kısmen sanal gerçekliğe büyük yatırım yaparak metaversede lider bir rol oynamayı hedefliyor. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg bir röportajda, metaverse’in günümüzün sosyal medyası gibi sürükleyici olmayan platformların yanı sıra sanal gerçekliği olan 3D medya teknolojilerini kapsadığını ve bunun sadece oyun için aynı zamanda iş dünyası için de olacağı görüşünü açıkladı.
Metaverse bir gün Ernest Cline’ın “Ready Player One”ın gösterişli kurgusal yapısına benzeyebilir, ancak o zamana kadar Fortnite ve Roblox gibi oyunları, VRChat ve AltspaceVR gibi sanal gerçeklik sosyal medya platformlarını ve Immersed için sanal çalışma ortamları ile sürükeleyici metaverse deneyimi yaşanabilir. Bu izole alanlar birleşip birlikte çalışabilir hale geldikçe, gerçekten de tekil bir meta evrenin ortaya çıkışını izlemiş olacağız.
Metaverse’in sahibi kim?
Kısa cevap: hiç kimse veya herkes. Daha uzun, daha yararlı cevap: araç üreticileri, yazılım geliştiriciler, dünya kurucuları, sanatçılar, 3D modelleyiciler, oyun geliştiriciler, kullanıcılar, yatırımcılar, bunlar metaverse’in en meşhur sahipleridir.
Metaverse Web3 ile nasıl ilişkilidir?
Meta veri deposu, AR/VR ve dijital para birimi gibi teknolojileri kullanırken, Web3 ‘de blok zinciri ve kripto para birimleri üzerine kuruludur. İkisi de farklı şekillerde kullanılıyor.
Çeviren: Meryem Sena BABACAN
Metaverse gerçekten geleceğin sanal alemi olacak gibi görünüyor. Kulağa bilimsel bir terim gibi gelmesine rağmen, Metaverse herhangi bir bilim insanı tarafından icat edilmemiştir. Bunun 1990’ların başındaki bir bilim kurgu romanından geldiğini kim tahmin edebilirdi ki?