Neandertallerin beslenme alışkanlıkları oldukça tartışılmaktadır: geleneksel olarak etoburlar ve büyük memelilerin avcıları olarak kabul edilirler, ancak bu hipoteze son zamanlarda çok sayıda bitki tüketimi kanıtı meydan okundu.
Eski beslenme alışkanlıkları genellikle, bir organizmanın bir besin zincirinde yer aldığı pozisyon olan, trofik seviyenin bir izleyicisi olan azot izotop oranları kullanılarak yeniden oluşturulur.
Neandertaller, aynı bölgelerde bulunan etoburlardan (sırtlanlar, kurtlar veya tilkiler) biraz daha yüksek oranlar sergileyen karasal gıda zincirlerinde yüksek bir pozisyonda görünmektedir. Bunun biraz daha yüksek değerlerin mamut veya çürük et tüketiminden kaynaklandığı öne sürülmüştür. Ayrıca farklı Neandertal bölgeleri için bazı yamyamlık örnekleri de biliyoruz.
Neandertaller kaybolduktan kısa bir süre sonra Fransa’ya gelen Paleolitik modern insanlar, Neandertallerden daha yüksek azot izotop oranları sergilemektedir. Bu klasik olarak tatlı su balıklarının tüketiminin izi olarak yorumlanmaktadır.
Balık avının tipik bir modern insan etkinliği olduğu sanılıyor, ancak yine Neandertallerin su kaynaklarını tüketip tüketmediği konusunda bir tartışma var. Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nün araştırmacısı ve çalışmanın başyazarı olan Klervia Jaouen ve çalışma arkadaşları, iki Neandertal’in kollajeninde yüksek azot izotop oranlarını modern insanlara ait bir alanda düzenli balık tüketimine işaret edip etmeyeceğini merak ettiler.
Fransa’da Les Cottés’ten yetişkin bir Neandertal Dişi. Beslenme alışkanlığı temelde büyük otçul memelilerin etinden oluşuyordu. / Evolutionary Anthropology/ A. Le Cabec
Neandertaller, Fransa’da hiçbir balık kalmamış iki bölge olan Les Cottés ve Grotte du Renne’den geliyor. Bununla birlikte, ölçümler, bireyin yaşamının dört ila sekiz yıl arasında beslenme alışkanlığı kaydeden bir diş kökü ve bir yaşında bir bebeğin kemiği üzerinde yapıldı.
Bu yüksek azot izotop oranları aynı zamanda Neandertallerin bu yaşta sütten kesilmediğini gösterebilir, Les Cottés Neandertalinin (diş kökleri analiz edilmiş olan) incelemesinde ise bu durum, bir yaş civarında erken sütten kesilmenin eski kanıt parçalarıyla çelişir.
Başka bir deyişle, birçok açıklama (örneğin, tatlı su balığı tüketimi, çürük et, geç sütten kesim veya hatta yamyamlık) bu kadar yüksek değerleri hesaba katabilir ve dahil olan faktörü tanımlamak Neandertallerin yaşam tarzlarını anlamamızı değiştirebilir.
Amino asitlerin analizi
Bu olağanüstü yüksek azot izotop oranlarını açıklamak için, Jaouen ve ortakları yeni bir izotop tekniği kullanmaya karar verdi. Bileşik spesifik izotop analizleri (CSIA), kolajen içinde bulunan amino asitleri ayrı ayrı analiz etmelerine izin verir.
Amino asit izotop bileşimlerinin bazıları çevresel faktörlerden ve yenen yiyeceğin izotop oranlarından etkilenir. Diğer amino asit izotop oranları ayrıca, trofik seviyeden etkilenir. Bu amino asit izotop oranlarının kombinasyonu, ortamın ve trofik seviyenin, kolajenin nihai izotop kompozisyonuna katkısının deşifre edilmesine izin verir.
Jaouen, “Bu tekniği kullanarak, Les Cotté’ Neandertal’inin tamamen karasal bir etobur olduğunu keşfettik: geç yetişmiş bir çocuk ya da düzenli bir balık yiyicisi değildi ve halkı çoğunlukla ren geyiği ve atları avlamış görünüyor,” diyor. “Grotte du Renne Neandertal’inin, annesinin bebeğini emzirirken et yediğini de doğruladık.” İlginç bir şekilde, bu sonuç, zooarkeologların gözlemleriyle eşleşiyor.
Çalışma ayrıca, bu yeni izotop tekniğinin, eski insan ve Neandertal beslenme alışkanlıklarına yönelik gelecekteki araştırmalar için önemini göstermektedir. Bileşiğe özgü izotop analizi kullanmak, araştırmacıların son derece yüksek olan küresel azot izotop oranını yanlış yorumlamamasına sebep oldu.
Kanada’daki Simon Fraser Üniversitesi’nden Michael P. Richards şu yorumu yapıyor: “Önceki izotop sonuçları, Neandertallerin bulduğu ve biriktirdiği hayvan kalıntılarının kapsamlı arkeolojik kayıtlarına uyan, esasen etçil bir beslenme alışkanlığına işaret etti.
Son zamanlarda açıkça bazı tuhaf yorumlar olmuştur. Her ikisi de arkeolojik kanıtların tam tersine, özellikle su bitkilerinde yaşayan, birbirlerinden su tüketen Neandertallerden gelen toplu izotop verileri. Yeni bileşime özgü bu yeni izotop ölçümleri, Neandertal beslenme alışkanlıklarının esas olarak büyük otçullardan oluştuğu şeklinde yorumlanmasını doğrular. Ayrıca bitkiler gibi diğer yiyecekleri de tükettiler.”
Monoton beslenme
Neandertallerin karasal etoburlar olarak onaylanmasına ek olarak, bu çalışma, bu homininlerin, zaman zaman, muhtemelen modern insanların etkisi altında, maddi endüstrilerini değiştirmeye başladıklarında bile, zaman içinde çok monoton bir beslenme alışkanlığına sahip olduklarını gösteriyor gibi görünüyor.
Grotte du Renne’nin Neandertal bebeği, gerçekten de modern insanlara benzer bir litik teknoloji olan Châtelperronian’la ilişkilendirildi. Bu yüzden Geç Neandertaller daha çok insan gibiydiler, mağaraları boyamak ve kolyeler takmaktaydılar, ancak kız kardeşlerinin aksine balık avı yapmaktan hoşlanmıyorlardı.
Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü İnsan Evrimi Bölümü Müdürü Jean-Jacques Hublin, “Bu çalışma Homo sapiens’in Avrupa’ya gelip Neandertallerle tanıştığı zaman büyük memelilerin sömürülmesi için doğrudan rekabet içinde olduklarını doğrulamaktadır” diyor.
Leipzig Max Planck Enstitüsü’nün araştırmacısı Sahra Talamo, “CSIA ve radyokarbon buluşma kombinasyonunun sistematik kullanımı, bu tür zamanlar boyunca iki türün gerçekten aynı geçim stratejilerine sahip olup olmadıklarını anlamaya yardımcı olacak” diyor.
Çeviren: Bünyamin Tan
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2019/02/190219111704.htm
