Kendinizi zihninizle tedavi etmek mümkün ama plasebo etkisi pozitif düşünmekten çok daha fazlasıdır.
Zihniniz ona şans verildiğinde çok güçlü bir şifa aracıdır. Beyninizin vücudunuzu sahte bir tedaviye ikna edebileceği fikri aslında gerçektir. Plasebo etkisi de denilen ve tedaviyi teşvik eden bu iyileştirme gücü aslında binlerce yıldır aramızda. Bilimin yeni keşfi, doğru koşullar altında plasebo etkisinin geleneksel tedavi kadar başarılı olabileceğidir.
Araştırması plasebo etkisi ile ilgili olan Harvard üniversitesine bağlı Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi’nden Profesör Ted Kaptchuk ‘’ Plasebo etkisi olumlu düşünmekten çok bir tedavinin ya da bir yöntemin işe yarayacağına inanmaktır aslında. Beyin ve vücut arasında daha güçlü bir bağ kurulması ve birlikte nasıl çalıştıklarını çözmekle alakalıdır.’’
İlginizi çekebilir: Zihin mi beyni kontrol eder beyin mi zihni? Plasebo Nedir?
Plasebolar etkisi sizin kolesterol seviyenizi düşürmez ya da tümörünüzü küçültmez onun yerine, ağrıyı algılamak gibi, beyin tarafından ayarlanan semptomlar (bulgular ) üzerinde işe yarar. ‘’Plasebolar kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar ancak sizi tedavi etmezler.’’ diyor Kaptchuk ve devam ediyor ‘’ağrı yönetimi, insomnia ( stres kaynaklı uykusuzluk ) ve kanser tedavisinin yan etkileri olan yorgunluk ve bulantı gibi durumlar için plasebonun en etkilisi olduğu gösterilmiştir.’’
Plasebo etkisi başarı ya da başarısızlık anlamına mı gelir?
Yıllarca plasebo etkisi başarısızlığın bir işareti olarak düşünüldü. Plasebo klinik denemelerde ve çoğunlukla ilaç denemelerinde tedavinin geçerliliğini test etmek için kullanıldı.
Örnek olarak, bir grup insan test edilmiş ilacı kullanırken diğer grup sahte ilacı ya da plaseboyu gerçek bir ilaç gibi alıyor. Bu şekilde, araştırmacılar ilacın işe yarayıp yaramadığını her iki grubun nasıl tepki verdiğini karşılaştırarak ölçebilirler. Eğer iki grupta aynı tepkiyi gösterirlerse – gelişmenin olması ya da olmaması- ilacın işe yaramadığı varsayılır.
Ancak son zamanlarda uzmanlar bir plaseboya tepki vermenin belirli bir tedavinin işe yaramadığının kanıtı olmadığına açıklık getirmişlerdir, daha ziyade başka bir farmakolojik olmayan mekanizma var olabilir.
İlginizi çekebilir: Benlik Çözümünde Psilosibin’in Enteresan Etkileri!
Plasebo etkisinin nasıl çalıştığı hala kesin olarak anlaşılamadı ancak endorfinler ve depominler gibi iyi hissetmemizi sağlayan nörotransmitterlerdeki* artışlardan, ruh halleri, duygusal tepkiler ve öz farkındalığa bağlı belirli beyin bölgelerinde daha fazla sayıda faaliyete kadar her şeyi içeren karmaşık bir nörobiyolojik reaksiyon içerir. Bunların hepsinin iyileştirici faydası olabilir.
‘’Plasebo etkisi beyninizin aslında vücudun daha iyi hissetmesi için neye ihtiyacı olduğunu söylemenin başka bir yolu.’’ diyor Kaptchuk.
Fakat plasebolar tamamen beyin gücünü kullanmakla alakalı değildir. Aynı zamanda sizin tedavi ritüeline de ihtiyacınız vardır. ‘’Plasebo ile ilaçların karşılaştırıldığı bütün çalışmalara baktığınız zaman tüm çevresel ve ritüel faktörler vardır.‘’ diyen Kaptchuk konuşmasında ‘’Kliniğe belirli saatte gitmek zorundasınız ve beyaz yakalı tıp uzmanları tarafından muayene edilirsiniz. Her türlü egzotik hapı alırsınız ve ilginç prosedürlerden geçersiniz. Bütün bunlar bedenin semptomları nasıl algıladığına dair çok derin bir etkiye sahip ve bakıldığını çünkü siz kendiniz ile ilgilenildiğini ve değer verildiğini hissediyorsunuz.‘’ diye ekliyor.
Kendinize bir plasebo verin
Plasebolar bazen işe yarar çünkü insanlar onu aldıklarının farkında değildir. Peki eğer siz plasebo aldığınızın farkında olsaydınız ne olurdu?
Kaptchuk liderliğinde yürütülen ve Science Translation Medicine tarafından yayınlanan 2014 çalışması, insanların migren ağrısı tedavisine nasıl tepki verdiklerini test etti.
Bir grup insan ilacın adı üzerinde etiketlenmiş migren ilacı, diğer grup ‘’plasebo’’ aldı ve üçüncü grup ise hiçbir şey almadı. Araştırmacıların keşfettiği şey ise plasebo etkisi migren atağından sonraki migren acısını azaltmada gerçek ilacın yarısı kadar etkiliydi.
Araştırmacılar, migren atağı sonrası ağrıyı azaltmak için plasebo’nun gerçek ilacın %50 si kadar etkili olduğunu keşfettiler.
Araştırmacılar bu tepkinin altındaki itici gücün basit bir ilaç alma hareketi olduğunu ileri sürdüler. ‘’İnsanlar ilaç alma ritüelini olumlu iyileştirme etkisi olarak ilişkilendiriyor.’’ diyor Kaptchuk ‘’ insanlar ilaç almadıklarını bilseler bile, hareketin kendisi beyni vücudun iyileştirildiğini düşünmesine teşvik ediyor.’’
Sahte bir hap almanın yanı sıra kendinize nasıl bir plasebo verebilirsiniz? Öz-yardım pratiği yapma metodu ayrı bir yöntemdir. ‘’Kendinizi sağlıklı yaşam ritüeline teşvik etmek – doğru beslenme, egzersiz, yoga, kaliteli sosyal aktivite, meditasyon (derin düşünme) büyük olasılıkla size plasebo etkisinin anahtarlarını verecektir.’’ diyor Kaptchuk.
Bu tarz aktiviteler kendi içlerinde oldukça pozitif müdahaleler olsa da, sizin verdiğiniz ilginin ve dikkatin seviyesi onların faydalarının artmasını sağlayabilir. ‘’Kendinize verdiğiniz dikkat ve duygusal destek her zaman kolayca ölçebildiğiniz bir şey değildir, ama size hayatta daha rahat hissetmenize yardım edebilir ve bu iyileşme söz konusu olduğunda uzun yol kat edebilir. ‘’
Tatlı Bir Nokta
27 Ocak 2016 da Plos Biyoloji tarafından yayınlanan bir çalışma plasebo etkisinde olan bir beyinde neler olduğunu tanımlamış olabilir. Araştırmacılar diz ozsteoartrit kronik ağrısı olan insanların beyinlerini taramak için fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme kullandılar. Daha sonra plasebo verilen herkesin beynini tekrar taradılar. Araştırmacıların acısı azalan kişilerin orta frontal gyrus beyin bölgesinde daha fazla aktiviteye sahip olduklarını fark ettiler. Bu bölge frontal lobun üçte birini oluşturuyor.
*Nörotransmittler : Sinir hücrelerindeki bilgi akışını sağlayan küçük kimyasal iletkenlerdir.
İlginizi çekebilir: Deneysel Şizofreni İlacı İnsanlar İçin Umut Vaadediyor!
Betül Hilal AKTAŞ
Yorumlar 1