Aralık ayında, Cornwall merkezli bir robot üretim şirketi olan Engineered Arts, en son kreasyonlarından birinin, Ameca adlı insansı robot-bir videosuyla Twitter’ı kasıp kavurdu. Twitter’da viral olan bu aşağıdaki video, Ameca’nın oldukça gerçekçi ve insansı yüz ifadeleri sebebiyle, binlerce kişide hem tuhaf bir rahatsızlık hissi hem de şaşkınlık uyandırdı.
Engineered Arts’ın CEO’su Will Jackson ile Ameca’nın nasıl yapıldığı, robotun ne için kullanılacağı ve kendi yaratımını rahatsız edici veya ürkütücü bulup bulmadığı hakkında konuştuk.
Birçok kişinin dikkatini çeken Ameca adlı robot hangi alanda kullanılmak için yapıldı?
Ameca ile makine-insan iletişimini daha gerçekçi ve sezgisel kılmayı amaçladık. Yani aslında, yapay zeka ile geliştirilmiş insansı bir robot yaptık. Şu anda pek çok kişi insan-makine etkileşimini geliştirmek için çeşitli yazılım araçları üzerinde çalışıyor. Bu çalışmaların arasında; jest-mimik tanıma, tahmin yürütme, oluşturulan metni sese dönüştürme gibi konular var.
Yazılım üzerinde çalışan birçok insan olmasına rağmen, donanım açısında eksiklikler var. İnsanların bir yapay zeka ile gerçekten etkileşime girmesini istiyorsak; bilgisayar donanımının bu etkileşim için yeterli olmadığını bilmeliyiz .
Karşısındaki kişi gülümsediğinde kişinin mutlu olduğunu, kaşlarını çattığında bir şeylerden hoşnut olmadığını anlayan bir makine yapmak istedik. Ameca ile iletişim kurmak için konuşmanıza bile gerek yok; bir baş sallama, göz kırpma veya gülümseme onun için pek çok sözcükten daha fazla anlamlı olabiliyor. Bunlar, Ameca ile oluşturmak istediğimiz türden etkileşimlerdi.
Ameca nasıl çalışır?
Piyasada çeşitli pek çok robot var, ancak Ameca oldukça yeni bir tasarım. İnsan kaslarının mekanizmasına çok benzeyen çeşitli vidalı aktüatörler kullanıyoruz. Videolarda hareketlerinin çok akıcı ve gerçekçi olduğunu fark edeceksiniz, çünkü bunu en iyi şekilde yapmak için çok zaman harcadık. Robotun yazılım kısmında da; motor kontrolünden yüz hareketlerine, konuşma-tanıma gibi çeşitli yapay zeka işlevlerine kadar her şeye sahip neredeyse eksiksiz bir yazılım birikimimiz var.
Bununla birlikte, Ameca hisleri veya önsezileri olan bir robot değil. İnsanlar bir robota baktıklarında onun hakkında insansı düşüncelerde bulunmaya meyillidirler, örneğin eğer bir robotta belirli bir davranış deseni görürseler bu durumda bazı varsayımlarda bulunurlar. Bu aslında normaldir; çünkü bu insani bir önsezi ile ortaya çıkan ve insan etkileşiminde yer alan bir davranıştır. Ancak, elbette, bu Ameca için geçerli değil.
Bakmakta olduğunuz şey, bazı kodların donanım aracılığıyla çalıştırılmasıdır ve bazı kısımları oldukça basit de olabilir. Buna rağmen, bu insansı olma illüzyonu çok ilgi çekici olabiliyor.
Robotlar size de ürkütücü geliyor mu?
Evet, bazen hazırlıksız yakalanırsın ve robot hiç beklemediğiniz şeyleri yapar. Göz teması kurmaya programlanmışlardır ve bazen size komik gelecek bir bakış attıklarında, buna bir anlam yüklememekte güçlük çekersiniz.
Ameca’da pek çok mekanikten kaçındık ve bu, “Tekinsiz Vadi” (Uncanny valley) denen şeyden uzaklaşmak için yapıldı. “Tekinsiz Vadi” robotların nasıl gözükeceği konusundaki bir kabul edilebilirlik grafiğidir. Robotu tasarlarken insansı görünüme çok yaklaşırsanız, grafik vadiye dalar, bu da robotun ürkütücü gözüktüğü anlamına gelir: Rahatsız edici çünkü insana çok benziyor ama tam olarak da bir insan değil.
Boston Dynamics’te üretilen [ABD merkezli bir robot şirketi] robot köpekte de aynı durum geçerli. Kafası yok ve mekanik olduğu belli ama tıpkı bir köpek gibi hareket ediyor. Birinin bu köpek robotu tekmelediği bir video vardı. İnsanda bir şeyin canlı olduğunu hareket etmesinden anlayan önsezi yetisi var, bu yüzden insanlar için hem görünüşü hem de hareketleri bir canlıya benzeyen makinenin canlı olduğu hissini reddetmek gerçekten zor.
Hem siz hem de Boston Dynamics videolarınızla sıklıkla sosyal medyada viral oluyorsunuz. Sizce insanları bu robotlar hakkında bu kadar büyüleyen şey nedir?
Boston Dynamics’in çalışmaları, A noktasından B noktasına giden robotlarla ilgili. Biz daha çok insan etkileşimine odaklanıyoruz. Ancak yaptığımız makineler canlılar gibi hareket etmeye başlayınca Tekinsiz Vadi’ye maruz kalıyorlar ve bu yüzden insanları ürkütüyor. Bence videoları viral yapan şey bu.
Her zaman insanların hayal ettiği, Dünyanın sonunu getireceğini düşündüğü bir Terminatör senaryosu vardır, ama ben böyle bir şey için pek endişelenmezdim.
Bir yapay zeka bizi yok etmek isteseydi, bunun için insansı bir robot göndermezdi. Sadece bazı savaş bombalarını patlatırdı, böylece bizi silahlarla kovalamaktan çok daha hızlı ortadan kaldırırdı – bu senaryodan iyi bir film olur.
Bu benlik algısı ile ilgili. Aynada kendinize bakmak ve bir de bu insansı makineye bakmak; ikiniz arasında neyin farklı olduğunu merak etmek gibi. İnsan gibi hareket eden ve davranan ama insan olmayan bir şey görmek, bence, kişiye tuhaf bir rahatsızlık hissi veriyor bu yüzden videoları viral yapan etmen de bu.
Robotlarla ilgilenen insanları bu konuda rahatlatmak için ne söylersiniz?
Yapay zeka ile ilgili ciddi endişeler var, ancak yapay zeka demek robotlar demek değil, bu yüzden endişe olacaksa robotlara yüklenen yazılım hakkında endişeler olmalı. Örneğin ben yapay zeka’ nın yazılımına asla bir silah sistemi koymazdım, bu gerçekten korkunç bir fikir.
Ordu, insansı robotları aktif hizmette kullanıyor mu?
Bildiğim kadarıyla hayır.
Bomba atmak için insansız hava araçları kullanıyorlar mı?
Evet, bu endişelenecek bir konu. Şirket olarak da ilgilendiğimiz bir konu değil, zaten hiçbir zaman savunma çalışmaları yapmadık.
Bu konularda düşünmeyi sevdiğim bir çağrışım, orijinal Star Wars filmindeki C-3PO ile ilgili. Normalde çevirmen olarak üretilmiş arkadaş canlısı bir robot. Filmdeki iki robot, R2-D2 ve C-3PO yakalanıp satılığa çıkartıldığında, herkes C-3PO’ yu işe yaramaz bir robot olarak gördüğü için kimse satın almak istemez. Herkes kullanışlı bir yardımcı robot olarak görülen kubbe başlı küçük teneke kutu R2-D2’yi ister.
Nazlıcan Yetimaslan / Kaynak: Sciencefocus
