Rusya’da perşembe günü büyük bir yakıt sızıntısını temizlemek için yoğun çabalar verildi. Ayrıca çevreci araştırmacılar bu olayın Kuzey Kutbu’nda olan en beklenmedik olay olduğunu belirtti. Rusya’nın çevre koruma gözlemcilerine göre, dizel bir rezervuar cuma günü kuzey Sibirya şehri Norilsk dışındaki bir güç istasyonunda çöktü. Ve nehre 15.000 ton yakıt bıraktı ve 6.000 ton kadar yakıtı da toprağa saldı.
Başkan Vladimir Putin felaketle başa çıkmak için olağanüstü hal emri verdi. Başkan Vladimir Putin çarşamba günü yapılması gereken temizleme işlemindeki gecikmeyi hiddetle eleştiren, çökmüş yakıt deposunun bir yan kuruluş sahibi olan metal devi Norilsk Nickel, derhal ilgili kurumların bilgilendirmesi ve derhal uygun kurumların bu iş için toplanması konusunda ısrar ediyor.
Greenpeace Rusya, kazanın “Kuzey Kutbu’ndaki böyle büyük ölçekli olan ilk kaza” olduğunu ve 1989’da Alaska kıyılarındaki Exxon Valdez felaketiyle karşılaştırılabilir olduğunu söyledi. Rusya Soruşturma Komitesi bir elektrik santrali görevlisinin gözaltına alındığını ve şüpheli durumda bulunan üç kurum hakkında soruşturma başlattıklarını , çevre kirliliği ve güvenlik ihlallerine yol açtığı için kısa süre içinde suçlanacağını söyledi.
Çalışan aleyhine olası suçlamalar hakkında bilgi verilmedi. Felaket Ölçeği Hafife Alındı Rusya’nın Deniz Kurtarma Servisi sözcüsü Andrei Malov, hafta sonu çağrıldığı toplantıda perşembe günü denizdeki döküntülerin temizlenmesi için uzak bölgelerden toplanma çağrısında bulundu. AFP’ye verdiği söyleşide, “Daha önce Kuzey Kutbu’nda bu kadar sızıntı olmadı.” dedi.
“Çok hızlı bir şekilde toplanması gerekiyor çünkü yakıt suda çözünüyor.”
Dökülmeden etkilenen Ambarnaya Nehri, büyük bir su kaynağı ve tüm Taimyr yarımadası için hayati önem taşıyan Pyasina Nehri’nin kaynağı olan Pyasino Gölü ile beslenir. Rus balıkçılık ajansı sözcüsü Dmitry Klokov, kirli su sistemini restore etmenin “onlarca yıl” alacağını söyledi. “Bu felaketin yol açabileceği sorunlar oldukça küçümseniyor,” diyen TASS haber ajansına yaptığı açıklamada, yakıtın çoğunun nehrin dibine battığını ve göle çoktan ulaştığını da sözlerine ekledi.
Malov, deniz kurtarma servisinin Ambarnaya Nehri’nde dizel yakıtın göle ulaşmasını durdurmak için altı petrol toplama bomu (muhafaza bomu), bir petrol döküntüsünü tutmak için kullanılan geçici bir yüzey bariyeri ile yüzey temizleme işlemi yaptıklarını ve yakıtı boşaltmak için özel cihazlar kullandıklarını söyledi.
Ancak temizleme görevi, bölgedeki yolların olmaması ve buz bloklarının bariyerleri ihlal etmesine, göle doğru daha fazla yakıt bırakmasına ve işlemi yapanları yeniden konumlandırmaya zorlamasına neden olan rüzgarlı hava nedeniyle engellendiğini söyledi. Toplanan yakıtın kış mevsimine kadar özel tanklarda saklı kalması gerektiğini öngören Malov,
“Burası bataklık bölgesi ve her şey sadece arazi araçları ile taşınabilir.” Dedi.
Permafrost Eriyor
Krasnoyarsk bölgesindeki savcılar yaptığı açıklamada, döküntünün nehre yayılmadan önce 180.000 metrekarelik araziyi kirlettiğini söyledi. Norilsk Nickel, kazanın muhtemelen yakıt deposunun altındaki zeminin iklim değişikliği nedeniyle-permafrost (donmuş toprak, buzul toprağı) erimesi- azaldığı için meydana geldiğini söyledi.
WWF uzmanı Alexei Knizhnikov, iklim değişikliği permafrostu etkilese de şirketin kurallara uyması durumunda kazanın gerçekleşmeyeceğini söyledi. Rus yasalarına göre, döküntülerin çoğunu sahada tutacak herhangi bir yakıt rezervuarının çevresinde bir muhafaza yapısı olması gerektiğini söyledi. “Suçun çoğu şirketindir.” diye ekledi.
Engebeli arazi şartlarından dolayı bazı yetkililer toplanan yakıtın olay yerinde yakılması gerektiğini öne sürdü. Ancak perşembe günü Rusya’nın çevre gözlemcisi şefi Svetlana Radionova bunu reddetti.
Interfax haber ajansı tarafından yaptığı açıklamada,
“Petrol ürünlerinin takılması gibi bir durum söz konusu değil.” diyerek, bilim topluluğuna süreç hakkında daha makul çözümlerin konuşulup uygulanacağını vaat etti.
Hande ÇADIRCI
