Yapılan yeni araştırmalar yaygınlaşan ısırmayan sineklerin henüz incelenmemiş bazı hastalıkları taşıyabileceğini gösterdi.
Massachuest Amherst Üniversitesi’nin incelemelerine göre sinantropik (bizimle beraber yaşayan ama ısırmayan sineklerin) canlıların hastalık taşımada daha etkili olduğu ve bunlara dikkat edilmesi gerektiğini gösterdi.
Her ne kadar epidemiyolojistler konaktan konağa atlayan ve kanımızla temas halinde bulunan sinekleri merceği altına alsa da ısırmayan ama yediklerini geri çıkararak etrafta dolaşan sineklerin insan sağlığı için daha tehlikeli olduğunu düşünüyor.
UMass Amherst’s Stockbridge Tarım Enstitüsü’nde profesör ve Insects dergisinde yazısı yer alan John Stoffolano ‘ 1960’lı yıllarda mezun olduğumdan beri sinantropik sinekler üzerinde çalışmalar yapıyorum.
Sinantropik sineklerin hastalık potansiyeli kesinlikle küçümseniyor. Her ne kadar kanla beslenen sinekler odak noktası olsa da bizimle birlikte yaşayan sineklere daha da dikkatli olmamız gerek çünkü onlar besinlerini insanların ve hayvanların gözyaşı, dışkı ve yaralarından alan ve patojen saçan varlıklar.
Yakın tarihli bir araştırmaya göre, yetişkin karasineklerde bazı bakteriler, virüsler, solucanlar ve mantarlar dahil olmak üzere 200’den fazla farklı patojen bulunmuştur.
Bunu örneklemek için yaygın bir sineği göz önüne alalım. Güzergahında uçarken yoldaki hayvan cesetleri, hayvan dışkısı , çürümüş çöpler ve lağımdan besinlerini topluyor olabilir. Her beslendiğinde kendi tankını dolduruyor. Bu tankına gaz tankı benzetmesi yapan Stoffolano burayı, sindirmeden ve enerji üretmeden önceki depolama yeri olarak tanımlıyor. Çünkü bu tankta depolama yer alıyor sindirim değil.
Burada sadece birkaç sindirim enzimi veya antimikrobiyal enzim vardır ve bunların ikisi de bu ortamı nötralize edebilir. Ve böylece istenmeden bu mahsul aynı zamanda hastalık üreten patojenlerin depolandığı bir yer haline gelir. Sinek bulunduğu ortamdan tankı dolu bir şekilde ayrıldığında köpek dışkılarıyla birlikte havalanıyor olabilir.
Bu durumda tankındaki fazla sudan köpürtme, kusma veya temas ettiği her şeyi buğulama yöntemiyle kurtuluyor olabilir. Farazi olarak bu sineğin camdan uçup hazırladığınız sandviçe konduğunu düşünelim. Sandviçinden bir ısırık almadan önce tankındaki bir miktar yiyeceği sizin sandviçine bırakıyor. Ve bu şekilde sineklerin daha önceden aldığı patojenler size ulaşıyor ve çeşitli hastalıklara sebep oluyor.
Bu senaryo daha da kötü bir hal alabilir.
Eğer bir sineğin mahsulündeki mikroplar anti bakteriyel direnç kazanırsa yemeğinize püskürtülen şey geleneksel tedavilere yanıt vermeyebilir. Stoffolano’nun dediklerine göre hala bu canlılar hakkında bilmediğimiz temel şeyler var.
Farklı sinantropik sineklerin bağışıklık sistemleri ne kadar sağlam?
Sinekler kuluçkaya yatıp bağırsaklarında zararlı patojenlerin büyümesini teşvik ediyor mu yoksa sadece hastalıkların taşınmasından mı sorumlu ?
Dişi veya erkek sinekler patojenlerin taşınmasında farklılık gösterir mi ?
Yiyecek tankındaki hacim türden türe değişir mi ?
Stoffolano son olarak ‘Problemlere neden olan şeyler çok küçük şeyler. Sağlığımız bu küçük şeylere ne kadar dikkat ettiğimizden geçiyor’ cümlelerini kullanmıştır.
Çeviri: AHMET TUĞRUL DEĞER
Kaynak ve İleri Okuma:
- John G. Stoffolano. Synanthropic Flies—A Review Including How They Obtain Nutrients, along with Pathogens, Store Them in the Crop and Mechanisms of Transmission. Insects, 2022; 13 (9): 776 DOI: 10.3390/insects13090776
