Dünya’nın en büyük fizik profesörlerinden olan Stephen Hawking, hatırlanacağı üzere Mart ayında hayatını kaybetmişti. Hawking’in, ölümünden birkaç gün önce tamamladığı belirtilen ve bilgi paradoksu ile alakalı olan makalesi Cambridge ve Harvard Üniversitesi’de birlikte çalıştığı bilim insanları tarafından düzenlenerek internette yayımlandı.
İlgili: Stephen Hawking kimdir?
Stephen Hawking’in “Kara deliğe düşen cisimlerin fiziksel bilgisine ne olur?”
sorusunu cevaplamak için 40 yıldan uzun bir süre “bilgi paradoksu” üzerinde çalışıyordu. Bilgi paradoksunun kökeni Alman teorik fizikçi Albert Einstein’ın 1915’te yayımladığı genel görelilik kuramına dayanıyor.
Bu teori kütle çekimini, maddenin uzay-zaman bükülmesi etkisiyle açıklıyor ve bu sayede gezegenlerin Güneş etrafında dönebildikleri tezini temel alıyor. Einstein, kara deliklerle ilgili önemli öngörülerde de bulunuyor.
Teoride kara deliğinin bütün özelliklerini belirleyen üç unsurdan; kütle, elektriksel yük ve açısal momentumdan söz ediliyor.
Hawking, Einstein’den yaklaşık 60 yıl sonra kara deliklerin bir ısısının da olduğu tezini ortaya attı. Hawking’in teorisine göre sıcak nesneler uzayda ısı kaybettiği için kara deliklerin sonunda buharlaşarak yok olması gerektiğine işaret ediyor.
Ama bilim insanlarına göre bu, bir paradoks yaratıyor. Zira kuantum dünyası kuralları, bilginin asla kaybolmadığını söylüyor ve “Bu durumda kara delik tarafından yutulan bir nesnenin içerdiği fiziksel bilgiye ne oluyor?” sorusu gündeme geliyor.
İlgili: Kuantum Nedir? Kuantum hakkında bilinmeyenler
Perry, “Kara deliğe bir şey atarsanız, yok olur gibi görünüyor. Sonrasında kara delik de yok olunca bu bilgiyi nasıl geri alabilirsiniz?” diyor.
Son makalede Hawking ve birlikte çalıştığı bilim insanları, bu bilginin en azından nasıl korunabileceğini ilişkin tezler ileri sürüyor.
Makalede, kara deliğe bir madde atılınca kara deliğin sıcaklığının değişeceği aynı şekilde sıcaklığı arttıkça termodinamikte bir nesnenin iç düzensizlik ölçüsü olarak entropinin de artacağı belirtiliyor. Hawking’in makalesinde, bir kara deliğin entropisinin, ışığın yoğun kütleçekim gücünden kaçamayacağı nokta olan, kara deliğin olay ufkunun çevresindeki fotonlar tarafından kaydedilebileceği vurgulanıyor.
Makalede, bu foton saçaklarına “Yumuşak saçlar” adı veriliyor. Cambridge Üniversitesi’nden teorik fizikçi Prof. Malcolm Perry “Bu makale, yumuşak saçların entropiyi açıkladığını ortaya koyuyor” diyor ancak bilgi paradoksunun sonunun gelmediğini daha ileri çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.
Kaynak: https://www.livescience.com/63812-stephen-hawking-final-paper-published.html ve BBC
Editör / Yazar: Kuzey KILIÇ
