Antartika’da çalışan bir bilim insanı olduğunuzu hayal edin. Donma derecesindeki soğuk havalardan çok acı çektiniz, antik gezegenimiz ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için deIinmiş buz çekirdeklerinden ve elbette çok derin deliklere atılan buzların düşerken piyuv sesini duymak için bir deliğe buz attınız.
Evet, işte bu, gezegenimizin en dayanılmaz bölgelerinde yaşarken insanların keşfettiği bir tür eğlence. Twitter’da izotop jeokimyacı John Andrew Higgins sayesinde, araştırmacılar 137 metrelik bir sondaj deliğine atılan bir buz bloğunun fantastik seslerini kaydettiği için bu garip hazzı siz de yaşayabilirsiniz.
Neden bu kadar garip ses geliyor?
Bu soruya, uzun sondaj deliklerine buz atan ve sonucu kaydeden buzulbilimci Peter Neff sayesinde cevap veriyoruz. Neff, 2018’de 90 metrelik bir delikten düşen bir buz parçası kaydetti. Ve bu video viral hale geldi – Twitter’da 10 milyonun üzerinde görüntüleme aldı.
Neff’e göre, buna sebep olan iki faktör var – Doppler etkisi ve ses dalgalarının delik boyunca hareket etme şekli.
Neff, ilgili videoda”Buz düşerken ilk duyacağınız şey değişen ses aralığıdır,” diye açıklıyor. “Bu Doppler etkisidir.
“Muhtemelen Doppler etkisini birçok defa deneyimlemişsinizdir- bir otomobil size doğru geldiğinde ve sonra uzaklaştığında sesinin farklı duyulmasının sebebi budur. Aşağıdaki bu harika küçük resim, hareketli bir kaynaktan gelen ses dalgalarının geçerken frekansta (ve dolayısıyla perdede) nasıl değiştiğini gösterir.
Bununla birlikte, buz söz konusu olduğunda, Doppler etkisine ek olarak, düşen malzemeden gelen ses dalgaları da delikten çıkmakta zorlanır. Neff şöyle devam ediyor: “Sonra buz deliğin dibine çarptığında, ses sadece düz gelmiyor. Ses dalgaları deliğin kenarlarına çarparak sekmeye başlıyor.”
İşte bu yüzden bu ‘piyuv’ sesini duyuyorsunuz ve sonrasında gelen kalp atışına benzeyen sesi”
Gürültü hakkında daha fazla bilgi edinmek için yukarıdaki videonun tamamını izlemeniz ve bilim araştırmacılarının bu buz çekirdeklerini delmeye başlamasıyla ilgili bilgi edinmeniz gerekir.
Ayrıca bilim insanlarının da süper yaratıcı olduğunu ve tıpkı bizim gibi eğlenmeyi sevdiğini ve bazen de buzun gerçekten derin deliklere düşebileceğini hatırlatan harika bir hatırlatmadır bu.
Çeviri: Ayhan Mete GÜNAY
