Tartışmalı iskelet erken insanlığın yeni bir türü olabilir.

Keşfedileli yirmi yıldan daha uzun olan, Güney Afrika’da keşfedilen, dikkat çekici bir iskeletin analizi nihayet yayınlandı ve bu örnek, erken insan atalarının soy ağacına yeni bir tür eklememiz gerektiğini gösteriyor. Analiz ayrıca türün iki ayak üzerinde daha uzun adımlarla ilerleyebilmek için evrimleştiğine dair kanıtlar bulundu. “Küçük Ayak” lakaplı örnek, ünlü “Lucy” fosilinin ait olduğu bir homolog grup olan Australopithecus türündendir. Lucy’nin türüne A. afarensis denir, ama A. Afarensisin de dahil olduğu, yaklaşık 1,5 milyon yıl önce Afrika’da yaşayan insan benzeri primatların diğer türlerini biliyoruz. Bulgular, fosillere kimin erişimi olması gerektiği konusunda uzun süredir devam eden tartışmaların ortasında ortaya çıktı. Sonuç olarak, on yıllardır fosil üzerinde çalışmakta olan ekip, örnek inceleme için fosile erişen ikinci bir araştırma grubunun çalışmalarından önce çalışmalarını duyurmak için ilk değerlendirmelerini çevrimiçi olarak yayınladı. Bir ömrün keşfi: Küçük Ayak fosili 1990’larda ortaya çıktı. Güney Afrika, Johannesburg’daki Witwatersrand Üniversitesi’nden Ronald Clarke’ın, Güney Afrika’daki Sterkfontein Mağarası’nda ele geçen bir kemik koleksiyonunu ayrıntılı olarak incelemesi istendi. 1994’te maymunlara ait olduğu düşünülen dört ayak kemiğinin, Australopithecus grubuna ait mevcut fosillere benzediğini buldu. Ayak kemikleri oldukça küçüktü ve Clarke’ın şu an ölen meslektaşı Phillip Tobias, bazılarının Kuzey Amerika’da yaşadığına inandığı Büyük Ayak’a gönderme olarak buna “Küçük Ayak” adını vermiştir. 1997 yılında Clarke ve iki meslektaşı aynı mağarada iskeletin, kayaya gömülmüş daha fazla kısmını buldular. On yıldan uzun bir süren bir süreçte kazıyı gerçekleştirdiler. Fosilleşmiş kemiğin kolayca dökülmesinden dolayı Clarke, kemikleri kayadan sadece bir hava yazıcısı kullanarak temizlemeyi seçti – bu, basınçlı bir hava püskürtmeli bir alettir. Clarke şunları söylüyor: “Bu iskeletle 20 yıl geçirdim, mağaranın derin karanlığında bir kayada bulduk, her kemiğini keşfettik ve sonra onları yeterince arındırdık, böylece onları yeniden bir araya getirmek için bloklar halinde sökerek temizledik.” Sonuç, insan benzeri erken primatlar hakkında bize çok şey anlatmayı vaat eden neredeyse tam bir iskelet.  Yaşlı bir bayan: Sonunda yayınlanan ilk çalışmaların yarattığı heyecan, Küçük Ayak’ın yaklaşık 130 santimetre boyunda yaşlı bir kadın olduğunun ortaya çıkmasıdır. Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden Travis Pickering tarafından yönetilen bir araştırmaya göre, Küçük Ayak’ın kolunun birinde yara vardı. Gençliğinde bir elinin üzerine düştüğünden şüphelenilmektedir ve sonuçta meydana gelen yaralanma hayatı boyunca onu rahatsız etmiştir. İngiltere, Liverpool Üniversitesi’nden Robin Crompton, onun nasıl yürümüş olabileceğini analiz etti. Uzuvları tamamen bozulmamış olarak keşfedilmiş, çağının ilk fosili olduğunu söylüyor. Crompton, “Bu hominin kendisinin üst kısmından daha uzun bacaklara sahipti” diyor. Bu, Australopithecus’tan önce gelen biraz daha eski hominin Ardipithecus’un bacaklardan daha uzun kollara sahip olması gibi, daha büyük maymunlarda olduğu gibi ve ilginç bir bulgudur. Crompton, “Bu bipedalizmde adım uzunluğu için seçilim yaşandığı anlamına geliyor” diyor. Küçük Ayak, bizim gibi nesneleri taşımakta iyi değildi. Ancak, ağaçlara tırmanmada modern insanlardan daha iyiydi. Bu onun yuvası için uygundu: geniş bir alana tropikal yağmur ormanlarının, kırık ormanlık alanların ve çayırların bir karışımı. Bir başka makalede Küçük Ayak’ı kaplayan tortular incelenmiş ve fosilin 3,67 milyon yaşında olduğu, daha önce de düşünülenden milyonlarca yaş fazla olduğu sonucuna varılmıştır.  Yeni bir tür mü? : Clarke on yıldan beri Küçük Ayak’ın bilinen Australopithecus türlerine ait olmadığını ve kendi başına yeni bir tür olarak adlandırılması gerektiğini savundu. Ona A. prometheus adını veriyor. Bu ad, Güney Afrika’daki Makapansgat’ta bulunan bir kafatası parçasını tanımlamak için 1948 yılında Raymond Dart tarafından kullanılmıştır. Dart antropolojide önemli bir isimdir, çünkü 1925’te ilk Australopithecus örneğini, Taung Çocuğu’nu tanımlamıştır. Fosilleri inceleyerek insanların Afrika’da evrimleştiğini iddia etmiştir. Çoğu biyolog kökenlerimizin Asya’da olduğunu düşünürken, Dart, diğer keşiflerin doğru olduğunu teyit edene kadar yıllar boyunca alay konusu olmuştur. Clarke, Küçük Ayak da dahil olmak üzere Sterkfontein’den gelen kemiklerin çoğunun A. africanus olmadığı konusunda ikna olmuş, bu yüzden A. prometheus ismini yeniden diriltmiştir. “Sadece kafatasının değil, iskeletin geri kalanında da birçok farklılık var” diyor. A. africanus’dan daha düz bir yüzü var, üst köpekler dişleri ve kesici dişler arasında büyük bir boşluk barından daha büyük dişlere sahiptir. Little Foot’ın diyeti de vardır. Dişlerine dayanarak, neredeyse bitkilerden başka hiçbir şey yememiştir. Clarke, “A. africanus otoburdu” diyor. Bununla birlikte, yeni verilerin yayınlanması, Witwatersrand Üniversitesi’ndeki bir iç anlaşmazlığın gölgesinde kalmıştı.  Yayınlamak için yarış: Clarke ve meslektaşı Lee Berger arasındaki tartışma, son yıllarda iki yeni tür hominin üzerineydi: Australopithecus sediba ve Homo naledi’nin keşfi. Berger’in ekibi, H. naledi’nin, sadece 250.000 yıl öncesine ait fosiller gibi ilkel görünümlü bir tür için beklenmedik bir şekilde genç olduğunu keşfetmişti. A. sediba da anormaldi, bu yüzden çeşitli hominin türleri arasındaki ilişkileri ortaya koymak için yeniden incelemeye karar verdiler. 2016 yılında Küçük Ayak’ı incelemek için bir üniversite komitesine başvurdular. “En azından 2008’den beri Küçük Ayak’a benzer yayınlar olduğunu söyledik” diyor Berger, bu yüzden Clarke’ın analizlerini neredeyse tamamlandığına inanıyor. Ancak Clarke, çalışmalarının yayınlanmasından önce Berger’e erişim izni vermek istemedi.
Clarke, “Bulduğum andan itibaren bunu üstlenmeye çalışıyor” diyor. Berger bunu reddediyor ve bir üniversite araştırmasına göre daha önce Küçük Ayak ile ilgili hiçbir şey yapılmadığını söylüyor. Clarke, Berger’in talebine direndi, fakat 2017’de üniversite, Berger’a erişim verilmesine karar verdi. Ancak, Berger’in 30 Kasım 2018’den önce yayınlayamadığını ve Clarke’ın ilkini yayınlamasına izin verileceğini belirttiler. Bu son tarihten birkaç gün sonra, ekipten Clarke’ın eşi olan Kathleen Kuman’ın da yer aldığı bioRxiv sitesinde ön baskı yer aldı. Bu çalışmalardan üçü Journal of Human Evolution’ın özel bir sayısı için tasarlanmıştır. Dördüncü – Küçük Ayak’ın bir kolunda yaralanma olduğunu ileri sürüyor – başka bir dergi için hazırlanıyor. Hiçbiri hakem incelemesini henüz tamamlamamıştır. Journal of Human Evolution, üç tane daha makale kabul etti, bunların hiçbiri henüz çevrimiçi olarak yayımlanmış değil. “Benim için kalça eklemi doğrulayıcı” diyor Crompton, bilinen başka hiçbir homininin Küçük Ayak ile aynı şekilde yürümediğine inanıyor.
Eğer A. prometheus gerçekten tanınmayan bir türse, New Scientist’ın geçen Aralık ayında 2018’de yeni bir hominin türünün bulunmuş olacağı tahminini doğrulayacaktı. Ancak, çoğu paleontolog bunun varlığını uzun süre tartışmıştır. Berger, Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden John Hawks ile birlikte American Journal of Physical Anthropology’de, derginin New Scientist ile paylaşacağı yeni bir makale yayımladı. Berger ve Hawks, A. prometheus isminin kullanılmaması gerektiğini çünkü Dart’ın ilk örneğinin yeni bir tür tanımlamaya yetecek kadar bilgilendirici olmadığını ileri sürdü. Gerçekten de, Dart kendisi nihayet bu konuda fikrini değiştirdi. Bu, taksonomik kurallara göre, türün resmi bir açıklaması olmadan ismin yeniden canlandırılamayacağı anlamına gelir. Hawks, Küçük Ayak’ın yeni bir türe ait olabileceğini, ancak şu ana kadar yayınlananlar hakkında karar vermenin mümkün olmadığını söylüyor “Bu makalelerde görmediğim şey veri” diyor. Şu anda fosilin diğer araştırmacıların incelemesine açık olduğunu söylüyor, Küçük Ayak çok önemli bir fosil olacak. Berger, Küçük Ayak’ın yeni bir türe ait olduğu konusunda yorum yapmıyor.
Çeviren: Bünyamin TAN
Kaynak: https://www.newscientist.com/article/2187639-exclusive-controversial-skeleton-may-be-a-new-species-of-early-human/