PRP (PlateletRich Plazma) trombositler bakımından zengin plazma anlamına gelmektedir. Otolog olarak koşullandırılmış plazma ya da trombosit bakımından zengin plazma, kırmızı kan hücrelerini çıkarmak için santrifüjlenmiş, ayrıştırılmış tam kandan türetilen trombosit bakımından zengin bir plazma proteini konsantresi PRP olarak adlandırılmaktadır.
PRP için hastadan kan alınır. Alınan bu kan laboratuvar koşullarında birçok farklı işlemden geçirilir ve bu şekilde elde edilen platelet hücreleri ve büyüme faktörlerinden zengin plazma ihtiyaç duyulan alanda kullanılır.
PRP tedavisinin faydaları nelerdir?
PRP tedavisi; yukarıda da anlatıldığı gibi trombositler, yani büyüme hücreleri açısından zengin kan ürününün elde edilip tedavi edilmesi istenen bölgeye uygulanması, enjekte edilmesidir. Bu bakımdan hastanın hangi alanda ihtiyacı varsa örneğin; dermatoloji alanında; kırışıklık, leke oluşumları, sivilce ve yara izleri, cilt çatlakları ve saç dökülmelerinin giderilmesi, ciltteki sarkma ve kırışıklık izlerinin yok edilmesi gibi pek çok amaçla kullanılır.
Ortopedi alanında ise; kas ve eklem kasılmaları, yaralanmalar, zedelenmeler, hatta kırıkların bile daha kolay iyileşmesi, sorunlu bölgede hücre yenilenmesinin hızlanması için kullanılır. PRP’nin en sık kullanıldığı alanlardan birisi de üreme yetisinin artırılması amacını taşımaktadır.
Bu amaçla rahim zarının yeterince olgunlaşmamasından kaynaklanan, yumurta üretiminin azalması ya da tamamen durmasından kaynaklanan kısırlık vakalarında PRP ile gebelik elde edilebilmektedir. Bu bakımdan PRP tedavisi aslında en çok da üremeye yardımcı tedaviler ve özellikle de tüp bebek tedavisi üzerinde olumlu etkiler göstermektedir.
PRP ve kök hücre tedavisi aynı şeyler midir?
Hayır, PRP ve kök hücre tedavisi aynı şeyler değildir. PRP tedavisi, hücre yenilenmesini uyaran, gerçekleştiren bütün süreci başlatan trombosit sayısını çoğaltmaktadır. PRP işlemi sonrasında deride oluşan fibrin ağları bu alandaki kök hücreleri de kendi yapısı içine toplayarak zaten direkt olmasa da kök hücreler ile işlev göstermektedir. Bu bakımdan da vücuttasaçta, ciltte, eklemlerde, kaslarda, üreme organlarında platelet hücrelerinden zengin PRP tedavisi uygulandığında o alanda onarım ve yenilenme süreci tetiklenmiş olur.
PRP nasıl elde edilir?
PRP bir anlamda, var olan kan ürünün içinden faydasız olanları ayırıp tamamen faydalı olanlardan oluşan yeni bir kan ürünü elde etme işlemidir. Şöyle ki, hastadan bir miktar kan alınır ve özel tüplere konur. İçinde kan bulunan tüpler yüksek hızda dönen santrifüj cihazına alınır. Ayrıca bu cihaz, platelet hücrelerinden zengin plazma elde edebilmek için belli bir hızda, belli bir süre boyunca döner. Bu şekilde tüpün dibinde kalan kısım pıhtı hücreleri ve büyüme faktörleri bakımından çok yoğundur. İşlemin sonunda elde edilen kan ürünü büyüme hücreleri bakımından çok zengin bir hal almış olur.
PRP tedavisi nasıl yapılır?
Yukarıda anlatıldığı gibi hazırlanan PRP, hastanın büyüme, hücre çoğalımı, yenilenme, aktifleşme istenen alanına enjekte edilir. Bu şekilde istenen iyileşme sağlanır.
PRP kısırlık tedavisinde kullanılır mı?
Evet, PRP uygulandığı alanda yenilenme, gençleşme, yeniden aktifleşme sağladığından birtakım yaşlanma ve hücre pasifleşmesinden kaynaklı kısırlık sorunlarına da çözüm olabilir. Şöyle ki; kadınlarda kısırlık sebeplerinin başında yaşın ilerlemesi geliyor. Zira yaşın ilerlemesiyle birlikte ve özellikle de 35 yaş ve üzerinde kadının üreme hücrelerinde sayıca ve kalite bakımından hızlı bir yok oluş süreci başlar.
Bu süreci geri döndürecek ya da yavaşlatacak tedavi uygulamaları olmadan da gebe kalmak mümkün olamayabilir. Bununla birlikte bazı kadınlarda genç yaşlarda bile yumurta sayısı ve kalitesi düşük olduğundan doğal yolla gebelik elde edilemeyebilir.
İşte bu tür vakalarda yumurtalıkları yeniden aktif hale getirecek, yumurta üretimi ve gelişimi teşvik edecek bir uygulama olarak PRP’ye başvurulabilir. Yumurtalıklara yapılan PRP tedavisi ile kadının pasifleşmiş yumurtalıkları aktif hale getirilebilir. Kadının tüp bebek tedavisi hatta bazı durumlarda doğal yolla bile gebe kalabilmesi mümkün olabilir.
Gebelik elde edebilme ve gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesinde anne adayının rahim zarı kalınlığının yeterli olgunluğa erişmiş olması çok önemlidir. Zira döllenme ile elde edilen embriyonun rahim zarına tutunup burada büyüyebilmesi için rahim zarı onu tutabilecek kalınlıkta olmalıdır.
Kadın kısırlığının önemli sebeplerinden birisi olan bu sorun tüp bebek tedavisinde de başarıyı engelleyebilmektedir. İşte PRP tedavisi bu konuda da iyileşme sağlayabilmektedir. Kadının kendi kanından elde edilen büyüme hücreleri bakımından zengin kan ürünü, rahim zarına enjekte edildiğinde bu alandaki hücrelerin büyüme ve gelişme hızları artacak ve rahim zarı gebelik için istenen olgunluğa ulaşacaktır.
Bu sayede de embriyo rahim zarına tam olarak tutunup gebeliğin devamını sağlayacaktır. Bu bağlamda hem rahim zarının olgunlaşması hem de yumurtalıkların uyarılmasını desteklenmesiyle PRP tedavisinin hem tüp bebek tedavisinde başarıyı hem de bazı kadınlarda doğal yolla gebeliği mümkün kıldığı söylenebilmektedir.
PRP yumurtalık dokusunu gençleştiriyor!
Yumurtalık yaşlanması kadınlarda kısırlığın en önemli sebeplerinden olmakla birlikte, PRP tedavisine kadar yumurtalıklardaki yaşla birlikte yaşanan kaybın geri döndürülebilmesi imkansızdı. Oysaki PRP, yumurtalıklara enjekte edildiğinde o alandaki dokuda hücre yenilenmesini, aktifleşmeyi sağladığı için yumurtalıklarda gençleşme sağlamaktadır. PRP tedavisi ile uygun şartlarda kadının yumurtalıklarının 3 – 5 yaş daha genç hale gelmesi mümkün olabilmektedir.
PRP kimlere yapılır?
Tüp bebek tedavisinde PRP aslında kadın kaynaklı kısırlık vakalarının neredeyse hepsine tedaviyi desteklemesi amaçlı yapılabilir. Ancak çoğunlukla rahim zarı kalınlaşması, menopoza giriş aşamasında olduğu ya da yumurtalıklarının aktifleşmesinin gerekli olduğu ve de nedeni belirlenemeyen kısırlık vakalarına uygulanmaktadır. Ayrıca PRP tedavisinin herhangi bir zararı olmadığı için kısırlık sorunu olan tüm kadınlara da tedaviyi desteklemesi için yapılmasında sakınca olmaz.
PRP kimlere yapılmaz?
PRP tedavisi; ailesinde kanser öyküsü bulunanlara, kendisi kanser hastası olan ve hala tedavisi devam edenlere, kan sulandırıcı ilaç kullananlara, kan hastalığı olanlara, uygulama yapılacak bölgede enfeksiyon ve iltihap olanlara, hamilelere ve emziren kadınlara uygulanmaz.
PRP tedavisinin yan etkileri var mıdır?
PRP tedavisi, uygun hijyenik koşulları olan kliniklerde, bu alanda eğitimli olanpersonel tarafından yapıldığında, tamamen kişiye özel ve kendi kanıyla yapıldığından dolayı herhangi bir yan etki göstermesi beklenmez. PRP tedavisi öncesinde hastaya gerekli testler de yapıldığından işlemin alerji riski de çok düşüktür.
Tüp bebek tedavisinde PRP işleminin başarı oranı nedir?
PRP işleminin tüp bebek tedavisinde rahim zarı kalınlaşmasını sağlaması ve yumurtalıkları gençleştirmesi bakımından başarıyı artırdığı bilinen bir gerçektir. Hatta bazı kadınların PRP tedavisi sonrasında tüp bebeğe gerek kalmadan doğal yolla gebe kalabildiği de görülmüştür.
Şimdiye kadar yapılan PRP tedavilerinin tüp bebek tedavisinde başarı şansını % 60 oranına artırdığı görülmüştür. Ancak unutulmamalıdır ki, tüp bebek tedavisinde PRP desteği daha yeni sayılabilecek bir uygulama olduğundan araştırma ve bir sonuca ulaşabilme evreni de kısıtlıdır. Bu bağlamda genel bir başarı ortalamasından bahsedilebilmesi için daha fazla uygulamaya ihtiyaç vardır.
Bu yazıda kaynak olarak Bülent TIRAŞ’ın ilgili yazısı kullanılmıştır.
