Zeynep Erva ŞAHİN
Satürn Güneş Sistemindeki halkalı olan tek nesne değildir. Diğer gaz devlerinin yanı sıra birkaç asteroidin de gösterişli olmasa da kesinlikle halkaları vardır. Uranüs çok az ışık yansıttığından görülmesi çok zor olan halkalara sahiptir. Bu nedenle, araştırmacılar yakın zamanda bu halkaları incelemek için farklı bir yaklaşım kullandılar ve ilk defa sıcaklıklarını ölçebildiler. The Astronomical Journal isimli dergide yayınlanmak üzere kabul edilen bir makalede; araştırmacılar, ana halkaların -196.15°C (-321.07°F) yaklaşık olaraknitrojen (azot)in kaynama noktası gibi dondurucu soğukluklarda olduğunu tespit edebilmek için Atacama Büyük Milimetre / milimetre / Array (ALMA) ve Çok Büyük Teleskop (VLT) ile yapılan gözlemleri tartışmaktadırlar.
Çalışma bu halkaların Güneş Sistemindeki diğer halkalardan ne kadar farklı olduğunu göstermektedir. Özellikle, Uranüs Sistemindeki en yoğun ve en parlak olan epsilon halkası, şu ana kadar üzerinde çalışılan hiçbir şeye benzemiyor. Berkeley’deki California Üniversitesi’nden Edward Molter, ‘Uranüs’ün halkaları, Satürn’ün ana halkasından yapısal olarak farklıdır; optik ve kızılötesi anlamda albedo(kendisi ışık yaymayan gök cisimlerinin yansıttığı ışık oranı)suçok daha düşüktür; gerçekten karanlıktır tıpkı bir kömür gibi.
Epilson Halkası
Ayrıca şu şekilde devam etti; Satürn’ün halkalarına kıyasla da son derece darlar. Yüzlerce veya on binlerce kilometre genişliğinde olan Satürn’ün halkalarının yanında Uranüs ’ün en geniş halkası olan epsilon halkası, 20 ila 100 kilometre genişliğinde değişiklik göstermektedir ‘ şeklindeki açıklamasında belirtmiştir.Ama aynı zamanda halkaları oluşturan parçacıkların boyutu da önemlidir ki Uranüs’ün parçacıkları Satürn halkalarında mevcut olan parçacıklarla aynı çeşitliliği göstermez.
Küçük parçacıkların çoğu ya süpürülüp uçmuştur ya da gözlemlerde görülen farklı yapılara yığılmıştır. Bu konuda astronomi profesörü Imke de Pater, ‘Satürn’ün buzlu halkaları geniş, parlak ve en içteki D halkasındaki mikron büyüklüğündeki tozdan ana halkalardaki onlarca metre büyüklüğüne kadar çeşitli parçacık boyutlarına sahiptir. Uranüs ‘ün ana halkalarında küçük uç eksik ve en parlak halka olan epsilon, golf topu büyüklüğünde ve daha büyük kayalardan oluşur. ‘demiştir.
Bu konudaki birçok gizem hala esrarını korumaya devam ederken,yapılan bu gözlemler; araştırmacılara halkalar için olası orijin senaryolarını modellemeleri konusunda yardımcı olacaktır. Şu anda bile halkaların, gezegen tarafından ele geçirilen bir asteroidin, birbirlerine çarpmış ya da Uranüs tarafından tahrip edilmiş ayların kalıntıları olup olmadıklarını ve hatta Güneş Sisteminin en başından beri bu halkaların bir enkazdan ibaret olup olmadıklarını bilemiyoruz.
Zeynep Erva ŞAHİN
Kaynak: https://www.iflscience.com/space/the-rings-of-uranus-are-glowing-in-the-latest-thermal-images/
