Yeni ortaya çıkan küresel koronavirüs (SARS-CoV-2) salgınından beri, bazı yiyecek ve takviyelerin COVID-19’u önleyebileceği ya da iyileştirebileceği ile ilgili sosyal medyada yaygın iddialar bulunmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü “mucize” yiyecekler ve koronavirüs ile alakalı böyle söylentileri gidermek için çabalasa da, yanlış bilgiler yayılmaya devam ediyor.
Hepimiz kendimizi COVID-19’a karşı korumak istesek de, bazı yiyecekleri yemenin ya da belirli bir diyet uygulamanın sizi koronavirüse karşı koruyacağına dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır.
İşte bazı gerçek olmayan yaygın söylentiler:
Söylenti 1: Sarımsak
Bazı bakteri türlerine karşı aktif koruma sağladığını gösteren çalışmalarla birlikte, sarımsağın anti bakteriyel etkileri olduğunu gösteren bazı kanıtlar bulunmaktadır. Fakat sarımsağın anti virüs özelliklerini inceleyen araştırma yeterli değildir.
Sarımsak sağlıklı bir yiyecek olarak kabul edilse de COVID-19’u önleyebileceği ya da iyileştirebileceğini gösteren kanıtlar bulunmamaktadır.
Söylenti 2: Limon
Facebook’ta viral olmuş bir videoda, limon dilimleri bulunan ılık su içmenin koronavirüs ile mücadele edebileceği iddia edildi. Fakat, limonun hastalığı iyileştirebileceğine dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır.
Limon, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmasına yardım etmede önemli olan C vitamini bakımından iyi bir kaynaktır.
Söylenti 3: C Vitamini
Önceden belirtildiği üzere, C vitamini bağışıklık sisteminin çalışmasını desteklemede rol oynamaktadır. Yine de, bağışıklık sistemini koruyan tek besin değildir. C vitamini ve koronavirüs ile alakalı yanlış bilgilerin birçoğu, C vitamini ve soğuk algınlığı arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalardan kaynaklanmaktadır.
İnternetteki C vitamininin soğuk algınlığına iyi geldiği iddiaların rağmen, bunu destekleyen kanıtlar yalnızca sınırlı değil aynı zamanda tutarsızdır. Aynı zamanda, koronavirüs ve soğuk algınlığı arasında önemli farklar bulunmaktadır.
C vitamini takviyesi almanın COVID-19’u önleyeceğine dair halihazırda güçlü bir kanıt bulunmamaktadır. Ayrıca birçok yetişkin C vitamini gereksinimlerini meyve ve sebze yiyerek karşılamaktadır.
Söylenti 4: Alkalin Gıdalar
Virüsünkinden daha yüksek pH değerine sahip yiyecekleri tüketmenin virüsü tedavi edebileceğini iddia eden yanlış bilgiler sosyal medyada yayılmaktadır. 7’den düşük pH değeri asit, 7 pH nötr ve 7 üzeri ise bazik olarak kabul edilmektedir. Limon, portakal, zerdeçal çayı ve avokado, koronavirüsü tedavi ettiği söylenen bazik yiyeceklerdir.
Fakat, internetteki bu kaynakların birçoğu, bu yiyeceklerin pH değerlerini yanlış vermektedir. Örneğin, aslında 2.2 pH değeri ile çok asitli olmasına rağmen, limonun 9.9 pH değerine sahip olduğu söylenmiştir. Asidik gıdaların vücut tarafından metabolize edildikten sonra bazik haline gelebileceğini söyleyen iddialar bulunmaktadır.
Genel olarak, gıdaların, viral enfeksiyonu tedavi etmek bir yana; kan, hücre ya da dokuların pH seviyelerini etkileyebileceğini bile gösteren kanıt bulunmamaktadır. Vücut, tüketilen gıda türü fark etmeksizin asit seviyesini düzene sokar.
Söylenti 5: Ketojenik Diyet
Yüksek yağ ve düşük karbonhidrat tüketilen ketojenik diyetin COVID-19’a karşı koruyucu olduğu söylenmektedir.
Bu durum, bağışıklık sistemini güçlendirebileceği fikrinden kaynaklanmaktadır. Bir çalışma, bu diyetin gribi önleyebileceğini ya da tedavi edebileceğini gösterse de bu çalışmada fareler kullanılmıştır. Bu durum, ketojenik diyetin gribi önlemede insanlar üzerinde benzer bir etkiye sahip olup olmayacağını bilmeyi zorlaştırıyor.
Ayrıca ketojenik diyetin koronavirüsü önleyebileceğini gösteren bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır.
ilginizi çekebilir: Bağışıklık Sistemini Anında Arttıracak 15 Önemli Takviye
Mevcut Tavsiyeler
İngiliz Diyetetik Derneği (BDA) belirli bir gıda ya da takviyenin kişiyi COVID-19’a yakalanmaktan korumayacağını belirtti. DSÖ tavsiyesinin yanı sıra İDD, bağışıklık sistemini desteklemek için insanları sağlıklı ve dengeli beslenmeleri için teşvik ediyor.
Beş temel gıda grubunu içeren sağlıklı bir diyet,birçok insana ihtiyaçları olan besinleri sağlamaya yardımcı olabilir.Normal beslenme alışkanlığımızdan aldığımız besinlerin çoğu (bakır, folik asit, demir, çinko, selenyum ve A, B6, B12, C ve D vitaminleri) bağışıklık sistemini ayakta tutabilmektedir.
İnsanlara elleri sık sık yıkamak, sosyal mesafeyi korumak ve karantina kurallarına uymak gibi COVID-19’a karşı koruyucu önlemleri almaları teşvik edildi.
Bununla birlikte, İDD Birleşik Krallık’ta yaşayan yetişkin insanların günlük 10 mikrogram D vitamini takviyesi almalarını ve yeterli D vitamini seviyelerini sağlamak için yağlı balık, yumurta sarısı gibi D vitamini bakımından zengin gıdalar tüketmelerini öneriyor.
Bunun nedeni temel D vitamini kaynağımızın güneş ışığı olması ve karantina önlemlerinden dolayı birçoğumuz yeteri kadar güneş ışığına maruz kalamamaktadır.
İnternetteki yanlış bilgilendirmelere gelecek olursak, bazı zamanlar neyin doğu olup olmadığını görmek zor olabiliyor. Ama eğer bir iddia şu şekildeyse muhtemelen sahtedir:
- Koronavirüsü önlemek için belirli yiyecek içecek ya da özellikle yüksek dolarda takviye almayı öneriyorsa
- Diyetinizde temel gıda gruplarını kısıtlamanızı istiyorsa
- Belirli yiyecekleri virüse karşı korunmak için diğerlerinden ayrı tutuyorsa
- Tek bir yiyecek ya da takviyeyi önerirken “arındırma”, “iyileştirme,” “tehdit”, “güçlendirme”, “detoks” ya da “süper yiyecekler” gibi moda sözcükleri içeriyorsa
- DSÖ ya da NHS (Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi) gibi güvenilir ve sağlam bir sağlık yetkilisi ya da kuruluşu tarafından sağlanmadıysa
Sosyal medya güçlü ve harika bir araçtır. Fakat, yanlış bilgiyi yayma konusunda bir katalizör görevi görebilir. Uzun lafın kısası, insanları koronavirüse karşı koruma garantisi olan mucize yiyecek ya da takviye gıda bulunmamaktadır.
Ek olarak, bir gıdanın ya da takviyenin COVID-19 gibi viral enfeksiyonlarla savaşabileceğine dair AB onaylı hiçbir sağlık tavsiyesi bulunmamaktadır.
Sefa Baygın
