Venüs, gökyüzünde güzel bir şekilde parıldayan bir akşam yıldızı olabilir ancak daha yakından bakacak olursak sülfürik asit yağmurları, boğucu bir CO2 atmosferi, dünyanın 100 katında bir atmosferik basınç ve kayalık bir coğrafyaya sahip bir gezegen kadar konukseverdir kendileri.
Venüs,Yaşayan Canlıları Bulmak İçin Bakacağınız Son Yerlerden Biri
Dünyadaki yaşam anlayışımıza göre, Venüs, Güneş Sisteminde yaşayan canlıları bulmak için bakacağınız son yerlerden biri olacaktır. Ancak uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekip, biyo-imza denebilecek bir tespit yaptı.
Aksine, henüz bilmediğimiz abiyotik bir kimyasal sürecin işareti olabilir veya Venüs’te meydana gelen, tam olarak anlaşılamamış bazı jeolojik süreçler olabilir. Her iki durumda da bu keşfin merak uyandırıcı olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.
Araştırmacılar, Dünya’da hem biyotik hem de abiyotik süreçlerle üretilen bir bileşik olan Fosfin (PH3) gazının izlerini tespit ettiler. Araştırmacılara göre, bilinen abiyotik süreçlerin, Venüs bulut katmanında bulunan bol miktarda fosfin (20 / milyar bir diğer deyişle milyarda 20 tane (20 ppb)) üretmesi pek olası değil.
Fosfini Çok Hızlı Bir Şekilde Yok Edecek Olan Asidik Venüs Bulutları
Ekip, farklı zamanlarda iki farklı ölçüm aleti kullanarak Fosfin’in benzersiz spektral (yansıttığı ışığın dalga boyu) imzasını tespit etti. 2017’de James Clerk Maxwell Teleskopu ve 2019’da Atacama Büyük Milimetrik Teleskoplar Dizisi (hassasiyet açısından milimetrenin daha altında hassasiyetlerle de ölçüm yapabilmektedir.)
Cardiff Üniversitesi’nden çalışmanın baş yazarı ve astrobiyolog Jane Greaves, ScienceAlert dergisine yaptığı açıklamada “Açıkçası şaşkına döndüm,” dedi. Fosfin miktarındaki bu bolluk, eğer organizmalar dünyada çalıştıkları gibi çalışıyorlarsa yeterli bir kaynak olabileceğini öne sürmüşlerdir.
Çünkü dünya üzerinde gördüğümüz Fosfin’in üretiminin ancak %10’unda yer alan organizmalar buna rağmen bu kadar bol Fosfin üretimine neden olmaktadır. Şimdilerde ise aynı bolluğu Venüs’te gözlemlemekteyiz.
Tespiti daha da ilgi çekici kılan şey, muhtemelen fosfini çok hızlı bir şekilde yok edecek olan asidik Venüs bulutlarıydı. Yaklaşık iki yıl arayla yapılan iki tespit, Fosfin bileşiği üretiminin devam ettiğini gösteriyor. Araştırmadaki bir sonraki adım, fosfin üretebilen diğer bilinen süreçleri kapsamlı bir şekilde incelemekti.
Satürn ve Jüpiter’de, bir fosfor ve üç hidrojen atomundan oluşan fosfin bileşiği oldukça önemli miktarlarda tespit edilmiştir; gaz devleri sıcak, yüksek basınçlı iç kısımlarında oluşur ve konveksiyon yoluyla yüzeye çıkar. Ancak tüm yüzey ısısı ve basıncına rağmen Venüs’ün bu gaz devlerinde bulunan fosfinin oluşum koşullarını karşılayabileceği düşünülmüyor.
Fosfor içeren bir yere yıldırım çarpması veya fosfor içeren mikrometeoritler gibi diğer işlemler atmosferik fosfin üretebilir, ancak ekip bu mekanizmaları da “bunlar Venüs’te 20 ppb fosfin üretecek kadar yaygın değiller” diyerek reddetti.
Fosfin Keşfi Kesinlikle Kışkırtıcı Bir Olasılık
Yeryüzünde, anaerobik (düşük oksijen) ekosistemlerde bol miktarda fosfin bulunmuştur. Anaerobik mikropların geliştiği bataklıklarda ve çamurlarda bulunur. Bağırsaklarda ve insan gazında bulunur. Bir şekilde anaerobik mikroorganizmalar fosfin üretir. Ve Venüs’ün bulutları anaerobiktir.
Geçen ay, bazıları bu yeni keşfin parçası olan bilim insanlarından oluşan bir ekip, Venüs’ün bulutlarında, tam da Greaves ve ekibinin bulduğu ılıman bölgede yaşayan kalıcı bir yüzen mikrop topluluğu olasılığını araştırdı ve makul buldu. Fosfin keşfi, bu yüzden kesinlikle kışkırtıcı bir olasılık.
Ancak hayatın varlığı tek olası açıklama olmaktan uzaktır. Dünyada fosfin üreten süreçlerden biri volkanik aktivitedir. Ekip, volkanik aktivitenin yetersiz olduğunu bulup 2015 tarihli bir makaleye atıfta bulunarak bunu dışlasa da bu yılın başlarında yapılan araştırmalar, Venüs’ün volkanik olarak daha önce düşünülenden daha aktif olabileceğini öne sürüyor.
Avustralya Nükleer Bilim ve Teknoloji Örgütü’nden gezegen bilimci Helen Maynard-Casely ScienceAlert’e “Yeryüzünde volkanik kaynaklardan gelen fosfin gazımız var” dedi. Maynard-Casely araştırmaya dahil olmadı.
“Bu, makalede göz ardı edildi, çünkü gözlemledikleri fosfin miktarının yanardağlar tarafından tek başına desteklenemeyeceğine karar veriyorlar. Bunu biraz şaşırtıcı buluyorum, çünkü Venüs’te volkanik aktiviteye dair Dünya’dakinden çok daha fazla kanıt var. Buna ek olarak, Venüs yüzeyinin nelerden meydana geldiğine dair çok daha az fikrimiz var. ”
Uzay Havasından Korunaklı Okyanuslar Olduğu Düşünülüyor
Greaves’in ekibi, Venüs’te fosfin sentezini tetikleyen bilinmeyen bir kimyasal süreç olabileceğini belirtmeye de dikkat ediyor. “Gezegeni yakından incelemenin zorlukları göz önüne alındığında Venüs birden fazla insansız aracı ahiyane tabirle kızarttı, hiçbiri birkaç saatten fazla veri toplayamadı. Yüzeyini çok iyi anlamıyoruz, bu yüzden bilinmeyen kimyasal reaksiyon veya jeolojik davranışlar güçlü bir olasılık dahilinde.”
Greaves ScienceAlert’e verdiği demeçte, “Daha önce keşfetmediğimiz bütün bir reaksiyon ağını veya örneğin Dünya’dan çok farklı fosfor içeren minerallerin bolluğuna da işaret edebilir” dedi. Venüs’ün atmosferinde fosfin imzasını üreten şey ne olursa olsun, cevabı bulmak bize yeni bir şey öğretecek. Bu kimya, fosfor ve fosfin oluşturan süreçlerle ilgili bir şey mi ya da yaşamın kendisiyle ilgili bir şey mi?
“Kendi Dünyamız dışında başka yerlerde meydana gelen canlılık arayışlarının çoğu, Dünya’da bildiğimiz şekliyle bir canlılığın hayatta kalabileceği bir yer bulmaya odaklanmıştır. Jüpiter’in uyduları Europa ve Ganymede’nin biyolojik aktiviteyi barındırmak için potansiyel noktalar olarak görülmesinin nedeni budur. Çünkü her ikisinin de buz yüzeylerinin altında, kendi okyanuslarımızdan farklı olmayan, mineral bakımından zengin ve viskoz, uzay havasından korunaklı okyanuslar olduğu düşünülüyor. “dedi.
“Dünyada hiçbir şeyin hayatta kalamayacağı bir yerde meydana gelen canlılığa dair kanıtlar bulursak, bu gerçekten çok sayıda biyolojik aktivitenin, belki de Güneş Sisteminin her yerinde olabileceğinin kapılarını açıyor.”
Bununla birlikte, bu gizemi çözmenin sonraki adımlarını söylemek, yapmaktan daha kolay olabilir. Güçlü teleskoplar kullanarak daha fazla gözlem yapabiliriz. Ancak, şu anda sadece biri olan JAXA’nın Akatsuki’sinin çalıştığı yörüngedeki bir sondadan ya da – çok daha zorlu – bir iniş aracı ile daha yakından gözlemlere ihtiyacımız olabilir.
Haber akışında Venüs için önerilen birkaç görev var, ancak teklif ile yürütme arasında genellikle uzun zamanlar olabilmekte.Bu arada, modelleme ve deneyler olasılıkları daraltmaya başlayabilir.
MIT’den moleküler astrofizikçi Clara Sousa-Silva, “Bir olumsuzluğu kanıtlamak çok zor. Şimdi, gökbilimciler fosfini yaşam olmadan haklı çıkarmanın tüm yollarını düşünecekler ve bunu oldukça iyi anlıyorum. Lütfen yapın, çünkü fosfin yapabilen abiyotik süreçleri gösterme olasılıklarımızın sonuna geldik. ”
Araştırma Nature Astronomy’de yayınlandı.
Erkan gül
