Voynich el yazması 15’inci yüzyılda kaleme alınmış bir metindir. El yazması 19’uncu yüzyılda ortaya çıkarılmıştır. Kitabı yazmak için kullanılan dil ve şekillerin hiçbir dille ve kodlamayla örtüşmemesi üzerine kitap hakkında birçok farklı fikir ortaya atıldı.
Hatta kitabı uzaylıların yazdığını iddia edenler bile oldu. Bazı uzmanlar ise bu kitaptakilerin gizli anlamlar taşımadığını ve bir aldatmaca olduğunu ileri sürdü. Kitap bugün Yale Üniversitesi’deki Beinecke Nadir Kitap ve El Yazması Kütüphanesi’nde bulunuyor.
El yazmasında hassas sayfalarında botanik çizimler, astronomik diyagramlar ve çıplak kadın figürleri yer alıyor. Botanikçilerse el yazmasındaki resimlerin Meksika’daki bitkilere benzediğini iddia ediyor.
Keşfedilmesinden bu yana kitap hem tarihçileri hem de şifrecileri rahatsız etmiş eserlerden bir tanesidir. Son haberlere göre Alberta Üniversitesi’nde bazı bilim insanları bu el yazmasının kodunu kırabilmek için bir yapay zeka geliştirdi.
Geliştirilen bu yapay zeka el yazmasının kodunu çözdü. El yazması üzerinde çalışma yürüten profesör Gren Kondrak ve lisanüstü öğrencisi BradleyHauer, belgenin metnini insan hakları evrensel beyannamesinin 380 farklı dilde benzeriyle yapay zekaya arattı.
Yapay zeka Voynich el yazmasının başta Arapça yazıldığını tespit etse de algoritmalar çalıştırılınca kitabın İbranice olarak yazıldığını ve bu dildeki bir kodlamaya sahip olduğunu tespit etti. Kodlama çözümlerinde öncelikle yazarın hangi dili kullandığının çözümlenmesi büyük önem taşıyor. Voynich el yazmasının hem kodu hem de kodlamayı oluşturan dil tespit edilemediği için bugüne kadar şifre çözücüler tarafından sonuca ulaşılamamıştı.
Bundan önceki araştırmacılar metnin alfagramlar kullanılarak kodlandığını, alfebetik sırayla yeniden düzenlenen harfler içerdiğini varsayıyordu. Bu teori doğrultusunda Kondrak ve Hauer, ilk 10 sayfadaki her bir anagramı çözebilmek için bir algoritma kullandı.
Yapılan işlem sonrasında el yazmasında kullanılan sözcüklerin %80’den fazlasının İbranice sözcükler olduğu anlaşıldı. Eğer Alberta ekibi doğru kodlamayı bulduysa el yazmasının ilk satırı, “Evin papazı, ben ve insanlar için tavsiyelerde bulundu” biçiminde.
Elbette Voynich el yazmasına dair gizemler ortadan kalmış değil. Geçtiğimiz yıl bilim insanları el yazmasını Latince üzerinden çözerek bu kitabın bir kadın sağlığı kılavuzu olduğunu açıklamıştı. Kondrak ve Hauer verdikleri demeçlerde keşiflerinin doğruluğunun ispatlanabilmesi için daha fazla çalışma yapacaklarını kaydetti.
Ancak elde edilen bulgular akademisyenler için bir başlangıç noktası oluşturuyor. Özellikle İbranice uzmanlarının bu keşfi takip ederek gizemi çözecekleri düşünülüyor.