1608 yılında Hans Lippershey sayesinde hayatımıza giren teleskoplar, kaba tabirle uzaktaki nesneleri görmek için kullanılan aletlerdir. Genellikle gezegenler, yıldızlar, galaksiler gibi gök cisimlerinin görüntülenmesi amacıyla kullanılırlar. Ancak son yıllarda bu tanımı oldukça aşan gelişmeler yaşandı. Dünyanın dört bir yanında irili ufaklı pek çok gözlem merkezinde teleskoplar kullanılıyor. Gelişen teknoloji ile beraber her gün daha gelişmiş, daha değişik teleskoplar da ortaya çıkıyor. Bütün bu gelişmelerin sonucunda, uzayı daha iyi inceleyebilmek için daha büyük teleskoplar üretiliyor.
Avrupa Güney Gözlemevi’nin Aşırı Büyük Teleskop anlamına gelen ELT isimli teleskoplarından birisi Şili’ye kuruluyor. Aynalardan oluşacak kompleks yapının çapı ise tam 39 metre. 2017 yılında yapımına başlanan teleskop, 2024’te bitirilecek. İlk hazırlandığı dönemde yaklaşık 1 milyar £ bütçe ayrılan proje, enflasyonun da etkisi ile 1.23 milyar £ değerine gelmişti. 798 tane altıgen aynadan oluşan ana aynasıyla devasa olacak olan bu teleskobun pek çok keşfe imkan sağlaması bekleniyor. Bu projenin sonunda kurulacak olan ELT, aynı kurumun VLT adlı devasa teleskobundan çok daha geniş alanı gözlemleyebilecek ve çok daha fazla ışık toplayabilecek. Böylece en soluk cisimler dahi gözlemlenebilecek. Bu teleskobun başka bir avantajı ise, yakaladığı görüntülerin işlenmesine gerek yok. Dış gezegenlerin gözlemlenmesinde kullanılacak olan ELT sayesinde yaşanabilir, dünya benzeri gezegen arayışlarımızda yeni ufuklar açması da bekleniyor. Ayrıca ELT sayesinde evrenin oluşumunu açıklamak da mümkün olacak.
Projede göze çarpan bir başka detay ise; dev çukur. Atmosfer etkisini azaltmak ve ışık kirliliğinden kurtulmak için dağların zirvelerine yapılan bu dev teleskopların ihtiyaç duyduğu dev düzlükler her dağ başında doğal olarak yok. Bu nedenle de çukur açıp, zemini düzleştirmek gerekiyor. Bu nedenler teleskobun yer alacağı zeminde devasa bir çukur oluşturuldu. Diğer devasa teleskoplar ise; Hawaii, Avustralya ve Güney Afrika’da bulunuyor.
Editör / Yazar: Kuzey KILIÇ
Kaynak: https://www.sciencealert.com/an-extremely-large-hole-has-been-dug-for-the-extremely-large-telescope
Yeni ELT Teleskobu, Şili'ye Kurulacak
