Hatice Kübra NAKİR
Karada obruklar açıldığında, bu korkutucudur. Obruklar, bir yol, koca bir alan ya da bin yıl boyunca yeniden gün ışığı görmemeye mahkum edilmiş bir hayvan gibi, üzerinde olabilecek her şeyi aniden yutabilir.
Öte yandan, obruklar yalnızca karada olmakla sınırlı değildir. Benzer bir olay, sulu bir hiçliğe giden gizemli mavi delikler olarak okyanuslarda da gerçekleşebilir. Mavi delikler yalnızca denizde açılırlar ki bu kendilerini keşfetmeyi ve anlamayı daha da zor hale getirir.
(Obruk. Yer altı suyunun, karbondioksit ile birleşimi sonucu karbonik asit oluşur. Bu karbonik asit kireç taşının yoğun olduğu toprakları zamanla çözerek yer altında mağaralar oluşmasına neden olur. Bir müddet sonra mağaranın üstünde bulunan toprak çöker işte bu çökme sonucu oluşan derin çukurlara obruk denir. Wikipedi)
Her şeye rağmen mavi delikler, bu eşsiz deniz oluşumlarında ne çeşit yaşam formlarının olabileceği ve su altı koşullarının nasıl olduğu hakkında meraklı olan bilim insanlarına değerli bir imkan sunarlar. Üç yıldır sürmekte olan projenin bir parçası olarak, bilim insanlarından oluşan bir ekip gelecek ay Florida açıklarındaki kıta sahanlığında bulunan ‘Yeşil Muz’ adlı mavi deliği keşfetmek için hazırlıklarını tamamladılar.
Deliğin İçinde Ne Çeşit Mikroplar Var?
Mote Deniz Laboratuvarı, Florida Atlantik Üniversitesi, Georgia Teknoloji Enstitüsü, ABD Jeoloji Derneği’nden araştırmacıları içeren NOAA sponsorlu projede görüntüleme ekipmanı ve dalgıçlar deniz yüzeyinin 47 metre (155 ft) altına kadar açılan yaklaşık 130 metre (425ft) derinliğe kadar uzanan Yeşil Muz’un içinde dağılacak.
Burada amaç mavi delik içinde ne çeşit mikropların olduğunu saptamaktır. Su altındaki besin seviyelerini ölçmek ve obruğun Meksika Körfezi’yle bitişik Florida yeraltı suyuyla herhangi bir şekilde bağlantısı olup olmadığını değerlendirmektir.
NOAA, “Mavi delikler mercanlar, süngerler, yumuşakçalar, deniz kaplumbağaları, köpek balıkları gibi deniz yaşamıyla dolu çeşitli biyolojik topluluklardır.” sözleriyle açıklama yaptı.
NOAA, ayrıca “Deliklerdeki deniz suyu kimyası eşsiz, ayrıca yeraltı suyu ve muhtemelen akifer tabakalarıyla etkileşimde olduğu görülüyor. Bu bağlantı yüzey ve yeraltı suyu arasındaki karbon döngüsü hakkındaki bilgilere de katkıda bulunuyor.” diyerek açıklama yaptı.
Yeşil Muz yolculuğu hakkında yeni bilgiler edinmemiz biraz zaman alabilir. Ancak Amberjack deliğinde edinilen örnekler bize suda çözülmemiş inorganik karbon bulunduğunu, ki araştırmacılara göre bunun karbon döngüsüne ve ayrıca mikrobiyal nüfus için de olası bir yemek kaynağı olduğunu gösterdi.
Buna ek olarak, obrukta yukarıya doğru besin akışı olduğunun belirtileri vardı, yani araştırmacıların rastladığı ölü testere balığı gibi diğer canlılar yavaşça obruk içine batsa bile bazı besin kaynaklarının mutlaka mavi delik tarafından ortaya çıktığını işaret eden belirtilere rastlandı.
Geçen yıllardaki dalışlar ayrıca mavi delikteki yeraltı suyu sinyallerini radon ve radyum izotoplarının bulunmasıyla izole etti. Bunun da Florida Akiferi’ni Meksika Körfezi’ne bağlayan bir sualtı bağlantısı olabileceğini düşündürüyor.
Yeşil Muz’un bu sinyali görmeye devam edip etmeyeceğinin ya da araştırmacıların bulabileceklerinin, bize yüzeyin altında gizli bu ilginç obruklarda neler olduğuna dair daha iyi anlamamıza yardımcı olacağı kesindir.
Hatice Kübra Nakir
