Kardelen ŞABANOĞLU
Beynin ne kadar karmaşık olduğunu ve hangi parçaların tam olarak ne yaptığını hala anlamaya çalıştığımızı söylememize gerek yok.
Hareket – özellikle de yürüme- bir hayvanın yapabileceği en temel eylemlerden biridir ve şimdi Kopenhag Üniversitesi’ndeki bilim insanları farelerde beynin ‘direksiyon’ mekanizmasını buldu.
Yürüme kontrol merkezi çoğunlukla omuriliğin içindedir ve beyinden çok fazla girdi gerektirmez. Bu bizi her adımı doğrudan düşünmekten kurtarır. Ve ilgili devrelerin birçoğu iyi bilinmesine rağmen, hala belirsiz kalan bazı fonksiyonları var.
Bu yeni çalışmada, araştırmacılar farelerin sola veya sağa dönüp dönmediğini doğrudan kontrol eden bir grup nöron buldular. Beyin sapında bulunan bu nöronlar, omuriliğe ne zaman döneceğini ve hangi yönde döneceğini bildirmek için Chx10 adlı bir molekülü oluşturur.
Temel olarak, bu nöronlar beynin bir tarafında bir seferde aktive olacak ve hayvanın bu yönde dönmesini sağlayacaktır.
Çalışmanın ilk yazarı Jared Cregg “ Kontrol, farenin döneceği tarafa gelince yürüme hareketine basitçe ‘fren’ yaparak sağlanıyor. Sonrasında kaslar da aynı tarafa doğru kasılıyor.”diyor. “Bu şekilde, bir taraftaki adımların uzunluğu kısalırken, diğer taraftaki adımların uzunluğu uzar ve bu fareyi döndürür. Bu nedenle, Chx10 hücreleri bir tür direksiyon benzeri motor dönüş sistemi oluşturur.
Oldukça basit bir mekanizma gibi gelebilir, fakat bu beynin nasıl işlediğini anlamamız için çok önemli. Bu gibi fonksiyonların nasıl işlediğini bilmek bilim insanlarının hastalıklar için yeni tedavi yöntemleri bulmalarına ışık tutabilir.
Araştırmacılar, bu gibi çalışmaların Parkinson ve diğer yürüme problemi ortaya çıkaran nörolojik hastalıklar için yeni potansiyel tedavi yöntemlerinin önünü açtığını söylüyor.
Kardelen ŞABANOĞLU
