And Kondoru dünyanın uçan en ağır ve 50 yıla kadar varan ömrü ile dünyanın en uzun yaşayan kuşlarından biridir. Tek bir bireyi yaklaşık 16 kilo ağırlığındadır.
Havalanmak, bu Güney Amerika kondorları (Vultur gryphus) için en zor kısımdır. Ancak dev kuşlar havalanıp uçtuktan, araştırmacılar kanatlarını neredeyse hiç çırpmadıklarını keşfettiler.
Bunun yerine, çoğunlukla rüzgarlarda ve termal hava akımlarında uçuş sürelerinin yüzde 99’una kadar süzülerek uçuyorlar.
Biyolojik kayıt cihazlarını sekiz yavru kondora bağlayan araştırmacılar, 230 saatten fazla kaydedilmiş uçuş süresi elde ettiler. Tüm bu süre zarfında, sadece yüzde 1’i kanat çırptı ve bunların çoğu sadece kalkış içindi.
Yazarların yazdığına göre “Kanat çırpmanın olağanüstü nadirliği tüm bireylerde görülmüştür, ki bu hiçbiri yetişkin kuşlar olmadığı için dikkate değerdir.”
“Bu nedenle, nispeten deneyimsiz kuşlar bile minimum kanat çırpma ihtiyacı ile saatlerce uçarlar.”
Genç bir kondor kanatlarını bir kez bile çırpmadan beş saatten fazla uçtu ve sadece hava akımlarını kullanarak 170 kilometreyi (100 mil) aştı.
Çalışmaya dahil olmayan Stanford Üniversitesi’nden kuş uçuşu uzmanı David Lentink, Associated Press’e verdiği demeçte,” And Kondoru ‘nun neredeyse hiç kanatlarını çırpmadığı ve sadece süzüldüğü bulgusu akıllara durgunluk veriyor” dedi.
Süzülen kuşlar genellikle en büyük olanlardır, çünkü güçlü uçuş için gereken enerji daha ağır yaratıklar için çok daha fazladır. Sinek kuşları gibi daha hafif türler kanatlarını müthiş bir hızda çırparken, kondorun ‘deniz muadili’ olan albatros, uçuşunun yüzde 1,2 ila 14,5’ini yavaşça kanat çırparak gerçekleştirir.
And kondoru daha da az kanat çırpar. Örneğin, 50 dakikalık bir yolculukta, genç kondorlar 3.3 dakikalık kalkışlarında neredeyse aynı miktarda süzülme, yükselme ve bazen çırpma yaparlar.
Kondorlar kalkışta çok fazla enerji harcıyor
Aslında, bu büyük kuşlar için kanat çırpmanın maliyeti, yazarlar tarafından dinlenme zamanındaki metabolik maliyetlerinden yaklaşık 30 kat daha fazla olarak kabul edildi. Bu da muhtemelen memeliler için depar atmak kadar enerji tasarruflu olduğu anlamına geliyor.
Biyolojik kaydedicilerden sürekli veriler kullanarak, araştırmacılar çeşitli rüzgar ve termal koşullarda sekiz yavru kondorun her bir kanat vuruşunu tespit ettiler.
Karmaşık hava akımı etkileşimlerinin olduğu dağların bile, bu genç kondorlar çok az hareketle görünmez hava akımlarında dolaşabildiler.
Swansea Üniversitesi’nden biyolog Emily Shepard BBC’ye verdiği demeçte,” koşullar uygunsa planör pilotları bütün gün süzülebilir, bu nedenle bir anlamda kondor performansı şaşırtıcı görünmeyebilir ” dedi.
“Ama planör pilotları hava durumuna bakar ve uçmanın doğru olup olmadığına karar verir.”
Kondorların bu lüksü yok. Genellikle ulaşılması kolay noktalarda bulunmayan yiyecekleri bulmak için uçarlar.
Kondorlar kalkışta çok fazla enerji harcarken, inmeleri için ustalık gerekiyor. Bu yüzden bu dev kuşlar nereye dokundukları konusunda seçici.
Örneğin, bir akbaba yerdeki sulu bir leşe yönelmek isterse, sıcak havaya doğru yükselerek yukarı yönlü hava akımına sıçramak zorunda kalır. Bazen, bu boşluklar arasında köprü kurmak zaman zaman bir kanat çırpmasını gerektirir.
Dahası, bu atmosferik ‘sıcak noktalar’ her zaman sıcak değildir. Güçleri ve frekansları hava durumu, topografya ve mevsim ile değişiyor, bu nedenle zemine yönelirken bunları tahmin etmek her zaman kolay değil.
Kanat Çırpmaktan Aciz Olabilir
Arjantin’deki Comahue Ulusal Üniversitesi’nden bir biyolog olan Sergio Lambertucci, “Bu, kuşların planlanmamış bir inişten kaçınmak için yükselen hava bulması gerektiğinden dolayı kritik bir zamandır.”
“Sıcak hava akımı yukarı yönlü hava akımları arasında hareket ederken bu riskler daha yüksektir. Sıcak hava akımları lav lambaları gibi davranabilir, hava yeterince sıcak olduğunda hava kabarcıkları aralıklı olarak yerden yükselir. Bu nedenle kuşlar sıcak hava akımı için yanlış zamanda doğru yere gelebilir. ”
Kışın bile, şiddetli rüzgar ve sıcak hava koşulları için şartlar iyi olmadığında, yazarlar And kondor ‘larının hala benzer şekilde kanat çırpmalarını gerektiren bir yol izlemeye isteksiz olduklarını keşfettiler.
Şu anda Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü’nde çalışan hareket ekoloğu Hannah Williams, “Bu, ne zaman ve nereye ineceği ile ilgili kararların çok önemli olduğunu gösteriyor, çünkü sadece kondorlar tekrar kalkabilmekle kalmıyor, aynı zamanda gereksiz inişler toplam uçuş maliyetlerine önemli ölçüde katkıda bulunuyor.”
Dev kuşların gökyüzündeki görünmez engellerde nasıl yollarını bulduğunu anlamak bize sadece atmosfer koşullarını anlatmakla kalmaz, aynı zamanda Argentavis magnificens gibi soyu tükenmiş muazzam büyük kuşların bir zamanlar nasıl 72 kilogramlık vücutlarını havada tutmalarını anlamamıza da ışık tutabilir.
Yazarlara göre, “Argentavis’in sürekli kanat çırpma uçuşlarından aciz olacağı ve bu nedenle tamamen süzülmeye bağlı olacağı varsayılmıştır.”
Çalışma PNAS ‘ta yayınlanmıştır.
Çeviri: Ayhan Mete GÜNAY
