İlk ürpertici sürüngenler Dünya’nın eski göllerinden tırmanmak ve karaya çıkmak için yüzlerce küçük ayaklarını kullanmış olabilir. Bilim insanları şimdiye kadar keşfedilen en eski böcek fosillerini dikkatlice çıkardıktan sonra, şimdi modern kırkayakların akrabası olan soyu tükenmiş bir myriapod cinsinin, yaşayan ve karada yaşayan ve nefes alan bir hayvanın en erken doğrudan kanıtını temsil ettiğini düşünüyorlar.
(Myriapod: Çok ayaklı böcek, kırkayak ve ilgili hayvanları içeren bir grubun eklembacaklısı. Myriapodlar çok sayıda bacak taşıyan bölüme sahip uzun gövdelere sahiptir.)
Yeryüzündeki yaşam ilkel bir çorbada başladı ve böcekler – ya da daha spesifik olarak eklem bacaklılar, örümcekler ve kırkayaklar dahil olmak üzere eklembacaklıların bu evreni iyi bırakan ilk hayvanlardan biri olduğu düşünülüyor.
(İlkel Çorba: Herhangi bir bitki, hayvan veya insan bulunmadan önce ve bitkiler, hayvanlar ve insanların geliştiği yeryüzünde var olan sıvı bir madde.)
Aslında, diğer böcek türlerinin myriapodları karaya çıkardığından şüpheleniliyor.Ancak izler ve patikalar yoluyla toprak temelli peygamberliklerine dair dolaylı kanıtlarımız var. Ayrıca bunlar, sayısız insanın yaptığı gibi kalıcı evleri yapmak yerine, yukarıdaki dünyaya sadece kısa süreli yaptıkları gezileri temsil edebilir.
İlk kez 1899’da bir İskoç adasında keşfedilen myriapod Kampecaris obanensis’in fosili, şimdi yaklaşık 505 milyon yıl önce radyometrik olarak tarihlendirilmiştir. (Radyometrik tarihleme veya Radyoaktif Tarihleme:Taş ya da karbon gibi maddelerin oluştuğunda izini sürdüren radyoaktif kirliliklerin seçici olarak katıldığı vakit ile yaşını tayin etmek için kullanılan bir yöntemdir.)
En eski kara hayvanları
Yeni tarih doğruysa, bu eski çok ayaklı olanlar su dışında yaşamış en eski kara hayvanları olacaktır ve yolculukları öncülük edecek nitelikteydi. Kampecaris’ten sadece 20 milyon yıl sonra, fosil kayıtları bol miktarda böcek yatağını açığa çıkarıyor. Ve bundan 20 milyon yıl sonra örümcekler ve böcekler orman topluluklarında gelişiyor gibi görünüyor.
Teksas Üniversitesi’nden ve Boston’daki Massachusetts Üniversitesi’nden jeobilimci Michael Brookfield, “Bu küçük adamlardan çok karmaşık orman topluluklarına büyük bir sıçrama olmuştur ve şeyler şemasında ise bu kadar uzun sürmedi” diyor.
(Şeyler Şeması (scheme of things): Birinin şey şeması, hayatlarındaki şeylerin organize edilmesi gerektiğini düşündüğü yoldur.)
Diyerek şöyle devam etti: “Bu dağ vadilerinden, alçak alanlara ve daha sonra dünyadan hızlı bir evrim radyasyonu gibi görünüyor.”
Bu elbette, sadece şimdiye kadar bulduğumuz fosillere dayanıyor. Ancak araştırmacılar, bu çağdaki en iyi korunmuş tortuların bazılarına bakmasına rağmen yolun sonunda orada başka keşiflerin bulunmadığını belirtiyor.
Ormanların Oranı
Ekip haklıysa ve bu eski tür gerçekten de bildiğimiz sudan-karaya öncülerin ilkiydi. O zaman bu geçişin ne kadar hızlı gerçekleştiğini ciddi şekilde küçümsüyoruz gibi görünüyor.
DNA’nın mutasyon oranına dayanan moleküler saat tarihleme (molecular clock dating) adı verilen bir tekniğe göre; İskoçya’daki köklü bitkilerin fosillerinin bir zamanlar düşündüğümüzden yaklaşık 75 milyon yıl daha genç olduğu ortaya çıktı. Ve Kampecaris zaman çizelgesine denk geldi.
İskoçya’daki böcekler sadece karadaki hayata hızlı bir şekilde adapte olmakla kalmadı; bu bulgu ormanların aynı oranda olduğunu ve ikisinin bir şekilde birbirine bağlı olduğunu gösteriyor.
Bu böceklerin gezegenimizin tarihinde ne kadar önemli olduğu düşünüldüğünde ve Brookfield bu fosilin daha önce tarihlendirilmediğini görünce şaşırdı. Ancak zaman alıcı ve hassas bir çalışma olduğunu da kabul ediyor.
Bu antik kayaları analiz ederken, bilim insanları tortuyu doğru bir şekilde tarihlendirmek için kullanılabilecek mikroskobik zirkon kapanımlarını çıkarmalıdır.
Bu uygulama bir kartal gözü ve dikkatli bir el gerektirir ve bu zirkonların yanlışlıkla ne kadar çabuk yıkanabileceği göz önüne alındığında, hataya yer yoktur.
Jeobilimci ve ortak yazar Stephanie Suarez, lisans yıllarından beri bu tekniğe hakimdir. Ve geçmişte farklı bir kırkayak örneğini (Pneumodesmus newmani) karadaki en eski böcek olmadığını kanıtlamak için kullandı. Ancak düşünüldüğünden 14 milyon yıl daha genç olduğu ortaya çıktı.
Yıllar süren dikkatli çalışmanın ardından şimdi yeni bir zafer kazanıyor. Bunu bir gün de yok edip edemeyeceğimizi kim bilebilir?
Çalışma Historical Biology’de paylaşıldı.
Öykü ALICI
