28 yaşındaki Annie, COVID-19 hastalığına yakalandıktan birkaç ay sonra ailesiyle ilk kez bir araya geldiğinde hastalığın onunla henüz bitmediği belliydi. Annie, vakasını araştıran araştırmacılara “ Babamın sesi bir yabancının yüzünden çıktı “ dedi.
Annie (bu isim gizliliğini korumak için bir takma ad), Mart 2020’de kendisine COVID-19 teşhisi konmadan önce normal yüz tanıma özelliğine sahipti.
Birkaç gün sonra iyileşmeye başladı, ancak birkaç ay sonra tekrar nüksetti.
Şimdi onun vaka çalışması, hastalığın neden olduğu uzun ve büyüyen beyin sorunları listesine ‘yüz körlüğünü’ (Prosopagnozi – prosopagnosia) ekleyebileceğimizi gösteriyor.
Araştırmacılar, uzun süreli COVID ile mücadele eden 50’den fazla hastayı inceledi. Araştırmalar sonucunda çoğu insanın hastalıklarından bu yana tanıdık yüzleri tanımakta zorlandığı ortaya çıktı.
Annie, yüzler kafamın içindeki su gibi diye belirtti. Bir yüzü hatırlamaya çalışmanın artık dile aşina olmadığınızda bir Çince karakteri bir kez izledikten sonra taklit etmenizin istenmesine benzediğini söyledi.
28 yaşındaki sanatçı, daha önce bir portre üzerinde çalışırken belki 15 ila 30 dakikada bir konusuna bakma ihtiyacı duyuyordu. Şimdi ise Annie sürekli bakma ihtiyacı duyuyor.
Dartmout Koleji nöropsikologları Marie-Luise Kieseler ve Brad Duchaine, Annie’ye bir dizi test sundular ve tanıma konusundaki sorununun daha geniş sorunlardan değil, belirli yüz hafızası kusurlarından kaynaklandığını doğruladılar.
Ancak Annie aynı zamanda tanıdık ortamlarda yolunu ve yönünü bulmakta da güçlük çekiyor. Ayrıca arabasının yerini değiştirmek için Google harita işaretçilerine güvenmek zorunda kalıyor. Gezinme zorlukları, Prosopagnozisi olan diğer kişilerde de yaygındır.
Nöropsikolog Duchaine, ‘ Annie’nin sahip olduğu prosopagnozi ve yön bulma bozukluklarının birleşimi dikkatimizi çeken bir şeydi çünkü bu iki eksiklik, birisinin beyin hasarı veya gelişimsel eksiklikleri olması durumunda genellikle birlikte ilerler” diye açıklıyor. Bu birlikte oluşum muhtemelen temporal lobdaki komşu beyin bölgelerine bağlı olan iki yetenekten kaynaklanmaktadır.
Annie, enfeksiyonunun seyri sırasında koku ve tat alma duyusunu kaybetmiş nefes almakta güçlük çekmiş ve birkaç gün boyunca ateşi yükselmişti.
Eski haline döndüğünden beri, yüz tanıma ve yön bulma sorunlarına yorgunluk, konsantrasyon sorunları ve zihin bulanıklığı gibi diğer uzun COVID belirtileri eşlik ediyor. Daha sonra denge sorunları ve migren de geliştirdi.
Ekip, vaka incelemesine devam ediyor. Bu nedenle, özellikle COVID-19 ile felç riskinin arttığına dair kanıtlar göz önüne alındığında, semptomlarının nedeni olarak felç göz ardı edilemez. Semptomların ardındaki spesifik mekanizma ne olursa olsun bu COVID-19 ‘un nörolojik sorunlara nasıl yol açabileceğinin bir başka örneğidir.
Nörologlar; çalışmamız, COVID-19’un neden olabileceği yüz tanıma ve yön bulma problemleri ile ilgili algısal sorunların türlerini vurgulamaktadır. Bu yüzden insanların, özellikle doktorların ve diğer sağlık personellerinin bilmesi gereken bir şey diye açıklıyor
Araştırmacıların yaptığı ankette uzun süreli COVID geçiren kişilerin çoğu, daha önce kolay buldukları şeyleri yaparken gözle görülür nörolojik zorluklar yaşadıklarını bildirdi.
“Covid-19’un neden olabileceği geniş bilişsel sorunlar olduğu biliniyor, ancak burada Annie’de ciddi ve oldukça seçici sorunlar görüyoruz.” diyor Duchaine, “ ve bu, COVID’den sonra birçok başka insanın bu sorunu yaşayabileceğini gösteriyor.”
Vaka çalışması Cortex’te yayınlandı.
Çeviren: Beylem Oktay
