Modern insanlar (Homo sapiens), yaklaşık 315,000 yıl önce arkaik (ilkel) atalarımızdan evrimleşti. Yıllar boyu, bu kadar eskiye dayanan insan kalıntıları keşfedilememiş olsa da araştırmacılar son zamanlarda çeşitli insan kalıntılarını tekrardan analiz edip bunları günümüz zamanına göre tarihlendirmişlerdir.
Açıkça görünüyor ki bilim insanları her yıl tarihimizi şekillendiren yeni bilgileri su yüzüne çıkarıyorlar.
Şimdilik, bu liste en eski insan kalıntıları olduğuna inanılanları sergiliyor.
8.Mongo İnsanı
Yaş: 40,000-60,000 yıl
Kökeni: Avustralya
Keşfedildiği Yıl: 1974
Avustralya’da Mungo Erkeği ve Mungo Kadını olarak da bilinen Mungo Gölü kalıntıları, kendisi kurumuş bir göldür, Avustralya’daki bu zamana kadar keşfedilmiş en eski insan kalıntıları. İlk defa 1969’da, yakılmış Mugo Kadını’nın kalıntıları ufak bir çukura gömülü halde bulundu.
Kendisini dünyanın en eski kremasyonu yapan bu kalıntılar ise 42,000 yıl öncesine dayanıyor.
Mungo Erkeği ise yıllar sonra Mungo Kadını’nın bulunduğu yerin sadece birkaç metre ötesinde keşfedildi. Kalıntılar ise dikkatlice gömülmüş ve kırmızı okra (taş boyası) ile bezenmiş bir erkeğin neredeyse tüm iskeletinden oluşuyor.
1974’te keşfedildiğinden beri Mungo Erkeği, Kanberra’daki Avusturalya Ulusal Üniversitesinde yer aldı. Buna rağmen, keşfinin 40. yıldönümü olan 2014’te, Willandra Gölü’nün yerli halkı Mungo Erkeği’nin kalıntılarının kendi vatanına iade ve gönderilmesini resmi olarak arz etti. Bedeni, 2017 yılının Kasım ayında nihayet iade edildi ve kalıntıları ise antik Okaliptüs ağacından (Eucalyptus camaldulensis) yapılma bir tabutla toprağa gömüldü.
7. Tam Pa Ling Kalıntıları
Yaş: 46,000-63,000 yıl
Kökeni: Laos
Keşfediliği Yıllar: 2009-2010
Laos’un Tam Pa Ling mağarasında 2009 yılında keşfedilen kafatası kalıntıları Güneydoğu Asya’da bulunmuş en eski modern insan kalıntıları. Kafatasının, bariz alt Sahra Afrikan özelliklerine sahip modern bir insana ait olduğu tanımlandı. Ayrıca kazı alanında iki alt çene kemiği kalıntıları bulundu ve bunlar hem arkaik hen de modern insan özellikleri bulunduruyor.
Bu numunelerin keşfi ise önem teşkil ediyor, çünkü bu insan fosil kalıntıları 60,000 yıllık bir boşluğu dolduruyor. Bulgular gösteriyor ki modern insanlar en az 60,000 yıl önce Güneydoğu Asya’da vardı, ve bilim insanlarını, insanların Afrika’dan Asya’ya doğru ne zaman yayıldıklarını çözmelerine bir adım daha yaklaştırıyor.
6. Skuhl – Qafzeh Kalıntıları
Yaş: 80,000 – 120,000 yıl
Kökeni: İsrail
Keşfedildiği Yer: 1929- 1935
1929-1935 yılları arasında İsrail’in Qafzev ve Es Skhul mağarasında bulunan kalıntıların, ilk seferinde Homo neanderthalensis ile modern insanların arasındaki ara form olan bir homonine ait olduğu düşünülüyordu. Arkeologlar ilk olarak Skuhl-Qafzeh insanlarının, çevresindeki mağaralarda kalıntıları bulunan Neandertaller ‘den evrimleştiğine inandılar.
Fakat, yeni çalışmalar Skuhl-Qafzeh insanlarının artık modern insanların bir grubu olduğunu ve çevresindeki Neandertaller’in onlardan sonra geldiğini gösteriyor.
Skuhl-Qafzeh insanları ile ilgili daha güncel teoriler ise onların Homo sapiens’in erken nadir hatalarından biri olduklarını öne sürüyor. 75,000 yıl kadar önce Skhul-Qafzeh mağaralarındaki Homo sapiensler ortadan kaybolduğunda, bölgedeki iklim de gitgide soğumaya başladı.
Neandertaller ise soğuğa, erken insanlara nazaran daha dayanıklıydı ki bu da çevredeki mağaralarda keşfedilen Neandertal kalıntılarının Skuhl-Qafzeh kalıntılarından daha genç olduklarını açığa kavuşturuyor.
5. Herto Adamı
Yaş: 160,000 yıl
Kökeni: Etiyopya
Keşfedildiği Yıl: 1937
1997’de keşfedilen Herto Adamı’nın Homo sapiens idaltu olarak isimlendirilen bir insan alt türü olduğu düşünülüyordu. Altı yıllık araştırma sonucunda bilim insanları, 2003’te Herto Adamı’nın bu zamana kadar bilinen en eski insan kafatası keşfi olduğu ile alakalı bir rapor yayınladı. Kafatasının yaklaşık 160,000 yıl yaşında olduğu ve modern insanların Afrika’da evrimleştiğini savunan eski teoriyi de doğruladığı tahmin ediliyor.
Bilim insanları kalıntılar arasından, ikisinin iki yetişkin erkeğe ve diğerinin de 6-7 yaşlarındaki bir çocuğa ait olan üç kafatasını bir araya getirmeyi başardı. Homo sapiens idaltu’nun çoğu yüz özellikleri, dikkat çekecek derecede büyük kafaları olması dışında, bize çok benziyor. Bilim adamlarına göre, büyük kafatasları ise bu insanların “çok iri ve güçlü” olduklarını ortaya koyuyor.
4. Misliye Mağarası Üst Çene Kemiği
Yaş: 177,000-194,000 yıl
Kökeni: İsrail
Keşfedildiği Yıl: 2014
2018 yılında, başlangıçta 150,000 yıl öncesine tarihlendirilen bir üst çene kemiğinin tekrardan analiz edilip 177,000-194,000 yıl yaşında olduğu saptandı. İlgili bilimsel rapor yayınlandığında ise bilim insanları, çene kemiğinin Afrika dışında keşfedilen en eski Homo sapiens kalıntısı olduğunu farz ediyordu. Bu yeni çalışma ise modern insanların Afrika’yı düşünülenden çok daha erken terk ettiğini öne sürüyor.
İsrail’de daha öncesinde gerçekleştirilen keşifler bilim insanlarını, modern insanların Afrika’dan 90,000 ile 120,000 yıl önce göç etmeye başladığına inandırmıştır. Çıkarılan üst çene kemiği ise yedi adet sağlam ve bir tane kırılmış kesici dişten oluşuyor. Bilim insanları bu dişlerin, zamanındaki diğer insan akrabalarına benzemeyip Homo sapiens karakterleri taşıdığına inanıyorlar.
3. Omo Kalıntıları
Yaş: 195,000 yıl
Kökeni: Etiyopya
Keşfedildiği Yıl: 1967
Çeşitli katmanlar, insan evriminde geniş ve kritik bir zaman dilimine ait kalıntılar vermiştir . Ayrıca, Omo malzemesinin jeolojik bağlamları ve yaşları kesin olarak bilinir ve ilişkili hayvan fosilleri, Doğu Afrika’daki çevresel değişimin bir kaydını sağlar .
2017’deki yeni bir araştırmadan önce Etiyopya’daki Omo-Kibish’te bulunan insan kalıntılarının bilinen en eski Homo sapiens kalıntıları olduğuna inanılıyordu. Omo-Kibish insanlarının üst kafatası bölgesi ise bilim insanlarının, erken modern insanların Doğu Afrika’da evrimleştiğine inanmalarını sağladı. Artık “en eski kalıntı” ünvanını kaybetmiş olsa bile, kalıntılar erken insan tarihi ile ilgili yapbozun büyük bir parçasını oluşturuyor.
Kafatasları ilk defa 1967’de keşfedildiğinde, bilim insanları bu kalıntıların 160,000 yıldan daha eski olamayacağını düşünüyorlardı. İlgili çalışma 2005’te tekrardan ele alındı, ve kafatasları 195,000 yıl yaşında olarak tarihlendirildi. Omo I ve Omo II olarak isimlendirilen iki kafatası birbirine yakın olsalar da, Omo II daha ilkel. Bu da gösteriyor ki yaşamını sürdüren bu “Homo sapiensler daha “az” moderndi.
2. Dali Adamı
Yaş: 209,000-260,000 yıl (Fikir ayrılıkları mevcut)
Kökeni: Çin
Keşfedildiği Yıl: 1978
Davranışsal olarak yalnızca H. sapiens’in “tamamen insan” olduğu söylenebilir, ancak H. sapiens’in tanımı bile aktif bir tartışma konusudur.
Çin’de Dali Adamı olarak adlandırılan bir kafatasının keşfi, Homo sapienslerin evrimi ve yayılmaları ile alakalı uzun süreli inanışlara meydana okudu. Çoğu bilim insanı, insanların aslında Afrikalı atalarından geldiğine inanırken, Dali Adamı kafatasının Afrika’da yaşamış erken insan kalıntılarına olan benzerliği, her modern insanın Afrika’dan gelmediğini savunuyor.
Kafatası ilk defa 1978’de keşfedildiğinde arkeologlar bunun başka bir hominin olan Homo erectus türüne ait olduğuna inandılar. Dali Adamı’nın keşfinden yıllar sonra ise Homo erectus’un Homo sapiens ile DNA paylaştığını savunmuşlardır. Gel gör ki daha güncel bir analiz Dali Adamı kafatasının Fas’ta bulunan iki farklı Homo sapiens kafatasına son derece benzer olduğunu belirtiyor. Kafataslarının benzerlikleriyle ilgili ileri araştırmalar insanlığın kökenini yeniden yazabilir.
1. Jebel Irhoud Kafatasları
Yaş: 300,000 yılı aşkın
Kökeni: Fas
Keşfedildiği Yıl: 1960
Fas’ın Jebel Irhoud arkeoloji alanında bulunan kafataslarının bilinen en eski insan kalıntıları olduğuna inanılıyor. İlk kafatası, sonradan bir mühendise hediye olarak veren, bir madenci tarafından 1960’de yılında keşfedildi. En sonunda mühendis kafatasını Rabat Üniversitesine teslim etti ve arkeoloji alanına resmi keşif ise 1961 yılında gerçekleştirildi.
Bu zamandan beri daha fazla kafatası ve diğer kemik parçaları da ortaya çıkarıldı. Araştırmacılar başlarda kafataslarının Neandertaller’in olduğunu düşünseler de sonradan bunların Homo sapiens’in ilkel bir formuna ait olduğunda karar kıldılar. Kafataslarının yaşlarının 300,000 yıldan fazla olduğu düşünülüyor. Bu bilgi ise modern insanların 200,000 yıl kadar önce Doğu Afrika’da ortaya çıktığı varsayımına karşı çıkıyor.
Araştırmacılar şimdilik modern insanların yaklaşık 330,000-300,000 yıl önce, Afrika kıtasına yayıldıklarına inanıyorlar.
Yazar: Salih Demir
