İtalya’daki Campi Flegrei volkanının püskürmesinin üzerinden yaklaşık 500 yıl geçti. Elde edilen bulgular volkanın yeniden faaliyete geçtiğini doğrular nitelikte. Dev kaldera sisteminin gölgesinde yaşayan Naple bölgesinin 1.5 milyon sakini için büyük tehlike arz ediyor.
Bulgular, Campi Flegrei’nin sonuçta yıkıcı bir şekilde magma püskürtebileceğini gösteriyor. (Kaldera, volkanik patlama sonucu toprağın çökmesiyle oluşmuş volkanik yer şekli. )
University College London (UCL) ve İtalya Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Araştırma Enstitüsü (INGV) araştırmacılarının yaptığı yeni bir çalışmaya göre, İtalya’nın güneyindeki Campi Flegrei yanardağı zayıflamış ve yırtılmaya daha duyarlı hale gelmiştir. Bu da bir patlamanın daha olası olduğu anlamına gelmektedir.
9 Haziran günü Nature Communications Earth & Environment dergisinde yayımlanan yeni çalışma, UCL’de geliştirilen bir yanardağ kırılma modelini kullanarak deprem ve zemin yükselmesini şöyle yorumladı. Yanardağın bazı bölümlerinin neredeyse kırılma noktasına kadar gerildiği sonucuna vardı.
Baş yazar Profesör Christopher Kilburn (UCL Yer Bilimleri) şöyle dedi: “Yeni çalışmamız Campi Flegrei’nin kırılmaya daha yakın olduğunu doğruluyor. Ancak, bu bir patlamanın kesin olduğu anlamına gelmez. Kırılma kabuğa bir çatlak açabilir, ancak bir patlama olması için magmanın da doğru yerde yukarı doğru itmesi gerekir.
“Çalışma, aktif bir volkanda patlamayı tahmin eden türünün ilk örneği. Dünya çapındaki patlama tahminlerini iyileştirme hedefimizde bir adım değişikliğine işaret ediyor.”
“Modelimiz kayaların nasıl kırıldığına dayanıyor. Modeli 2017’de ilk kullandığımızda Campi Flegrei’nin tahmin ettiğimiz gibi davrandığını gördük. Küçük depremlerin sayısı arttı. Bu da alttan gelen basıncı gösteriyor.
“Şimdi magma veya gazın yüzeye ulaşması için yeni yollar açılma ihtimalini nasıl hesapladığımızı değiştirmemiz gerekecek.
“Bu çalışma, aktif bir yanardağda kırılma öngören ilk çalışmadır. Dünyadaki patlamaları daha iyi tahmin etme hedefimizde önemli bir adımı temsil ediyor.”
Yanardağın bazı yerleri çok gergin olduğu için neredeyse çatlayabilir. Bunu bulan araştırmacılar İngiltere ve İtalya’daki iki kurumda araştırmalara devam ediyor.
Bu durum yanardağın gücünü azaltıyor ve patlama olasılığını artırıyor. Volkan en son 1538 tarihinde 8 gün süren bir patlama yaşamıştı.
Bu püskürme nispeten küçük bir püskürme olsa bile yeni bir dağın doğması için yeterince güçlüydü. Volkanın asıl büyük yıkım getiren patlaması 39 bin yıl önce gerçekleşti. Volkan bu zaman diliminde iki büyük patlama yaşadı.
Bu devasa patlamalar arkalarında büyük kalderalar bıraktı ve yaklaşık olarak 3.7 milyon kilometre kareye yayılan bir etki ortaya çıktı. Bu geniş alana tüf ve döküntüler yayıldı. Bu iki büyük patlama öncesinde ise 21 küçük patlama meydana geldi.
Araştırmacılar volkanın püskürttüğü magma tabakasından kalan kalıntıları inceledi ve daha önce meydana gelmiş olan patlamaların büyüklüklerini tespit etti. Yeni patlamanın hangi büyüklükte olacağı kesin olarak tespit edilemiyor.
Elbette yeni bir patlama potansiyel olarak yüzlerce, hatta binlerce yıl uzakta olabilir. Dünyada aktif volkanların çevresinde 800 milyon insan yaşıyor. Bir volkanın büyük çaplı yıkıcı bir tesir göstermesi oldukça düşük bir ihtimal. Ancak böyle bir patlamanın gerçekleşme ihtimaline karşı bilim insanları araştırmalarını sürdürüyor.
Çalışma, Nature Communications Earth & Environment dergisinde yayınlandı.
