Genç Kapuçin Maymunlarının Korkutan Davranışı: Başka Türden Yavrular Kaçırılıyor
Panama kıyılarındaki Jicarón Adası’nda bilim dünyasını şaşkına çeviren bir olay yaşanıyor. Genç kapuçin maymunları, uluyan maymun yavrularını sistematik şekilde kaçırmaya başladı. Görüntüler rahatsız edici, sonuç ise çoğu zaman ölümcül.
Almanya’daki Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü’nden Brendan Barrett ve araştırma ekibi, 19 Mayıs 2025’te Current Biology dergisinde yayımlanan çalışmalarıyla bu olağanüstü davranış biçimini ortaya koydu. Araştırmaya göre, beş genç erkek kapuçin, 15 aylık süre içinde 11 farklı uluyan maymun yavrusunu kaçırdı. En az dört yavru bu süreçte hayatını kaybetti.
Görüntüler Korku Filmini Aratmıyor
Bu olağandışı davranış, ilk kez genç bir kapuçin maymunu olan “Joker”in sırtında bir uluyan maymun yavrusuyla görüntülenmesiyle fark edildi. İlk başta bunun tek seferlik bir durum olduğu düşünülse de, daha sonra Joker’in başka bir yavruyu da taşıdığı anlaşıldı. Olayların incelenmesiyle, bu davranışın sadece Joker’e özgü olmadığı, diğer dört genç erkeğin de benzer şekilde yavruları kaçırdığı ortaya çıktı.
Araştırma süresince elde edilen görüntülerde, kapuçinlerin bazı yavruları adeta bir aksesuar gibi taşıdığı, hatta bazılarının ölü yavrularla etkileşimini sürdürdüğü belgelendi. Barrett, “Bazen bir korku filmi izliyormuşsunuz gibi hissediyorsunuz,” diyerek görüntülerin ne kadar sarsıcı olduğunu ifade etti.
Alışılmadık Bir Primat Etkileşimi
Kapuçin maymunlarının kendi türleri içindeki yavrularla oynaması veya bebek bakıcılığı yapması doğada gözlemlenmiş bir davranış. Ancak başka bir türden bebekleri kaçırmak oldukça nadir. 2004 yılında Brezilya’da dişi kapuçinlerin bir marmoset (cüce maymun) yavrusunu büyüttüğü tekil bir olay dışında benzeri bir örnek bulunmuyor.
Kapuçinlerin daha önce taş aletler kullanma gibi yenilikçi davranışlarıyla tanındığını söyleyen Barrett, yine de bu kadar organize ve potansiyel olarak ölümcül bir etkileşimin şaşırtıcı olduğunu vurguluyor.
Peki, Neden?
Bilim insanları henüz bu davranışın kesin nedenini saptayabilmiş değil. Kaçırılan bebeklerin öksüz ya da terk edilmiş olup olmadıkları belirsiz. Ancak bazı görüntülerde, kaçırılan bebeklerin “kayıp” çağrıları yaptığı, ebeveyn uluyanların ise tepki verdiği görülüyor. Bu da olayların gerçek anlamda “kaçırma” olduğuna işaret ediyor.
Yavru kaçıran kapuçinlerin, yiyecek rekabeti ya da sosyal statü kazanımı gibi herhangi bir avantaj elde etmediği tespit edildi. Hatta bebekleri yedikleri ya da bir şekilde tükettiklerine dair hiçbir kanıt da yok.
Max Planck ekibine göre bunun en basit açıklaması “can sıkıntısı” olabilir. Jicarón’daki kapuçinlerin doğal yırtıcısı yok ve fazla boş zamanları olabilir. Barrett’a göre, “Belki de bebekleri kaçırmak onlar için sadece ilginç ve uyarıcı bir etkinliktir.”
Türlerin Geleceği Tehlikede
Bu davranış biçimi yalnızca bilimsel olarak değil, ekolojik açıdan da endişe verici. Uluyan maymunlar halihazırda nesli tükenme riskiyle karşı karşıya. Genç kapuçinlerin neden olduğu bu yeni tehdit, türler arası etkileşimlerin beklenmedik sonuçlar doğurabileceğini ve bu tür geleneklerin evrimsel süreçte nasıl şekillendiğini anlamak için yeni kapılar aralıyor.
