İki ton ağırlığındaki yünlü kahverengi yünlü gergedan, yaklaşık 14.000 yıl önce Sibirya’nın kuzeydoğusunda dolaştı. Daha sonra gizemli bir şekilde ortadan kayboldu. Ölümüne insanlar mı yoksa zamanın ısınan iklimi mi neden oldu?
Tarih öncesine ait memelilerin 14’ünün DNA kalıntılarını inceleyen Rus ve İsveç bilim insanları tarafından yapılan yeni çalışma türümüzü kancadan kurtardı. Onlar buzul çağın sonlarına doğru hayvan nüfusunun-bilimsel adıyla Coelodontaantiquitatis olarak da bilinir. İnsanlarla birlikte yaşarken bin yıldır durağan olduğunu söylüyorlar.
İsveç Paleogenetik Merkezi’nden bir genetikçi olan LoveDalen AFP’ye : “ Bu hayvanların neslinin tükenmesinde insanlardan ziyade 14.000 yıl önceki iklim değişikliğinin sebep olmuş olabilir,” dedi.
Dalen, perşembe günü Current Biology dergisinde yayınlanan araştırmaya liderlik etti.
Peki binlerce yıldır topraklarda donmuş olan hayvan kalıntılarından alınan DNA ipliğinden bu sonuca nasıl ulaşabildiler?
Dalen, bir türün nüfusunun büyüklüğünün, genetik çeşitlilik seviyesi ve akraba evliliği ile orantılı olduğunu söyledi. Bu sebeple, ekipler 18.500 yıl öncesinden kalma bir gergedanın tüm genetiğine ait her şeyi analiz edebildi. Anne ve babadan miras kalan kromozomları karşılaştırarak akraba evliliğin düşük ya da yüksek olduğunu belirleyebildiler.
Dalen, “Bir bireyin genomu, tüm atalarının mozaiğidir” diye açıkladı.
“18.000 yıl önce, bu gergedan büyük bir nüfusa aitti ve onun ataları da on binlerce yıl öncesine dayanan büyük bir nüfusa ait olmalıydı” Çünkü genler atalardan bize mirastı ve özellikler taşınıyordu.
Diğer hayvanlardan -anneden geçen-mitokondriyal genomları toplayabildiler bu sayede dişi popülasyonlarının zaman içindeki büyüklüğünü tahmin edebildiler.
İnsanlar ise Sibirya’nın bu bölgesine 30.000 yıl önce geldi.Gergedanları avlamış olsalar da bile hayvanın nüfusu Bolling-Allerod olarak bilinen ani bir ısınma dönemine kadar 12.000 yıl daha sabit kaldı.
Aynı ekip daha önce başka bir yünlü mamutun genomunu yayınladı ve bu türün de neslinin insan avlanmasına değil, iklim değişikliği nedeniyle tükendiğine inanıyor.
Sonuçları bilim camiası arasında hala tartışılmakta.
Önemli bir fark ise mamutların iki kez neslinin tükenmesidir: Sibirya ana karasındakiler, gergedanlarla aynı zamanlarda ortadan kayboldu. Ancak birkaç yüz tanesi Wrangel Adası’nda altı bin yıl daha uzun süre hayatta kaldı.
Bugün, yünlü gergedanın yaşayan en yakın akrabası Sumatra gergedanıdır. Sık sık kaçak avlanır. Yaşam alanlarının tahrip edilmesiyle karşı karşıya kalan Sumatra gergedanlarının sayısı 80’den daha az olarak biliniyor.
Ne yazık ki, hiç kimse insanların tamamen suçsuz olduğunu iddia edemez.
- İlginizi çekebilir: Malezya’nın Son Erkek Sumatra Gergedanının Soyu Tükendi
- İlginizi çekebilir: Son 150 yılda Kaybettiğimiz, Nesli Tükenmiş Hayvanlar
SENA İNCİ
