Kemik erimesi nedir: Kemik erime hızının kemik yapım hızından fazla olmasına kemik erimesi yada kemik yıkımı denir. Kemik erimesi (Osteoporoz) belirti vermeden de ilerleyebilecek hastalıktır. Dünya çapında milyonları etkileyen ciddi ve sinsi bir hastalıktır.
Her ne kadar sert ve cansız görünseler de aslında kemikler damar desteğine sahip, canlı dokulardır. Kalsiyum başta olmak üzere çoğu mineral için depo görevi gören kemiklerinizi egzersiz ve sağlıklı bir beslenme düzeniyle kuvvetlendirebilirsiniz.
Kemik Erimesi Nedir? Kemik Erimesi Sebepleri Nelerdir ve Nasıl Önlenir?Yaşamınız boyunca vücudunuz yaşlı kemik hücrelerini yıkım yerine daha sağlam yeni kemik hücreleri yapar ve böylece kemiklerinizin sertliği ve sağlamlığı korunmuş olur.
Şayet kemik erimesi hızınız yapım hızınızdan fazlaysa kemiklerinizin yoğunluğu azalır ve buna osteopeni denir. Bu durum kötüleşip kemik yoğunluğu daha da azaldıkça kemikleriniz daha da zayıflar ve durum osteoporoza (kemik erimesi) dönüşür. Ve kemikleriniz en küçük travmada bile kırılacak hala gelir. Kemiklerinizin arasında boşluklar oluşur ve kırılmaya çok daha yatkın olur.
Osteoporoza bağlı kırıklar en çok kalça, omurga ve el bileklerinde oluşur.
Kemikler Hangi Maddelerden Oluşur?
Kemiklerin ana çerçevesini kollajen denilen esnek organik bir madde oluşturur. Kollajenler kalsiyum fosfat ve kalsiyum karbonatla birleşir, böylece kemiklere hem sağlamlık hem de esneklik sağlanır. Kemiklerin esnek olması onların darbelere karşı koyarak kırılmasını önler.
Kemiklerin sağlam olmasını sağlayansa içindeki kalsiyum bileşenleridir, bu sebeple vücuttaki kalsiyumun %99’u kemiklerde ve dişlerde depolanır. Kalan %1’iyse kanda bulunur. Çoğunlukla protein ve mineralden oluştuğu için cansız bir yapı olduğu düşünülse de insan hayatı boyunca kemikler erimeye ya da yıkıma uğradığı kadar kendilerini iyileştirerek yapıma da uğrar.
Kemik Erimesi Sebepleri
Kemik erime hızının kemik yapım hızından fazla olmasına kemik erimesi yada kemik yıkımı denir. Bu olayın beslenme gibi insanlar tarafından kontrol edilebilecek sebepleri olsa da yaşlanma gibi kontrol edilemeyecek sebepleri de bulunur.
Kemik yapımının en hızlı olduğu dönem ergenliktir. Böylece kemikler daha geniş ve daha sağlam olur. Kemik yapımı maksimum kemik yoğunluğuna ulaşılan 30 yaşına kadar devam eder. Bu dönemden sonra kemik yapımı azalırken kemik erimeside artar.
Menapoz bu erimeyi hızlandırsa da cinsiyete bağlı olmaksızın kemik erimesinin yaşla beraber kemik erimeside artar. 65 yaşına gelindiğinde cinsiyetler arası osteoporoz riski eşittir. Düşük kemik ağırlığı, kortikosteroid kullanımı ya da düşük testesteron üretimi erkeklerde osteoporoz riskini arttırabilir.
İlgili : Kortikosteroidler Nedir?
Kemik Erimesini Önlemek Mümkün Mü?
Osteoporozun yani kemik erimesinin önlenebilir veya önlenemez birçok sebebi vardır. Bazı tedbirlerle kemik kaybını azaltabilir ya da yavaşlatabilirsiniz.
1- Kalsiyum Bakımından Zengin Beslenme Düzeni
Kalsiyum eksikliği osteoporozun en büyük sebeplerinden biridir. Kalsiyum açısından fakir diyet osteoporoza ya da kırıklara sebep olabilir. Bunu önlemek için tüketmeniz gereken bazı besinler şöyle:
- Düşük yağlı süt ürünleri: Yoğurt, peynir, dondurma…
- Koyu yeşil sebzeler: Brokoli, ıspanak…
- Sardalya ve somon
- Tofu
- Badem
2- D Vitamini Bakımından Zengin Beslenme Düzeni
D vitamini beslenmeyle alınan kalsiyumun emilimini sağlar. Yeterince D vitamini almazsanız vücudunuz kalsiyumun emilimini sağlayarak kemiklerinize gönderemez.
İlgili: D vitamini eksikliği Nedir? D vitamini eksikliği belirtileri ve sebebi
D vitamini alabileceğiniz 2 kaynak vardır: Güneş ve bazı besinler. Çoğu insan D vitaminini direkt olarak Güneşten alsa da karaciğer, tuzlu su balıkları, işlenmiş süt ürünleri gibi besinlerle D vitamini alabilirsiniz.
3- Kemik Erimesi İçin Egzersiz
Çocukluk ve ergenlik döneminde yapılan fiziksel aktivite kemiklere yük bindirerek onları güçlendirir ve maksimum kemik yoğunluğunun daha fazla olmasını sağlayarak kemikleri korur. Egzersiz yapmayan çocuklarda 30’lu yaşlarda osteoporoz öncüsü olan kemik yıkımları görülür.
Kemiklerin gelişimini en çok sağlayan egzersizler yer çekimine karşı yapılan dirençli egzersizlerdir. Örneğin yürüyüş, tırmanma, jogging, tenis ve dans. Egzersize başlayacak olan yaşlı kimselerse öncesinde hekimlerine ya da fizyoterapistlerine danışmalı.
4- Sigara
Sigara akciğerler ve kalbe olduğu kadar kemiklere de zararlıdır. Sigara içen kadınlarda menopoza giriş yaşının düştüğü görülmüştür. Menopoz dönemi ve sonrasında kemik erimeside hızlandığı için sigara içen kadınların osteoporoz riski içmeyenlere göre daha yüksektir.
Sigara aynı zamanda kalsiyum emilimini de azalttığı için kemiklerin kuvvetlenmesini önler.
5- Alkol
Düzenli alkol tüketiminin genç kadınlar ve erkeklerde dahi kemik kütlesini azalttığı görülmüştür. Kronik alkol tüketicilerindeyse durum daha kötü çünkü besin emiliminin azalması ve düşme riskinin artmasıyla kırık riski artar.
Kemik erimesini Önlemek İçin Kullanılabilecek İlaçlar
Kadınlarda osteoporoz riskini azaltmak için kullanılan birçok besin desteği, vitamin ve ilaç var ancak kalsiyum ve D vitamini dışındaki desteklerin erkeklerde fayda gösterip göstermediği hala araştırılıyor.
1- Kemik Erimesi Kalsiyum ve D Vitamini Takviyesi
Kemiklerin sağlamlığının arttırılması için kullanılır.
2- Kemik Erimesi Östrojen Replantasyon Tedavisi
Bu tedavi menopozla birlikte östrojen seviyesinin dışarıdan müdahaleyle arttırılmasıdır. Ancak bu terapinin tıbbi bir takım riskleri bulunduğu için öncesinde hekiminize danışarak her türlü etkisi hakkında bilgi almalısınız.
3- Kemik Erimesi Östrojen Reseptör Tedavisi
İlaç kullanılarak yapılan bu tedavinin rahim kanseri gibi östrojen bağlantılı hastalıklarla ilişkisinin olmadığı görülmüştür.
4- Bifosfat Tedavisi
Bu tedavinin doğru beslenme düzeniyle beraber uygulanmasının kemiik erimesini azalttığı görülmüştür.
Osteoporoz (Kemik Erimesi) Riski Nasıl Konur?
Kemik Yoğunluğu Testi (BDM) en kesin sonucu veren testtir. Yüksek risk taşıyıcıları mutlaka bu testi yaptırmalı.
Kemik Erimesi Risk Faktörleri
- Erken menopoz ve Hipogonadizm
- Uzun süreli kortikosteroid kullanımı
- Düşük kütle yoğunluğu
- Ailede kalça kırığı varlığı
- Anoreksi ya da karaciğer hastalığı
- Kadın olmak
- Kırık kemik varlığı
- Boy kısalması
- Beyaz ya da sarı ırk
- Kalsiyum azlığı
- Sigara
- Alkol
- Hareketsiz yaşam tarzı
Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Menisküs nedir? Menisküs Yırtığı Sebebi, Belirtileri, Ameliyatı ve Tedavisi
- Fizik Tedavi Nedir? Fizik Tedavinin Tanımı, Alanları ve Önemi
- Boyun Fıtığı Nedir? İşte boyun fıtığı belirtileri ve bilmeniz gerekenler
Fizyoterapist: Şeyma SÜRÜCÜ