Hayır, kunduzlar barajın içinde yaşamaz ama yine de özel bir amaçları vardır. Kunduzlar hakkında bildiğimiz şey, onların en karmaşık nehir yapılarını inşa edebilecek düzeyde mühendislik bilen çok zeki inşaatçılar olduğudur. Kunduzlar bunları yaparken baret ve vinç de kullanmaz. Ama kunduzlar bunu neden yapar?
En baştan söylemek gerekirse: Kunduzlar onları ayı ve kurt gibi kendilerini avlayabilecek hayvanlardan korunmak için baraj yapar. Ama bu tam düşündüğünüz şekilde de değil.
Şimdi aslında kunduzlar baraj yapısının içinde yaşamaz, bunun yerine bir bariyer inşa eder, bu bariyeri kullanarak barajın derinliğini artıracak bir havuz yaratır. İşte bu havuzun içinde gerçek yuvalarını inşa eder.
Kuru yaşam ve yiyecek saklama alanı olarak küçük bir koruyucu ada veya kubbe şeklinde bir ev olarak iş görür ki bu aslında sadece kara hayvanlarını uzak tutmaz, aynı zamanda da kunduzların kubbenin altından çoklu su altı giriş çıkışları kazmasına da izin verir.
Bu başka bir deyişle tehlike ortaya çıkarsa bu, onların tünellerden güvenli bir şekilde çıkabileceği veya kaçabileceği anlamına gelir.
Birleşik Krallık’ta bu yuvaların genişliği 10 metre çapında olabilirken 100 metre genişliğinde barajlar gerektirebilir. Dünya’nın en büyük kunduz barajı Alberta, Kanada’da keşfedildi, devasa 500 metre genişliğinde ölçüldü. Yakınlardaki diğer barajlara bağlanabilseydi biraz daha uzun olabilirdi. Tabii efsanelerin aksine bu tür yapılar uzaydan görünemez.
Ama ilginçtir ki Dünya’nın geri kalanında bu yapılar kunduzları büyük avcılardan korurken Birleşik Krallık’ta kunduzlar bu özelliğin üstünde pek durmuyor. Peki neden? Yani pek büyük avcı hayvanlar kalmadı da o yüzden.
Exeter Üniversitesi Coğrafya Ana Bilim Dalı, Dünya yüzeyi süreçleri profesörü Richard Brazier “Boz ayılardan kurtlara ve kutup porsuklarına kadar hepsi bu ülkede öldürüldü. Buna rağmen kunduzlar hala kendilerini güvende hissetmek için doğuştan da gelen içgüdüleriyle derin su barajları yaratıyor.” diye açıklıyor. Peki, buraya kadar bu sorulara yanıtımızı bulduk. Bundan sonra ise aşağıda barajların ne kadar sürdüğünden kunduzların yuvalarında ne yediklerine kadar birçok soruya cevap bulabilirsiniz.
Kunduzlar Ne Yer?
Tahmin edersiniz ki kunduzlar Narnia Günlükleri: Aslan Cadı ve Gardolap’da gösterildiği gibi balık ve cips yemez. Cuma günleri bile yemez. Brazier “Su samurları balık yese bile kunduzlar otçul hayvanlardır ve genelde sadece söğüt ve kavak gibi ağaçların yapraklarını yer.” diye açıklıyor. “Kunduzlar bazen ağaçların kabuklarını soyar ve onu yer. Bu hayvanlar genel olarak oldukça uyumludur, çoğu su ve kara bitkisini tüketebilir” diye ekliyor.
Karınlarını doyurunca da kunduzlar, çok akıllı bir şekilde eve kestirme yoldan dönmenin bir yolunu bulabilir. Özellikle bol yapraklı, mükemmel bir söğüt ağacı bulursa, kunduzlar nehir kıyısı boyunca doğrudan barajlarına geri giden bir kanal kazabilir. Brazier “Bu işlerine yarayacak bir ağaca ulaştıktan sonra bir dalı koparıp kanalda kolayca sürükleyebileceği anlamına geliyor. Bu gerçekten çok zekice.” diye açıklıyor.
Bir Barajda Kaç Kunduz Yaşar?
Belirli bir sayı yok. Bir baraj ve yuva bir çift kunduzdan 10 tane kunduza kadar dayanabilir. Ancak genelde bir bölgede yalnızca bir kunduz ailesi yaşar hatta kendi bölgelerine giren diğer kunduz aileleriyle bile savaşır. İlginçtir ki bir bölgede kunduz türleri aktif olduğu sürece yuvalar ve ayakta kalan bir baraj nesiller boyu kunduzlara ev sahipliği yapabilir. Örneğin bir kunduzun ortalama ömrü 8 yıl olsa da yukarıda bahsedilen Alberta barajının ilk olarak 1970 yılında inşa edildiği tahmin ediliyor.
Kunduzlar Kış Uykusuna Yatar Mı?
Hayır, diğer bir çok kemirgen gibi kunduzlar kış uykusuna yatmaz. Ancak uzun kış aylarına titizlikle hazırlanır. Aslında kunduzlar havuzlarının kışın donma ihtimaline karşı yuvalarının altında bir yiyecek deposu yaratır. Brazier; “Eğer göl donarsa ve kunduzlar orada bir şekilde sıkışıp kalırsa su altındaki yiyecek depolarına yüzebilir, oradan biraz söğüt yaprağı alıp sonra tekrar üst kata çıkarabilir.” diye açıklıyor.
Kunduzlar buzda sıkıştıkları bu süre içinde sadece soğuktan korunmak için değil aynı zamanda yeni doğan yavrularını da beslemek için kulübelerinde daha fazla zaman harcar. Bu yavruları merak ediyorsanız, onlar son derece sevimlidir. Peki su seviyesi kışın çok yükselir de yuvayı su basarsa ne olur? Kunduzların üstüne bir kat daha çıkması yeterli olur.
Kunduzlar Gececi Midir?
Evet, bu da muhtemelen nehir kıyılarında neden hiç kunduz görmediğinizi açıklıyor. Brazier: “Kunduzlar normalde akşam saat 19.00’da tüylerini taramak ve beslenmek için yuvadan çıkar. Sonraki 12 saat boyunca daha çok yemek bulur, kokularını bırakır ve bölgelerinin sınırlarını kontrol eder.” diyor. “Saat sabah 07.00 gibi yuvaya girer, yemeklerini yer ve uyur.” diye ekliyor.
Peki Kunduzlar Neden Gececidir?
Birçok gececi hayvan gibi bu davranış onları avcı hayvanlardan kaçınmasına yardımcı olur. Bununla birlikte birçok avcı hayvanın Birleşik Krallıkta nesli tükendiği için ülkedeki kunduzların gerçekten gececi olmasına pek rastlanmaz.
Brazier; “Bu Birleşik Krallık kunduzlarının potansiyel olarak gündüz hayvanlarına dönüşebileceği anlamına geliyor fakat bu değişiklikler uzun zaman alır.” diyor. “Unutmayın; bu tür canlılar milyonlarca yıldan beridir evrimleşiyor ve muhtemelen bu süreler boyunca hep gececi hayvanlar olarak yaşamış olabilir.” diye ekliyor.
Kunduzlar Neden Kuyruklarını Suya Çırparlar?
Hayır, kunduzlar gösteriş yapmıyor ya da size su sıçratmaya çalışmıyor. Vahşi bir kunduz size kuyruk çırpıyorsa bunun nedeni kendilerini tehdit altında hissetmesidir. Tıpkı bir tavşanın yuvasını uyarmak için ayağını yere vurması gibi bir kunduz da suya dalmadan önce diğerlerini uyarmak için kuyruğunu suya vurur.
Su sıçramasını duyan herhangi bir aile üyesi de muhtemelen suya geri dönecektir. Brazier: “Bu yüzden kunduzlardan herhangi bir belirti görecek kadar şanslıysanız aklınıza çiğnedikleri dalları getirin. Çok sessiz olmalı ve yavaş hareket etmelisiniz. Su yüzeyinde hareketlenmeler görüyorsanız sabırlı olun ve izleyin, buna gerçekten değecek.
Kunduzların Başka Güzel Özellikleri Var Mı?
Sorduğunuza sevindim. Kunduzlar zamanla arka ayaklarında kullanışlı bir tarağa sahip olacak şekilde gelişti. Sağ taraflarındaki pençelerinden birinin ortasındaki çentikler pençeyi ayırır ki bu onların kendilerini taramalarını kolaylaştırır. Brazier: “Bu dahili tarak, bir kunduzun kürkünü temiz tutmasının kolay bir yolu. Çünkü bu sadece bir hijyen meselesi değil. Kirli kürk aslında kunduzların en büyük düşmanlarından biridir. Bunun nedeni temiz kürkün su ve soğuk geçirmez olmasıdır.” diye açıklıyor.
Unutmayın: Kunduzlar için işe yarasa da tırnaklarınızı kunduzlar kadar uzatmanızı kesinlikle tavsiye etmiyoruz. Annenizin buna vereceği tepkiyi bir düşünün.
Çeviren: Mehmet Berk ÖZYÜREK