Köpekbalıkları denince akla hemen Jaws (Denizin dişleri) film müziği gelebilir, ancak dünyanın okyanusları (ve bazı gölleri) büyük beyaz, çekiç başlı, boğa köpekbalığı gibi pek çok köpekbalığı türüyle doludur. Şimdi ise dünyanın en küçük köpekbalığı türüne, cüce fener köpekbalığına (Etmopterus perryi) bir göz atalım.
Cüce Fener Köpekbalığı Nedir?
Cüce fener köpekbalıkları, fener köpekbalıkları cinsinin nadir ve oldukça gizemli üyeleridir. Bu tür, yalnızca Güney Amerika kıyılarında yapılan birkaç gözlem ve tesadüfi yakalamalar sayesinde bilinmektedir. Batı orta Atlantik’te 283 ila 439 metre derinliklerde yaşadığı düşünülmektedir.
Cüce Fener Köpekbalığı Ne Kadar Küçüktür?
Bu küçük köpekbalıkları o kadar nadir bulunur ki boyutlarını kesin olarak bilmek zordur. Ancak, genellikle en fazla 21,2 santimetre (8,3 inç) uzunluğa ulaşabildikleri rapor edilmiştir. 2021 yılında yapılan bir çalışma, nüfus yapısını incelemek amacıyla 153 birey yakalamış ve bunlardan birinin 28,9 santimetre (11,4 inç) uzunluğunda olduğunu tespit etmiştir. Bu, tür için yeni bir maksimum vücut uzunluğunu temsil etmektedir.
Fiziksel Özellikleri
Cüce fener köpekbalığının başı, vücut uzunluğunun beşte biri ile dörtte biri arasında bir büyüklüğe sahiptir ve ağızlarında 60’tan fazla keskin diş bulunur. Bu türün çok büyük gözleri, okyanusun karanlık derinliklerinde mevcut olan ışığı maksimize etmek için evrimleşmiştir.
Örnekler, derilerinde siyah işaretlerle birlikte koyu kahverengi bir renge sahiptir. Bu işaretlerin bazıları ışık üreten hücreler olan fotoforlarla oluşmuştur. Bu ışık üreten özelliklerin, köpekbalığının avlanmak için daha küçük balıkları çekmesine yardımcı olduğu düşünülmektedir.
Üreme ve Yaşam Döngüsü
Cüce fener köpekbalıklarının ovovivipar oldukları, yani yumurta kesesinin iki veya üç yavruya doğum yapana kadar besin sağladığı düşünülmektedir.
Tehdit Altında Mı?
IUCN Kırmızı Listesi, cüce fener köpekbalığını “En Az Endişe Verici” olarak işaretlemiştir, bu da türlerin yok olma riskinin en düşük seviyede olduğu anlamına gelir. Ancak, bu türün ekolojisi hakkında doğru bilginin eksikliği ve derin deniz balıkçılığı trollerinin tehdidi en büyük tehlikelerdir. IUCN, 2009 yılında Karayip Kolombiyası açıklarında yapılan bir araştırmada, bu türün trol avlarının %39’unda bulunduğunu ve bolluk ile biyokütlenin %1’inden biraz fazlasını oluşturduğunu belirtmektedir.
Dünyanın En Büyük Köpekbalığı Hangisi?
Cüce fener köpekbalığının aksine, dünyanın en büyük köpekbalığı olan balina köpekbalığı (Rhincodon typus), 18 metre (60 feet) uzunluğa ulaşabilir. Balina köpekbalıkları aynı zamanda dünyanın en büyük omnivorlarıdır.