Fare Çalışması Alzheimer ile Burun İlişkisini Ortaya Koyuyor
2022 yılında yayınlanan bir araştırma, burun karıştırmanın demans riskini artırabileceğine dair şaşırtıcı bir bağlantı buldu. Griffith Üniversitesi’nden Avustralyalı araştırmacılar tarafından yürütülen çalışma, bu etkinin fareler üzerinde gözlemlendiğini ve buradaki mekanizmanın insanlar için de potansiyel önem taşıdığını ortaya koyuyor. Araştırmada, Chlamydia pneumoniae adlı bakterinin burun yoluyla beyne ulaşabildiği ve Alzheimer hastalığında görülen amyloid-beta protein birikimlerini tetikleyebileceği gösterildi. Bu proteinler, enfeksiyonlara yanıt olarak salgılanıyor ve Alzheimer’da beyin plakları olarak bilinen yoğun birikimlere yol açıyor.
Burun Hasarı Beyne Açılan Yolu Kolaylaştırıyor
Araştırmada dikkat çeken nokta, burun içindeki epitel dokusunun hasar görmesinin bakterilerin sinirler aracılığıyla beyne ulaşmasını kolaylaştırması oldu. Farelerde, bakterilerin merkezi sinir sistemine 24 ila 72 saat içinde ulaştığı gözlemlendi. Bu hızlı yolculuk, bakteriler ve virüsler için burnun beyne kısa bir erişim yolu olabileceğini gösteriyor.
Nörobilimci James St John, “Chlamydia pneumoniae’nin doğrudan burundan beyne geçip Alzheimer benzeri patolojiler başlatabildiğini gösteren ilk çalışmayız. Bu, insanlar için de potansiyel olarak endişe verici bir durum” dedi.
İnsanlarda Doğrulama Bekleniyor
Araştırmacılar, farelerdeki bulguların insanlarda aynı şekilde gerçekleşip gerçekleşmediğinin henüz net olmadığını vurguluyor. Ancak, Alzheimer hastalarında da bu bakterilerin bulunması, olası bir bağlantıyı işaret ediyor.
St John, “Bu çalışmayı insanlarda da yapmalı ve aynı yolun geçerli olup olmadığını doğrulamalıyız. Şu an bakterilerin insan beynine nasıl ulaştığını tam olarak bilmiyoruz” ifadelerini kullandı.
Burun Karıştırma Alışkanlığı Gözden Geçirilmeli
Araştırma, günlük yaşamda sık rastlanan bir alışkanlık olan burun karıştırmanın olası risklerine dikkat çekiyor. Uzmanlar, burun dokusuna zarar verilmesinin enfeksiyon riskini artırabileceğini ve bu nedenle burun karıştırma veya burun kılı çekmenin “iyi bir fikir olmadığını” belirtiyor.
St John, “65 yaşından sonra Alzheimer riski artıyor, ancak sadece yaş değil; çevresel etkiler, bakteriler ve virüsler de kritik rol oynuyor” dedi.
Alzheimer Araştırmalarına Yeni Bir Perspektif
Alzheimer karmaşık bir hastalık olarak biliniyor ve farklı açılardan çok sayıda araştırma yürütülüyor. Bu yeni çalışma, hastalığın başlangıcını anlamada kritik bir ipucu sunuyor. Ayrıca, amyloid-beta protein birikimlerinin enfeksiyona karşı doğal bir bağışıklık tepkisi olup olmadığı sorusu, ilerleyen araştırmaların ana konularından biri olacak.
