Bilinmeyen Bir Sebeple Dev Kayalar Dünya’nın Çekirdeğine İniyor

Dünya sabit bir akı halindedir. (Akı, bir yüzeyden veya maddeden geçerken ortaya çıkan herhangi bir etkiyi tanımlar.) Milyonlarca ve milyarlarca yıllık jeolojik zaman ölçeğinde, sıcak kayaçlar gezegenin erimiş göbeğinden yükselir ve daha soğuk kayalar aşağıya çökerler.

Bu süregelen sonsuz değişim hali sebebi bilinmeyen bir şey tarafından bozuldu. Manto konveksiyonu ismi verilen sistemi bozan şeyin ne olduğu henüz bilinmiyor.

Bilim insanları yaşanmakta olan bu olaya “stagnantslabs” ismini verdi. Colorado Boulder Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi yaşanan bu garip, durgun gizem için bir açıklama bulduğunu düşünüyor.

Araştırmanın yazarlarından ShijieZhong yaptığı açıklamada, “Bu manto konveksiyonunu Dünya’nın yüzeyinde gördüğümüz her şeyi tahrik eden büyük bir motor olarak düşünebilirsiniz: depremler, dağ yapıları, levha tektonikleri, volkanlar ve hatta Dünya’nın manyetik alanı” açıklamasında bulundu.

Yeni yapılan araştırmalar oluşumun düşünülenden daha karmaşık olduğunu ortaya koydu. Geçtiğimiz 10 yıl süresince birçok araştırmacı tarafından bu fenomen incelenmiş, ancak durgun slabs’in neden kaynaklandığını bulamamıştır.

Yeni bir çalışma yayımlayan ShijieZhong ve araştırmacı Weş Mao, “Yüzeyin yaklaşık olarak 660 kilometre altında gezegenin üst ve alt mantosu sınırında yer alan tıkayıcı bir malzeme tabakası olduğunu düşünüyor. Levhalar durduklarında, geçiş bölgesi olarak bilinen bu derinlikte yatay olarak yayılırlar.

Bu fenomen, Batı Pasifik Okyanusu’nda, Japonya’nın doğu sahilinde ve Mariana Çukurunun altında gözlenmiştir.

Zhong, Kuzey ve Güney Amerika’nın etrafındaki dalma bölgelerinin aksine, Asya’daki bu levhaların sadece aşağı gittiğini söylüyor. Global manto konveksiyon modeline dair bilgisayar simülasyonları kullanan araştırmacılar Japonya ve Filipinler yakınlarındaki durgun levhaların davranışını hesapladılar.

Modellemeye göre ekip, mantel geçişinin iki yarısı arasında, daha az viskoz bir kaya tabakasının okyanus litosferinin aşağı doğru hareket etmesine neden olacak şekilde, ince bir tabaka oluşturduğunu ileri sürmektedir.

Zhong , “Eğer bu derinlikte zayıf bir tabaka oluşturursanız, bir şekilde azaltılmış viskozite bölgeyi etkisi altına alır” diyor.

Jeofizik bilimindeki destansı zaman dilimleri dikkate alındığında bu oluşumların 20 milyon yıl önce başladığı düşünülüyor. Bilim insanları mantodaki bu tıkanıklığın kalıcı olmadığı görüşünde. Ancak buna dair henüz bir ispat ortaya konabilmiş değil.

Bulgular Nature Geoscience‘da rapor edildi.